بیز اؤزوموزه باخدیقدا، بلکه اؤزوموز ده اؤزوموزو رسمیلشدیرمهیی دوشونموروک. داها دوغروسو بئله دئیک؛ بوردا اولان دوشونجهلیلر دوشونجهلرینی گئنیش یایماق اوچون هر بیر اؤلکهیه اویغون یایماغا چالیشیرلار. بئله یایماق آرتیق ائشیدن قازاندیرما دئیه اولدوقجا دوز فیکیردیر.
آنجاق بو آرادا اؤزوموزه گؤره دئیهسن یازیلمیر. هر بیر مقاله یازان، مقالهنی داها گئنیش یاییلماغی اوچون، فارسی، ایستانبول تورکجهسی، یا دا باشارسا باشقا دیللرده یازیر. بیزیم فیکیرلریمیز باشقا دیللرده ده یازیلمالیدیر، آنجاق بیز تانینماق اوچون، اؤزوموز اؤزوموزو رسمیلیکدن سالمامالیییق. بئله دئییم، هر بیر یازی اؤز دیلیمیزده یازیلمالی، سونرا باشقا دیللره چئوریلمهلیدیر. چئوریلن یازینی دا یایاندا اؤز دیلیمیزده اولان یازینی قایناق وئرمهلیییک. بیز دیلیمیزی، اؤزوموزو رسمیلشدیرمهیه اؤزوموزدن باشلامالیییق. بیز اؤزوموز اؤز رسمیلشمهییمیزه اینانماساق، باشقالاری نئجه اینانسین.
هر کسین ماراقلاندیغی بیر قونو یا دا نئچه قونولار واردیر. ماراقلاندیغی قونولارین ایچیندن بیر ایکیسینی سئچیب، واقت قویوب اؤیرنیب درینلشر. باشقا قونولارلا دا ماراقلی قالیب، واقتی اولاندا ایلگیلنر.
بو ایلگیلنمکلر آداما گئنل بیلگی وئرر. اؤزل بیلگییه چاتماق اوچون اؤزل واقت قویماق گرکلیدیر. بو گون بیزیم آذربایجاندا چئشیتلی قونولارلا ماراقلانا کیمسهلر چوخ دیر. ماراقلانمالار گئنل اولماق اوچون هر کس بوتون قونولاردا آتلاق-پیتلاق بیر شئیلر بیلیب، آتلاق-پیتلاق بیلگیلرله اؤزلرینی هر نهده اوزمان گؤروب، سؤز دانیشماغی دا اؤزلرینه حاق بیلیرلر.
بئله بیر دورومدان چیخماغا ماراقلانان قونولاریمیزدان بیرینی، واقتیمیز یئتیرسه ایکیسینی سئچیب، اوستونده واقت قویوب، سؤز دانیشماغا دوز حاق قازانمالیییق. بیر دیرلی سؤز دانیشماق ایستیین واقت قویوب اؤیرنمک زوروندا دیر. اؤیرنمسک دانیشدیغیمیز سؤزلر دانیشیلان سؤزلرین تیکراری اولاجاق. باخیش دا ایچینده اولمویاجاق.
آیین دوشونجه بیر دوشونجه طرزی اولاراق، دوشونجهلرین تملی آدلانیر. بیر میللتین علمی دوشونجهایله اؤلچوله بیلمیین دونیا گؤروشلری باشقا یوللارلا اؤلچولر. علمی دوشونجویه سؤیکنمک سون نئچه یوز ایللیکده گئنیش یاییلسا دا، ایلک یارانان دونیا گؤروشلری آیین دوشونجهدن اولوبدیر. آیین دوشونجهدن باشقا دوشونجهلر قایناقلانیب چئشیتلی دون گئییبلر.
دینی دوشونجه، علمی دوشونجه و خورافی دوشونجه، آیین دوشونجهدن قایناقلانسالار دا آیین دوشونجه اؤزونو خالقین دب، یئمک، گئییم، تویلاری و یاشاملارینین باشقا قوللاریندا یاشادیب. آذربایجانین آیین دوشونجهسیندن آرتیق تانیش اولماق ایستهینلر آشاغیداکی دوشرگهلرله تانیش اولا بیلرلر.
آواوا اوستاد ناصر منظورینین وئبلاگی دیر. ناصر منظوری آیین دوشونجهنین آذربایجانا تانیتدیرانی دیر. آیین دوشونجهنین نئت طرح ائلهمهیی منظوری ایله باشلانیب.
2- ayindushun بو دا بیر وئبلاگ دیر آیین دوشونجهنی طرح ائلهییر.
آیین دوشونجهایله ایلگیلنن تانینمیش اوستادلاردان میرعلی سید سلامتدیر. سیدسلامت آیین دوشونجهنین تملی ساییلان ایکی کیتابا آچیقلاما یازیب. بیر ددهقورقود بیری ده اصلی-کرمه
قالابالیقدا ماشین سورسز، بیلرسیز یان-یؤورهدن ماشینلار بورونلارین باشقا ماشینلارینین یولونا سوخوب یوللارینی آلارلار. اونلارین دالیندا اولان ماشینلار دا اؤنده گئدن ماشینین دالیسیجا آلینمیش یولو توتوب گئدرلر. یولو آلینان ماشینچی دا سینیرلری پوزولوب، یئرینده چابالییار یول تاپا. گؤررسن نم-نه قدر واخت دیر اوردا دوروب. سینیرلرین الینه آلماغی دا چوخ چکر. بئله بیر دوروم بیزیم یاشاییشیمیزدا دا وار دیر. یول وئردین گلیب سنی سووشوب گئدرلر. میللتلرین آراسیندا دا وار، بیر میللتین یولونا گیرسهلر، اؤز یولونا داواملاماغی چوخ چکر. اولا بیلر ده یولا دوشمک اوچون یولونو دییشه. بونلاری دئمکدن بیرکسین یولونا گیرمهدن یولوموزو دا بیر کسه وئرمهمهلیییک.
کئچن ایل اورمو گؤلو چوخلاریمیزی قورخوتدوغو اوچون، دانیشیقلاریمیزین باشیندا دورموش ایدی. بو دورما چؤل بایرامی گؤلون چؤله دونمهسین دئیه، الده سو بارداقلاریلا چوخلو آذربایجانلیلاری اورایا چکدی. اورمو گؤلو ایله ایلگیلنمک دولتین باشچیسینا دا چاتدی. یاز یاغیشلاری اورمو گؤلونون سویونو چوخالدیب، اورمو گؤلونو گوندمدن چیخارتدی. گوندمدن چیخماغی اورمو گولونون کئچیجی دولماسیلا باغلی اولدو. آتداکی ایللر یاغین اولماسا اورمو گؤلو یئنه ده گوندمه گلهجک دیر. آذربایجاندا سورونلار بیردن قاباریب، گوندمه گلیب، طرح اولوناندان سونرا اؤرت-باسیر اولور گئدیر. بیرهلی بیر چؤزوم تاپمیر. اورمو گؤلو ده بئله اولدو. گؤل بو ایل بیزلری قورخودان چیخارسا دا صاباح قورخویا سالا بیلر.