داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
بیز بتر بیلنلریک
یان-یؤوره‌میزه یاخشی باخدیق‌دا بیزه تای آدام‌لار(ایش‌سیزلیکدن اؤزلرینه ایش یارادان‌لار)، هر یئره باش سوخدوغوموزا گؤره، هر نه بازارا یئنی گلیر، بیلیریک، اؤزوموز آلماساق‌دا اونا گؤره هر نه‌یی اؤیرنیریک. هله ائله واقت‌لار دا اولور کی بیز گله‌جکده بازارا گلن‌لردن خبریمیز اولور. قالسین کی بو خبری اولماق‌لار نه قدر واقت آپاریر، هردن ده پول یئییر. ایندی دئیرم نئجه! بوتون درگی‌لری آلینیر، اینترنت هر زامان پول آلیر. آمما پول وئردیییمیزه باخمایاراق چوخلو بیلگی‌لر اله گتیریب بیلگی آدامی اولوروق. بیلگی‌میزین اولدوغونا گؤره ده یاخین‌لاردا یئنی بازارا گلن‌لردن آلماق ایسته‌ینده اؤزلرینین یانیندا بیر بیلگین آدامین اولدوغونو یاخشی بیلیرلر. بیزلر ده هر زامان هر کسه واقتیمیز وار. بوتون کومپانی‌لرین دوزلتدیک‌لرینی پول آلمادان یاییریق. بیر یاندان دا بیلگی‌لریمیزی پول آلمادان باشقالارینا چاتدیریق. دوزون دئسک اوجرت‌سیز دللال‌لاریق. فیکریمیز ده دونیانین هر بیر یئرینده اولدوغوندان اؤترو هر زامان باشقالارینی باشقالارینا گؤسترمه‌یه چالیشیریق. ایندی گؤردوز بیز بتر بیلنلریک
سونای
یاواش یاواش آی لا گون اؤزلرینی بؤیوک گؤروشه حاضیرلاییرلار، بلکه بو دؤنه اونلار دویونجا بیربیرلرینی گؤره‌جک‌لر. آی صاباح اون دؤرده دولاجاق. آیین یئتگن‌لیگی گونو آلاجاق. گون تکجه آیا باخاجاق.
گئجه‌لرین پاشاسی‌لا، گوندوزون پاشاسی‌نین بیر آنلیق‌دا اولموش اولسا، گؤزلری بیربیرینه چاتاشاجاق. آی دیم‌دیک گؤزلرینی گونه تیکمه‌لی‌دیر. ایللر بؤیو گونه وورولان آیی بو گئجه دئمک گون گؤرمه‌لی‌دیر. گؤزلری بیربیرلرینه تیکیلمیش آیلا گون، ترپنمه‌دن، یاخین‌لاشمادان، بیربیرینین قوینوندا یاتماق ایستی‌ییرلر. یو یاتماخ یوخ! آنلاری دایاندیرماق ایستی‌ییرلر. ایستی‌لی‌ییرلر، قیزیشیرلار.
بیلیرلر ترپنسه‌لر قیسقانان‌لار اونلاری اوزاق‌لاشدیراجاق‌لار. یئنه ده اوره‌ک‌لرینده سئودانی گزدیررکن، گیزلن‌پانچ اوینامالی‌دیرلار.
آی اؤزونو داغلاردان آتاجاق، یوخسا گؤللرده گؤمه‌جک!. بو آی دئیه‌سن سون‌آی اولمالی‌دیر. آی اوزونو بوغماق ایسته‌سه ده، اوره‌یینده اولان سئوگی دایانماق بیلمه‌دن گونه یئتیشمه‌یی گؤزلویوجک. گون بویلانماق ایسته‌ییر، آی یانماق، یئر-گؤی دایانماق. سئوگی‌لر جانلانماق. اصلی ایله کرم اویانماق.
تانین‌دیقدا هویلانیر
سون هفته‌لرده غربی‌آذربایجانین سینامالارینین باغلانماغیندان خبر گئتمیشدی. سیناما‌لارین باغلانماغی آذربایجاندا ایندی‌یه قاییت‌میر. چوخ اوزون زامان دیر سینامایا گئدن‌لرین آز اولدوق‌لارینا گؤره آذربایجانین هر بیر یئرینده سینامالار بیربیر قاپانیر. ایراندا اولان سیناما صنعتینده آذربایجانلا ایلگی‌لر فیلیم‌لر چکیلمیر. آذربایجانی ایلگی‌لندیرن فیلیمین کاراکتئرلرینین بیری فارسی‌نی آذربایجان لهجه‌سیله دانیش‌ماغی دیر. البت بارماق‌سایی‌سیندان آز فیلیم، آذربایجانلا ایلگی‌ده چکیلیب‌دیر. بو فیلیم‌لر آذربایجانین اوسطوره‌لرینه باغلی اولسالار دا فارسی دیلینده چکیلیب‌لر. فیلیمده اوینویان‌لار فارس‌لار اولوب‌لار، بونلاریلان بئله تکجه بو فیلیم‌لری یایان زامان‌لار آذربایجانین باشا-باشیندا سینامالار دولدولار.
آذربایجانلا ایلگی‌لی فیلیم چکیلمه‌دیـیین ندن‌لرینی آراشدیراندا نئچه ندنی سایماق اولار:
1- سیستیماتیک اولاراق آذربایجانلا ایلگی‌لی فیلیم‌له‌ره جاواز وئریلمه‌مک
بو ندنی پوزان آز اولسا دا آذربایجانلا ایلگی‌لی فیلیم‌لرین چکیلمه‌سی دیر. سارای، دومرول، ساوالان بو فیلیم‌لردن دیر.
2- آذربایجانلا ایلگی‌لنن یؤنتمن‌لرین اولمادیق‌لاری.
بو ندنی ایکی یئره بؤلمک اولار: بیرینجی‌سی آذربایجان کؤکنلی یؤنتمن‌لرین اولماماسی کی آذربایجانلی یؤنتمن‌لر واردیلار. بو قونودا آذربایجانی دویوزدورا بیلن قدر یؤنتمن واردیر.
ایکینجی‌سی آذربایجان‌کؤکنلی یؤنتمن‌لرین مانقورت‌لاشمالاری، یا دا گیزلتمک‌لری. بونلار اوچون دونیانین سورونو آذربایجانین سورونو دیر، آذربایجانین دا سورونو؛ آذربایجانی منیمسه‌ین‌لرین سورونو دیر، اونلاری دا ایلگی‌لندیرمز، تکجه ایلگی‌لندیرن آذربایجانین باشقالارینین سورونلارینی چؤزمک‌دیر. چؤزمه‌دیرسه آذربایجانلی اینسان‌لیق‌دان اوزاق‌لاشیب.
3- آذربایجانلا ایلگی‌لنن فیلیم‌لرین دوزه‌لتمه پوللارینین اؤده‌نیلمه‌مه‌سی(یاتیریم یاپان‌لارین اولماماسی)
بو قونو داها چوخ ائتگی‌لی اولسا دا، آذربایجانلی‌لاردان فیلیم‌چکن کومپانی‌لرین باشیندا دوران‌لاری واردیر. ناصیر شفق فارابی آدلانان فیلیم کومپانیسی‌نین باشچی‌سی دیر.
4- آذربایجانلا ایلگی فیلیم‌لرین ساتیشی اولماماسی
بو قونو دا دا دوزلن فیلیم‌لرین آذربایجاندا ساتیش‌لارینا باخدیق‌دا، ندن اولمامادیغینی گؤرمک اولار.
آذربایجانلی کؤکنلی یؤنتمن‌لرین تانینمیش‌لارینین اوچونو بیر کورد یؤنتمنی‌ایله توتوشدورورام؛ باخاق گؤرک نه ایش‌لر گؤروب‌لر. دورد یؤنتمن ده تانینمیش یؤنتمن‌لردیلر.
تهمینه میلانی: ۱۳۳۹-جی ایل تبریزده دوغولوب. 12 فیلیم‌دن چوخا یؤنتمن‌لیک ائله‌ییب، لاپ تانینمیش فیلیم‌لری بونلاردیرلار: دوزن(1377)، زن زیادی(1383)، دیگه چه خبر(1370)، نیمه پنهان(1379
تهمینه میلانی قادین قونوسولا ایلگی‌لنسه ده، آذربایجانی موطلق گؤرمور
کمال تبریزی: تبریز دوغوملو، آزی اون بیر فیلمین یؤنتمنی اولوب. اوچ دیزینی ده یؤنتمن‌لیک ائله‌ییب. تبریزین فیلم‌لری لاپ چوخ ایزله‌ییجی قازانان فیلیم‌لر اولوب‌لار.
لاپ تانینمیش فیلم‌لری بونلاردیرلار؛ لیلی با من است(1374)، مارمولک(1382)، همیشه پای یک زن در میان است(1386)، مهر مادری( 1376)
تبریزینین ده دیغدیغاسی توپلوم‌لا ایلگی‌لنم دیر. تبریزی آذربایجانلا تکجه شهریار دیزیسینده ایلگی‌لنیر. او دیزی‌ده ده آذربایجانین غرورلاری ساییلان شخص‌لری(شهریارلا ستارخانی) سیندیریر.
جعفر پناهی: 1339-جی ایل میانادا دوغولوب، فیلیم‌لرینین چوخو اولوسال فئستیوا‌لاردا اؤدول قازانیب. تانینمیش‌لاری بونلاردیرلار: بادکنک سفید(1995)، دایره(2000)، آفساید(2006)
یوخاریدا آد آپاردیغیمیز اوچ یؤنتمن‌له باشقا آذربایجانلی یؤنتمن‌لر(آذربایجان دوغوملو، آذربایجان کؤکنلی) هئچ بیری آذربایجان دیلینده فیلیم چکمه‌ییب‌لر. آذربایجانلا ایلگی‌لی فیلیم‌لری یدالله‌صمدی چکیب. بو فیلیم‌لر ده آذربایجان دیلینده اولمویوب‌لار.
کوردوستانلی بیر یؤنتمن، بهمن قبادی(1348- بانه دوغوملو)؛ 5 دنه بویوک فیلیم چکیر، بئشینده ده کوردلری اؤز دیللرینده، اؤز سورونلاریلا گؤرسدیر. کوردوستانی دونیایا تانیتدیریر. اولدوغو کیمی ده تانیتدیریر.
اونون فیلیم‌لری بونلاردیلار: زمانی برای مستی اسب‌ها(1378)ٰ، آوازهای سرزمین مادری‌ام(1381)، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند(1382)، نیوه مانگ(1385)
آذربایجانلی یؤنتمنی آذربایجاندان کیمسه تانی‌می‌ییب(کوتله) تانین‌دیقدا هویلانیر، کورد یؤنتمن هر کورده تانینیر آلقیش‌لانیر.
علی دایی ندن سسینی اونو هویلویان‌لارا اوجالدیر؟
آسیمیلاسیون دورومونا دوشن میللت‌لرین هر بیرینده آسیمیله اولموش، یا دا آسیمیله اوزره اولان کیمسه‌لرین طرفیندن شدت‌له آسیمیله ائله‌ین گوجو منیمسه‌مک و اوندان یانا اولماق وار. علی دایی اردبیل‌دن گلن چاغ‌لار آذربایجانلی‌لیغین قورویوب، ساخلاییردی. اوزونو ایثبات‌لاماق اوچون، بوتون گو‌جوایله چالیشیب، ساواشیب قازانیردی. او یاخشی بیلیردی گرک اؤزونو ایثبات‌لایا. آذربایجانلی‌لار دا علی دایی‌نی منیمسه‌ییردیلر. چوخلو آذربایجانلی‌لار دایی اوچون ساواشماق حددینه تک گئدیب‌لر. آسیمیلاسیون علی دایی‌نین آذربایجانا تیتیزلی‌یین آرادان آپاریب، چئوره‌ده اولان تفکر سیستئمی بئینینده یئر آلیب. قالیبه دوشموش بئیین، جامعه‌ده اولان توهین‌لری گؤردوکده اونلاری دوغال بیلیب. قارشیلیق‌دا اولان هویلامالاری سیتئمیک چرچیوه‌ده باخدیغینا گؤره چیرکین بیلیر. ائله اونا گؤره ده آزادی‌ده اولان توهینی گؤروب، ائشیت‌می‌ین کیمی، تبریزده اولان هویلامایا چوخ قیزیر. دئمک آسیمیلاسیونون داشلاری دایی‌نی بوتونلوک‌له اویوتمه‌سه ده، چوخلو اویودوب. بئله دوروم‌لار چوخلو آذربایجانلی‌لارا هر گون اوز وئریر، علی دایی ائفیرده اولدوغونا گؤره گؤزه گلیر.
میدادیمی ترسه قتلی‌یییرم(یونتویورام)
هر ایل یای تعطیل‌لریندن سونرا، سونسوز هوسله مدرسه‌یه قاچاردیق. مدرسه‌یه گئتمه‌میشدن، مدرسه‌ده گرکن زادلاری آلدیراردیق. چالیشاردیلار گوجلری چاتدیق‌دا هئچ ندن اسیرگه‌مه‌سینللر، اوشاق‌لارینی کی بیز اولاق اؤزگه‌لرین یانیندا کیچیلمه‌سینلر. گؤرردین اولوب بیر ایل هر نه‌یی تزه‌له‌میشیک، باشقا ایل ده خئیلک اسگیک اولاردیی.
بیزیم اوچون فرق ائله‌ین ائله بیرینجی مدسه‌یه گئدن گون اولاردی، اول گون کئچدیکده، اؤیرتمن‌لرله اؤیرنجی‌لری تانی‌یاردیق. چوخ واقت‌لار بیرینجی گونلر درس اولمازدی. بیز ده بوش قالمازدیق، میدادلاری گؤتوروب، قتلی‌یردیک(یونتاردیق). قتلی‌ین‌لر تئز کورتالیب، میدادلارین باش‌لارینی تئز-تئز ایچ‌لرینده ساخلی‌یاردیلار. بیز ده میدادی او بیری طرفیندن یؤنتاماغا باشلاردیق. میدادلاری ترسه قتلی‌یردیک.
بیر آندا میداد ایکی طرفدن کیچیلمه‌یه باشلاردی. تئز سینان میدادلار تئز-تئز قتلی‌ین‌لره وئریلردیلر. قتلی‌ین‌لر جاواب وئرمزدیلر، اوندایدی کی قتله‌مک آتالاریمیزین بوینونا دوشردی. آتالاریمیز قتله‌مه‌یین قارشی‌لیغیندا بیزه دئدیک‌لری سؤزلری یازماغیمیزی ایسته‌ردیلر. بیز ده کی دئیردیک بیزه اؤیرتمه‌ییب‌لر.
من ائله بیلردیم بؤیودوک‌ده اؤیرتمن‌لریمیزی اؤیره‌ده‌جک‌لر. گؤزلریمیزی ایللر بویو اووکالاساق دا هئچ زامان آتامیز ایسته‌دیک‌لرینی بیزه اؤیرتمه‌دیلر. من ده آتامدان اوتانمی‌ییم دئیه بیر شئی‌لر یازاردیم. اوشاق‌لیق مشق‌لریمین دیکته‌سینه نومره وئرمک اوچون مدرسه‌لرده اؤیرتمن تاپانمادیم. دئیه‌سن ائله بیر یازی یازیلماز.
ایندی ده وار میدادلاریمی ترسه قتلی‌ییرم