داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
منم اورمو گؤلو
آغلایاجاقسیز آغلایین. بیری اؤزون وئریب قاباغا، هر کسه آغلاماق اوچون سنگر یارانیب. چوخدان ایدی باهانا دالیسیجا گزیردیز آغلایاسیز، یانی ائل قاباغیندا آغلایاسیز، دئمک سونوندا تاپدیز. دئییرم آمما بیر آز گؤزله‌یین آغلاماغا باشلادیقدا، یوزایللرین یاشین تؤکه بیلرسیز. قورخورام گؤزلریزده یاش قالماسین. یوز ایللیک احتیضاردا اولانا آغلاماق ایسته‌ین‌لر آغلایانمازلار، آخی هله اؤلمویوب. بلکه اؤلمه‌دی نه‌یه آغلاماق. یوز ایل ائحیتضاردا اولانین قاراگیله‌سی اولور دئیه‌سن. قارا گیله، جانی، قانی، دوزلو اوغلانی، آراندا قیزی، قیزارانی هر نه واری اؤلور. دیره‌یی اولان دیره‌یی ارکی، اوره‌یی یوز ایللردی نفس آلانمیر دیلی، دیله‌یه‌نی.
دئمه‌یین گؤزلریزه دوز دولوب، آجیشدیریر، یاندیریر، سولاندیریر. گؤزلرینیزده یوز ایللرله گؤللنمیش سولار، بو گون بیر سینه گرمیش آختاریر دئمک. نه دوزلا دولدوم، نه قوملا هر کس دئمک دولدورماق ایسته‌ییر هن!. دولدورون نئینه‌مک.
رومان اوخویان‌لار
ناصیر منظوری رومان اوخوماغی چوخ چوخ اؤنملی بیلیر. دوزو ده ائله دیر. البت اولا بیلسین سیز دئیه‌سیز بیز ده رومان اوخویانلاردانیق، دوزدور سیز ده رومان اوخویانلاردان اولا بیلرسیز. آنجاق سیزلر ده تورک دیلینده رومان اوخوماغی بو کی اوخویا بیلیرسیز یوخسا یوخ اوندا سؤزوم واردیر. گونئیده یازلان رومان‌لارین آز اولماغینا باخمایاراق اونلارین بوتونلویو گونئیده اوخونوبلار یوخسا یوخ اوردا دا سؤزوم واردیر. اؤز دیلیمیزده رومان و یا مطلب اوخومومازلیق‌لارین ندنین کیمسه آراشدیرماغین من گؤرمه‌میشم.
تورکجه اوزون مطلب‌لرین اوخونولماماسینین ندنی گونئیده اولان‌لارین بئیین‌لرینین فارس قورولوشوندا اولدوقلاری دیر. چوخ آدام‌لار بیر تورکو مطلبین فارسجاسی اولاندا اونو اوخویورلار. البت بو آرادا شئعرلر فرقله‌نیر. آنجاق اوزون مطلبی اوخودوقدا بئیین‌لرینین فضاسی بوتونلوک‌له تورک دیلینین فضاسینا کئچدیکده اونلار اونو قالدیرا بیلمیرلر. داها دوغروسو اوخویوب دوشوننمیرلر. بو سورون بیزلرین اؤز دیلیمیزده ائییتیم آلمادیغیمیزدان یارانیب. بؤیودوکده ده سورونو چؤزنلر چوخ آز اولوب‌لار. بو سورونو آرادان قالدیرماغا کیچیک حیکایه‌لری اوخوماق فایدالی اولا بیلر. بیر ده هر بیر کیتابی بیر دؤنه اوخودوقدا باشا دوشمه‌دن ایکینجی دؤنه اوخومالی‌ییق. اوخوماق‌لار چوخالدیقدا بئینیمیزده اولان قورولوش دا گئتدیکجه تورکلشه بیلر.
دادی داماغیمیزدان قاچیردان آجی‌لار
بادام، تکجه بایرام‌دا اوینانماز. بادام آغاج‌لاریندان بادام ییغیلب، سیندیریلیب، گیردکانلا(جویزله) بیرلیکده قوورولوب یا دا قوورلمویوب، بایرام گونلرینده هر زاماندان چوخ ائولرین بیر چوخوندا باشقا یئمیش، چیتیرقان‌لاریلا بیرلیکده قوناق‌لاری قوناق‌لاماق اوچون قوللانیلار. بادام عاییله‌سیندن اولان بوتون باداما بنزلر بتر سئویلن یئمیش‌لردن اولارلار. باداما تای یئمیش‌لرین اؤزللی‌لیک‌لری اونلارین هردن آجی چیخماق‌لاری اولار. آجی چیخدیغیندا دادی داماغیمیزدا اولان هر نه‌یین دادین قاچیردار.
بادام‌لاردان باشقا، چردک‌لر ده بادام یئرینده ایشله‌نرلر، بو چردک‌لرین دادلی‌سی اریک چرده‌یی دیر. خالقین آغزیندا بئله بیر سؤز وار اریک یئیندن سونرا کؤپو آلماق اوچون چرده‌یی یئمه‌لی‌ییک. خالقین سؤزونه یئدیکده چاتارسیز. آنجاق بو چردک‌لرین آراسیندا آجی چیخانی چوخ اولار. چردک‌لرین آجی اولوب، اولمادیغینی من یئمه‌میشدن بیلمه‌رم، اونا گؤره ده آجینی یئدیکده گؤزلریمله آغزیمی بوزوب، آغزیمدا اولان هرنه‌یی توپوره‌رم. هر نه آجی چردک وار سؤیوب، سونوندا دا اؤزومو سؤیه‌رم. او چرده‌یین آجیلیغی آدامین آغزیندان قاچینجا خئیلک چکر.
تکجه بادام‌لارین یوخ، آدام‌لارین دا ایچلری آجی اولان‌لار واردیر. هر بیر کسین آجی‌لیغینا چاتماغا اوزون زامان واقت قویمالی‌ییق. بادامین آجی‌سی تئز آدامین یادیندان چیخیر، آدامین آجی‌سی بیلمیرم نه‌قدر چکیر آنجاق اوزون زامان آدامین یادیندان چیخمیر. آمما چرده‌یه تای آدامین کؤپون آلیر. داها دوغروسو یادیمیزدان چیخمیش زامان‌لار دا یادیمیزا دوشدوکده یئنه آجیدیر. بادامین آجی‌سی آغیزا یاپیشسا، آدامین آجی‌سی بوتون ووجودا یاپیشیر. بیر یئردن گئتسه، باشقا یئرلرده یاشی‌ییر.
نیفرت
اوشاقلیق‌دان بئله زامان‌لار اولوب کی بیر کس‌لردن سینیرلنیب، ایچریمیزده او کس‌لره نیفرت بئجرتمیشیک. نیفرت بئجریلن زامان‌لار اینسانین گؤزو نیفرت‌دن باشقا هئچ نه‌یی گؤرمویوب. هئچ نه‌یی گؤرمه‌دیییمیزدن اؤترو آتدیغیمیز آتدیم‌لار یانلیش اولوب. هر یانلیش آتیلان آتدیم، نیفرتی جانلاندیراراق دالدا هئچ بیر کؤرپو قویمویوب قالا.
نیفرت یارانان زامان‌لاردان خئیلک واقت کئچندن سونرا نیفرتین ندنینه باخدیقدا اؤزوموزون یالنیش‌لاریمیزی گؤره بیلمیشیک. بؤیوک یانلیش‌لاردان بیری فرقلی اینسانلارلا فرقلی داورانماق‌لار اولوب، اوندان سونراکی یانلیش‌لاردان؛ اؤزوموزو ساوونماسیز اورتایا قویماغیمیز، هر کسه تام گووه‌نمه‌ییمیز، چیخارلاریمیزین تعریف‌لنمه‌مه‌یی، یانلیش یئرینه باشقالارینین چیخارلارینی ساوونماغیمیز اولوب دیر. آتالار دئمیشکن هر چیی سوت امه‌نه بئل باغلامامالی‌دیق. اینسان‌لارین زامان بویو چیخارلاری فرقلی تعریف‌لنه بیلیر. اینسان‌لار فرقلی گؤروشلرله تانیش اولدوق‌لاریندان هر زامان دییشمه‌ده‌دیرلر.
هر ندن اؤنملی‌سی اؤزوموزو یاخشی ساوونماق‌لا باشقالارینا یئم اولمامالی‌ییق. یئم اولمادیغیمزلا نیفرتین یارانماغینین قارشیسین آلمالی‌ییق.
آذربایجان اکین‌چی‌لری
آذربایجانی بیر آز آیاقدا ساخلی‌یان آذربایجانین اکینچی‌لی‌یی دیر. آذربایجانین یئرلرینین وئریملی اولدوغونا گؤره، اکینچی‌لر سو تاپا بیلسه‌لر یاخشی کئچینه‌جک‌لری اولار. کئچمیشده قویولار اولمویان چاغ‌لار آذربایجانین اکینچی‌لی‌یی چای‌لارلا، بولاقلاردان آلینیردی. چایلارین سولاری چاتمایان یئرلرده دئم اکیلیردی. سو سورونو دا اورتادا یوخ ایدی. هر کس دوغانین اولدوغونا آلیشمیشدی. قویولار وورولدو، اکینچی‌لر سئویندی. دئم اکین‌لر یئرلر، سولو اکیلیردی، گلیرلر قاباغا گؤره ایکی قات آرتدی، اون-اون‌بئش ایل قویولارین وورلماغیندان کئچمه‌میشدی، قویولارین سولاری آزالیب، قویولار درینلتمه‌لی اولدولار.
بو آرادا هله آذربایجانین بیر چوخلو چایلارینین اوستونه بند وورولمامیشدی. بنده گرک اولدوغونو اکینچی بیلمیردیلر بلکه، بیلسه‌یدیلر ده اللریندن بیر ایش گلمزدی. قویولار یئرین شیره‌سینی آلدیلار، بیر-بیر قویولار قوروماغا باشلادیلار. چایلار دا قوروماغا باشلادی(یاغین آزالدیغینا گؤره). کندلرده اکین یئرلری شوره‌که‌ته چؤندولر. اکینچی‌لر ده چول-پالازلارین ییغیب، شهرلرده فهله‌لی‌یه گئتدیلر. اکینچی‌لیک‌دن سئوای باجاریق‌لاری اولمویان کندلیلر کیچیک شهرلرده ایش تاپمادیق‌لاریندان اؤترو، بؤیوک شهرلره آخدیلار.
کندلرده ائولری اولان کندلیلر، شهرلرده بیر اوتاغی کیرالادیلار. تورپاق‌لاری باشینا قالان کتدیلر، شهرلرده شهرلی‌لرین ائولرینی اکمه‌یه باشلادیلار. اکینچی‌لیک، اکینچی‌لیک دیر، نه فرقی وار؟!