داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
قاپالی ائوجیک‌لر
اوشاقلیقدان بیر یئره قوناق گئتدیکده، ائو یییه‌سینین ائوده اولماماغینی هئچ زامان آلدیرا بیلمه‌میشم. اوزاق یولا چیخدیقدا بو ایش لاپ آغیر اولار. کئچمیشده تئلفون آز اولان زامان‌لار، بیزلرده تئلفون اولمازدی. تئلفونوموزون اولمادیغیندان قوناق گئتمه‌میشدن اؤنجه گئتدی‌ییمیز یئره خبر وئره بیلمزدیک. کئچمیشده عاییله‌لر خیزانلی اولدوقلارینا گؤره هئچ اولماسا ائوده بیر نفر قالاردی. آنجاق بیر زامان‌لاردا اولاردی کی عاییله‌نین بوتونلویو اولمازدی(اوجاغا گئدردیلر). اوندا اوزون یول دؤیندن سونرا قاپی‌نی باغلی گؤرمک چوخ زور اولاردی.
بیر یئرلر ده وار ایدی، هر گون اورالارا باش ووراردیق، داها دوغروسو گونوموز ائله کئچردی(باش ووروب، ائوین یییه‌لرینین بیرینی گؤرمک اوچون). بیر گون گئدیب اورانی باغلی گؤرنده آدام بیر جور اولاردی، هاردا قالسین بیر یوللوق او ائوین قاپی‌سی باغلی گؤرنده، چوخ چکردی آدام اؤزونه گلسین. ا
یندی‌لیک‌ده یوللارین اوزاقلیغی، بیر ده واقتین آز اولدوغونا گؤره گؤروش‌لر باشقا گؤرولور. هر کس اؤزونه کیچیک بیر یوووا قوروب قوناقلاری اوردا قوناقلاییر. ائو یییه‌سی ایستی‌قانلی اولدوقدا بیزلر ده اونا چوخ آلیشیریق. الیمیز چاتدیقدا اورا بیر باش ووروروق، ایسته‌سک ائو یییه‌سی بیله قاپی‌یا بیر یازی قویوب قاییدیریق.
بو ائوجیک‌لرین قاپی‌لارینین باغلی اولماق‌لاری قوناق گلن‌لری زورلاشدیریردی، گورورسن نئجه اولمالی‌دیر، قاپی‌نی یئردن چیخاریسان بلکه ائو یییه‌سین گؤره‌سن. هر دن ده گؤرورسن!؟
حئیدر بایاتین دا دوشرگه‌سی لاپ ایستی‌قانلی دوشرگه‌لرین بیری دیر. اونون باغلانماغی دوز اولسا دا اینانماق اولمور.
اوشاقلیغیمی اؤیرنیرم
اوشاقلیقدا نه‌لر اؤیرندیک، نه‌لر اؤیرنمه‌دیک ائله ده یادیمدا قالماییب. آنجاق بؤیودوکده اوشاقلیقدان بری اؤیرندیک‌لریم قارشیما چیخان مسئله‌لرده اؤزونو گؤرسدیر. یادیما گلن، اؤزومو تانی‌یاندان دوزنلی اولاراق اؤیرندی‌ییم یوخ ایدی. اوشاقلیغیم کوچه باجادا باشقا اوشاق‌لارلا اویناماغا کئچدی. گئجه‌لر آتام آشیق‌لارین ریوایت‌لرینی ائوده اوخویوردو. تئلویزیونا آلیشمادیغیمیزدان اؤترو آتام اوخویان‌لاری یاخشی ائشیدیردیم. بو اویناماق‌لارلا اوخوماق‌لار آذربایجاندا اولان یئرلی اویناماق‌لارلا اوخوماق‌لار ایدی.
دوزون دئسم اونلار تکجه اوخوماق دئییلدیرلر، شئعرلرله تاپماجالار و دئییم‌لرده وار ایدی. او زامان اؤزوم فرقینده اولماسام بئله، آذربایجانین کئچمیشیندن گلیب بیزه چاتان‌لاری اؤیرنیردیم. اونلاری اؤیرنمه‌یه زورلانمیردیم، بلکه اونلاری یاشادیغیما گؤره سئوه-سئوه اؤیرنیردیم. بؤیودوکده اونلاری بیر داها اؤیرنه بیلمه‌دیم. زامان دییشمیشدی، اونلاری اؤیرنمک راحاتجاسینا اولموردو. گونون گلیشمه‌لریله ایره‌لی‌لمه‌لریندن دالی‌یا قالماق اولموردو.
درسه گئدن چاغلاریم گلیب چاتدیقدا، اؤیرنمه‌دیک‌لریمی اؤیرنمه‌لیدیم. ایللر بیر-بیر اؤتوشدوکده اؤیرنمه‌دیک‌لریم قالدیلار. اؤیرندیک‌لریم ایسه بیر پارا یاشام درسلیک‌لری یوخ بلکه زورلاندیق‌لاریم قونولار ایدی. درسیم یاخشی اولسا دا اونلاری تکجه سیناوا اوخویوردوم. سیناو بیتدیکده اونلاردا بیتیردی. درسلیک‌لر باشقا دیلده ایدی، بئش ایل او دیلی باشا دوشمه‌یه کئچدی.
موسیقی‌نی ائشیدیردیم، آنجاق نئجه اولدوغونو اؤیرنمیردیم. آشیق‌لاری آتامدان ائشیدیردیم. موسیقی‌دن یادیمدا قالان تکجه چالان‌لارلا اوخویان‌لار ایدی. نوت نه‌یه دئیردیلر بیلمه‌دیم. البت سونرالار بیلدیم موسیقی‌ده نوت دا اولارمیش. بیر ده کی بیز اؤیرنمیشدیک سسیمیزی آلچادیب دانیشاق، اوجا دانیشسایدیق یقین یاخشی آلینمازدی. اونا گؤره ده ایندی ده وار سسیم آلچاق چیخیر.
سونرالا باشا دوشدوم بیزیم اوشاق چاغلاریندا اؤیرنمه‌یه گرکدی‌ییمیز چوخ قونولار وار ایدی، بؤیودوکده اونلاری اؤیرنمک چوخ زور اولاردی. بؤیودویومده اوشاقلیغیمی اؤیرنمه‌یه باشلاسام بئله اؤیرنمه‌ییم زور آپاریر. اؤیرنمک آدامین آیین-شایین واقتیمدا یاخشی یئرینه اوتورور. اینسانین آیین-شایین چاغی اوشاقلیغی دیر.
هر کس اؤزو اؤزونو اؤنمستمه‌لی‌دیر
چئوره‌میزده هئچ بیر فرقلری اولمادان یوخاری یئرده گؤروب و گؤرولن کیمسه‌لر تانی‌ییریق. اوسته‌نیلن اوستونلوک‌لری اولمایان کیمسه‌لر اؤزلرینی چئوره‌لرینده‌کی اینسانلارین اورتامینا چئویریرلر. اوسته‌نیلن کیمسه‌لر سورونلارینی هر کسله پایلاشیرلار. هئچ بیر سورونو تک قالدیرماغی دوشونمورلر. ائله زامان‌لار اولور کی تکجه آدام کی اونون سورونولا ایلگی‌لنمیر اؤزو اولور. باشقالاری اونون سورونون چؤزمه‌یینی اؤزلرینه گؤره‌و بیلیب، یئرینه یئتیرمه‌یه ده چالیشیرلار. بیر گون ده باشقالارینین سورونلاری اولسا هئچ کس اوسته‌نیلن کیمسه‌دن هئچ نه گؤزله‌میر. بلکه ده باشقالاری سورونلارینی اورتایا قویماغی باشارمیرلار، یا دا سورونلارینی کیچیک گؤروب، بلکه ده اؤزوندن سونرا کیمسه‌نین سوروملوسو گؤرمورلر.
اوسته‌نیلن کیمسه‌لر هر زامان اؤز چیخارلارینی دوشونورلر، چئوره‌لرینده ده بو دوروم اولدوقدا فایدالانیرلار. باشقالاری اؤز چیخارلارینی دوشونمورلر. بوردا بلکه بیرئیسل‌لیک قاباریق فورمدا اولور. بو دا بیر توپلوم کیمی یاشاماق ایسته‌ین یئرده اؤز سورونلارینی یارادا بیلر. بو ایشین باشقا اوزو ده اینسانلارین بیر اؤلچو ده اؤزلرینی منیمسه‌مه‌مک‌لری دیر. هر کس اؤزونو منیمسه‌یه بیلسه باشقالارینا دا منیمسه‌ده بیلر، اؤزونو منیمسه‌مه‌دیکده باشقالاری اونو منیمسه‌مزلر. بیر توپلومدا هر کس اؤزونه ده‌یر وئرسه، آرادا اولان ایلشگی‌لرین ده دنگه‌سی اولار و سورونلار آزالار. بو بیر توپلومون آراسیندا اولان ایلشگی‌ده دیر.
گوندمیم قالیب کئچمیشده
ایندیکی زامان‌دا هر کس گوندمده اولماغی دوشونور، داها دوز دئسم گونجل‌له‌شمک زوروندا قالیر. من اؤزوم ده چالیشیرام گونجل‌له‌شمکدن دالی‌یا قالمی‌یام. آنجاق بیزلر(گونئی آذربایجانلی‌لار) نه قدر ده اؤزوموزو گونجل‌لشدیره بیلسک، یئنه ده قیرخ-اللی ایل بوندان اؤنجه‌نی یاشامالی‌ییق.
بیز گونجل‌لشمکدن تکجه، قولاق‌لا گؤز بیر ده آغیز موسافیری اولوروق. گونجل‌لشمک بیزیم بئینیمیزده یارانا بیلمیر. داها دوغروسو بیز اؤزوموزو گونجل تانیتدیرماغا، یاتاق‌لار اولمالی‌دیر. بو یاتاق‌لار بیزده یارانماییب.
یاتاق‌لار نه دیر؟
بیری بو، بیز اؤزوموزو اؤزوموز کیمی تعریف‌له‌یه بیلمه‌میشیک. هر زامان اؤزوموزو باشقالاری کیمی تعریف ائله‌مه‌یی باجارا بیلمیشیک.
ایکینجی‌سی هر کس اؤزونو تعریف‌له‌مه‌یه اؤزونو اؤیرنمه‌یی گرک‌لی‌دیر کی بیز اؤزوموزو هئچ زامان ایلک باشدان اؤیرنمه‌میشیک، بؤیودوکده ده اؤزوموزو اؤیرنمه‌یی اؤنمسه‌دی‌ییمیزده اوشاقلیقدا اؤیرنمه‌دیک‌لریمیزی اؤیرتمن‌سیز اؤیرنمه‌یه چالیشمیشیق.
اوچونجوسو بیزیم اؤیرنمه‌ییمیز گئج باشلاندیغیندان اؤترو دولغونلوق یاشا یئتیره بیلمیریک، یئتیره بیلسک ده اؤلومدن قاچا بیلمیریک.
دؤردونجوسو دولغونلوق‌لاری اولمویان، یا دا آز اولان کیمسه‌لر چؤره‌یی دوشوندوکده(آج قالماسین‌لار دئیه) دولغونلوق‌لارین یاراتماغا زامان‌لاری یئتمیر.
بئشینجی‌سی اؤزونو تانیماغا باشلایان کیمسه‌لریمیز ده ائله بیل بیر گؤره‌و کیمی بیر زامانا دک واقت قویماق ایستی‌ییرلر. سوره دولدوقدا گؤره‌ولرینی بیتمیش بیلیب، اؤیرندیک‌لرینی بئله، یاشایانمیرلار.
یوخاریداکی ندنلرله بیرلیکده بیر چوخلو باشقا ندنلره گؤره بیز هر گون بللی اولمایان سوره گوندن دالی‌داییق، گونجل‌لشمه‌لریمیز ده اونا گؤره کؤهنه دادی وئریر؟!
پاپ
دونن خبرلرده وارایدی، پاپ موسلمان‌لارلا یهودیلردن ایسته‌دی آرالاریندا اولان چتینلیکلرینی بیر دینی اورتام‌دا عالیم‌لرینین واسیطه‌سیله دانیشیغا قویسونلار. بو اورتامی پاپین اؤزو یارادیر. پاپ بو ایشی اوزده اولاراق هئچ بیر پولیتیک آدامین اؤنریسی اولمادان، اؤزو اؤنری‌ییب. بو اورتاما قاتیلان‌لار بوتون دین‌لرین آدام‌لاری اولا بیلرلر. نظره گلیر پاپ دونیانین چتین‌لیک‌لرینه تکجه آللاه یولوندا اولوب و تکجه اینسانلیغی دوشونن کیمی ده باخیر. بوتون دؤولت‌لردن یوخاریدا دورور. حتی بیرلشمیش میللت‌لرین دبیریندن ده یوخاریدا دورور. دیققتله باخساز پاپ خیریستی‌یانلیغین چتین‌لی‌یی اولمایان، بلکه باشقا دین‌لرین چتینلیکلرینی چؤزمه‌یه چالیشیر. بیر زامان بیت‌المقدس خیریستی‌یان‌لارلا موسلمان‌لار ساواشسالار دا ایندی اونلار کئچمیشده قالیب. هر کس دونیادا پاپین سؤزونو سؤز یئرینه قویور. بونو دا آرتیرمالی‌یام؛ بو اوتورامون بیر قونوسو دا آشیری موسلمان‌لارین نئجه قاباغین آلماق‌دیر. هر نه سورون وار موسلمان‌لاردان چیخیر؟! پاپ هر نه جور اولسا ایندی‌لیک‌ده دونیادا تکجه آدام تانینیر کی هئچ بیر یانداشلیغی اولمادان سورونلارا باخا بیلیر. بیر ده کی بوتون خیریستی‌یان‌لارین عالی دینی رهبری تانینیر. دئیه بیلرسیز کاتولیک کلیساسینین دیر، انجاق ایندی‌لیک ده بوتون خیریستی‌یان‌لارین رهبری کیمی گؤرسنیلیر.
دوغروسو گؤره‌سن خیریستی‌یانلیق دینی سیاستدن قیراغا چکیلیب؟! بلکه ده دئیه‌سیز بو بیزیم‌له نه ایلگی‌سی وار؟ هانتیگتونون تمدنلری ساواشی عونوانیندا بیر نظری وار ایدی. بو نظرده هانتینگتون چوخلو ساواش‌لاری خیریستی‌یان‌لارلا موسلمان‌لارین سنیرلاریندا اوز وئردیک‌لرینی وورغولویور. هانتیگتونون سؤزونه قارشی ایرانین کئچمیش پریزیدنتی تمدنلرین دانیشیغینی اورتایا قویدو. آنجاق ساواش‌لار حیزلا سوروردو، بوتون اوغور قازانان‌لاردا خیریستی‌یان‌لار اولوردولار( روس‌لارلا چئچن‌لر، آذربایجان‌لا ائرمنی‌لر، سیرب‌لرله بوسنالی‌لار). لاپ گولمه‌لی‌سی بوردایدی کی بو ساواش‌لاردا صولح موسلمان‌لارین یئنیلمه‌یینده ایمکان تاپیردی. تورپاق‌لاری الدن وئریردیرلر. بو آرادا موسلمان اؤلکه‌لر ده خیریستی‌یان‌لارا کؤمک چیخماسالار دا اونلاری قینامیردیرلار. ترسینه بوتون خیریستی‌یان‌لار خیریستی‌یان‌لار یاردیمدان چکیلمیردیلر.
بو آرادا باشقا بیر یئرده موسلمان‌لارلا یهودلارین ساواش‌لاری گئدیردی، بوتون دونیا دا بو ساواشی گوندمه گتیریردی، هله ده وار گتیریر. خیریستی‌یان‌لار دا گوجلری چاتدیقدا یهودلارا یاردیم ائدیردیلر، و ائدیرلر. آرخایین‌لیق‌لا دئمک اولار خیریستی‌یان‌لار بو سورونون آرادان قالدیردیغینی دوشونمورلر. بو سورون خیریستی‌یان‌لارین آغالیغینی سرگی‌له‌ییر.