داش قاپی

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

یاساق دیل

   ناصیر منظوری‌نین "دیلچی‌لر نئچه دیلی بیلمه‌لی‌دیرلر" سؤزونو نئچه ایلدیر ائشیدیرم. هر زامان بو سؤز بئینیمده سرگی‌له‌نیر.  "حئیدر بایات"-ین  " آزادی با چهار هزار ممنوع آذربایجانی" یازیسینی اوخومامیشدان اؤنجه بئینیمده بیر قونونو دولاندیریردیم. حئیدرین یازیسی‌ایله بیرلیک‌ده، منظوری‌نین  سؤزو ده، بو یازینی بئله یازماغیما سبب اولدو.  

 

  دیله یاناشان‌لار، دیلین ایله‌تیشیم آراجی اولوب، بیر میللتین وارلیق سببی اولدوغونو وورغولاییرلار. ذئهنیمه گلیر، دیله یاناشان‌لارین هئچ بیرینین سؤزلرین بئله ائشیتمه‌سه‌یدیک، بیر دیلین اولماسی، او دیلین اولماغینا ندن دیر. آرتیق بیر ندن ده، ایسته‌میر. هر بیر دیل اولدوغو اوچون، یاساق اولا بیلمز. بیرلری ده بیر دیلی یاساق‌لاسار، بیر دیلین اولوشماسینی نئچه مین ایللر نظره آلدیق دا، راحاتجاسینا بیر دیلی یاساق‌لاییب، پوزماق اولماز. البت بیر دیلده دانیشان‌لارین سایی‌نی آزالت‌ماق اولار. آنجاق آرادان قالدیرماق اولماز.  

  

   یوخاریدا دئدیک‌لریمه باخمایاراق، زامان سوره‌سینده، دیل‌لرین آرادان گئتمک‌لرینی ده گؤرموشوک. دیل‌لرین یاساق‌لانماسینی دا گؤرموشوک. آنجاق بیر دیلین یاساق‌لانماسینی نظره آلساق، یاساغی سوردورن‌لری تکجه یاساق قویان‌لاری نظره آلمامالی‌ییق. دیل‌لری یاساق اولونان‌لارین دا قویولموش یاساغی سوردورمه‌سینده ایزلری وار دیر.  

 

ایزلری بللندیرمه‌دن یاساغی آچیق‌لامالی‌یام؛ 

  یاساق، گوندمده اولان نسنه‌لرین ایشله‌دیلمه‌یینین قاداغالانماغی دیر. یاساق حاکیم‌لر طرفیندن قویولار. دونیادا حاکیم‌لر اؤز چیخارلارینی نظره آلاراق قاداغلاری قویارلار. قاداغالانمیش‌لاری قول‌لانماق دا قاچاق ساییلار. قاداغالارین یارانماسی، اینسان‌لارین، توپلوم‌لاری هده‌له‌دیک‌لری قونولارینا قویولار. آنجاق هردن ده، یاساق‌لار باشقا یون گؤتوروب، اینسان‌لارین وارلیق‌لارینی هده‌لی‌یر. وارلیق‌لاری هده‌له‌ین یاساق‌لاردان ان اؤنملی‌سی دیل‌لرین یاساق‌لانماغی دیر. بو گونکو دونیادا بو یاساق، یاساق ساییلیر. آنجاق بیزه تای بو یاساق‌لارا اوغرایان‌لار دا چوخ آز تاپیلیر. یاساق ندنی هم حاکیم‌لر ساییلیر، هم ده اؤزوموز. آشاغیدا بو ندن‌لره بیرلیکده باخاق.

   

  دیلین یاساق‌لانماغینی دؤرد یئره بؤلورم:  

  1- دیلین دانیشما، یاساق‌لانماسی‌: 

   بو یاساق‌لانماق دئولتی ایداره‌لرده یارانسا دا، عاییله‌لرین ایچینده ده اولور. بیرسیرا ائولرده اوشاق‌لارینا، اؤز دیل‌لرینده دانیشماغی (تورکجه دانیشماغی) یاساق‌لاییرلار. آذربایجان‌دان کؤچوب، فارس‌لار یاشایان یئرلرده یئرلشن آذربایجانلی‌لاردا بؤللوق‌جاسینا گؤرونور. البت، کیچیک دوشورتمه‌ایله آشا‌غی‌لامالارین بئله داورانیش‌لار دا ائتگی‌سی چوخ دیر.     

2- دیلین ائشیدیب، گؤرمک یاساق‌لانما‌سی: 

   بو یاساق‌لاما دا، حاکیم‌لرین طرفیندن اؤلور. رادیو، تئلویزیون، روزنامه، کیتاب‌لارین یاییلماسینین قارشی‌سینی آلماق بونا ندن اولوب دیر. بئله یاساق‌لانما دا دا، عاییله‌لرین رول‌لارینی گؤروروک. کاسئت‌لر، فیلم‌لر، توی‌لاردا اولان موسیقی‌لری اؤزلری، باشقا دیلده سئچدیک‌لری اوچون ائشیدیب-گؤرمک یاساغینا یاردیمچی اولورلار.  

3- یازیب-پوزماق یاساغی: 

  گئنه‌ده حاکیم‌لرین دانیلماز ائتگی‌لری واردیر. اوخول‌لاردا اوخولمادیغینا گؤره، دیلی یازیب-پوزان‌لارین سایی آز اولور. یازیب-پوزان‌لار یوخاری یاش‌لاردا اؤیرندیک‌لری اوچون، دیلین درین‌لی‌یینه گئده بیلمیرلر. دیلی دوشونن‌لر بئله، بو دیلده یازماقدان چکینیرلر. بلکه ده قورخورلار. یوخاریداکی ایکی یاساق‌دا، کوتله‌نین رولو اولسا دا، بو یاساق‌لانمادا آیدین‌لارین رولونو گؤرمک اولار. دیلینی یاساق‌لانمیش بیلن‌لر بو یاساغی، بو دیلده یازیب-پوزدوق‌لاری لا سیله بیلرلر.   

4- دوشونمک یاساغی: 

  بو یاساق‌دا حاکیم‌لرین ایزلری، باشقا یاساق‌طرزلرینه گؤره بوروش دیرلار. یازیلان کیتاب‌لار، یازی‌لار، چئوریلن کیتاب‌لار، چئوریلن یازی‌لار هامیسی، حاکیم‌لرین ایسته‌دیک‌لری کیتاب‌لار اولدوق‌لارینا گؤره، اوخویان‌لارین گؤروش‌لرینین آچی‌لارین دا، بللی ائله‌ییرلر. بو یاساق‌دان قورتولماق چوخ چتین اولور. بوردا یاشایان هر کس، فرقلی دوشوندویو زامان بئله، فرقلیک‌لری حاکیم‌لر بلله‌دیک‌لری چرچیوه دوشونورلر. بو دونیا گؤروشونو ده‌ییشمک اوچون، اورزینال قایناق‌لاردان اوخویوب، اؤیرنمه‌لی‌دیرلر. البت یادیمیزدان چیخماسین هر بیر اورژینال یازینین دا، اؤزل گؤروشو یؤنلندیرمه‌یی واردیر

  

 بو قونونو داها آچیق‌لاماق ایسته‌ییرم؛ ادبیات‌لا ایلگی‌لنن یولداش‌لار، دونیا ادبیاتی‌نی فارس قایناق‌لاریندان اؤیره‌نیرلر. چئویرمه‌لرین نه قدر دوز اولوب اولمادیغینی اؤیرنمک اوچون ایستانبول تورکجه‌سیندن چئوریلن یازی‌لارا باخمالی‌ییق. بیزلر هر دیلی باشارماساق دا، ایستانبول تورکجه‌سی‌نی باشارا بیله‌ریک. ایستانبول تورکجه‌سیندن چئویریلن کیتاب‌لار دا، نئجه چئوریلدیک‌لرینی آیدینجاسینا گؤره بیله‌ریک. البت ادبیات کیتاب‌لاری لاپ آز ال آپاریلان کیتاب‌لار اولورلار. تاریخ، توپلوم، دیل قونولارینداکی کیتاب‌لار چوخ فرقله‌نیرلر.

 

 سؤزون قیساسی، قونالارا یاناشان یولداش‌لار، اوچونجو دؤردونجو دره‌جه‌لی اؤیرنمه‌دیک‌لری اوچون، اؤزلرینی باشقا دیل‌لری اؤیرنمک زوروندا قویمالی‌دیرلار. بلکه باخدیق‌لاریندا هئچ اولماسا ایکینجی دره‌جه‌لی باخا بیله‌لر.  

نظرات 1 + ارسال نظر
milad یکشنبه 28 فروردین‌ماه سال 1390 ساعت 10:24 ق.ظ http://www.google.com/search?q=%DA%AF%D9%84%DA%86%DB%8C%D9%86+%D

همیشه از دونستن و خوندن جزئیات خوشم میومد! امیدوارم همیشه اونقدر کارت برات تازه بمونه که همه چیو با نکته هاش تو ذهنت نگهداری و واسه بقیه هم زود زود تعریف کنی! ملاصدرا میگه خاطره رو باید تو لحظه نوشت،چون هر بار که به یادش میاریم ناخودآگاه دستی به تغییرش میبریم!
موفق باشی! راستی اگه دوست داشتی یه سر هم به من بزن

با آرزوی سلامتی برای هر کسی که احساس میکنه خیلی خوشبخت

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد