تیکان‌تپه؛ یادیرقانمیش یورد

   یادیما گلن، گزمکدن خوشوم گلیب. گئدیب فرقلی یئرلری گؤروب، فرقلی آدام‌لارلا اوزلشمک‌دن خوشلانمیشام. اوشاق چاغ‌لاری کندیمیزله، شهریمیزدن سونرا، یان-یؤوره‌میزده اولان باشقا کندلرله شهرله‌ره گئدیب گزردیک. اوشاقلیقدا، گئتمه‌دی‌ییم یئرلری تانی‌ییب، بیلمک اوچون نقشه آلیب، اونلارین اوستونده گزردیم. قرارلاندیریلان سینیرلاری، نوقطا-نوقطا گزیب، سئوردیک. بو اوزدن بیر یئرلری اؤزومه یاخین یئرلر بیلیب، هئچ اولماسا اونلاری گؤرمه‌یی پلانلاشدیراردیم. بو اوزدن آذربایجان تانیدیغیم یئرین، باشاباشین دولانماغینی نظریمده آلدیم.   

 آنجاق من تانیدیغیم آذربایجان زامان-زامان فرقله‌نیردی. اؤیرنمیشدیم، آد وئرمک‌لرین چوخو، قوندارما اولوب. ایش باشیندا اولان‌لار خوش‌لاری چکیب، بیر یئرین دووره‌سینه بیر جیزیق چکیب، بورا بورانین‌کی دئیه، بؤلوب‌لر. آمما هر نئجه ایدی، اؤزوم غربی آذربایجان(بئینیم رسمی‌لشمیش بؤلمه‌له‌ره آلیشدیغی اوچون)-دا اولدوغوم اوچون بوردا اولان بوتون یئرلر تانیش گلیردی. هر یئری قولاغیم دیبینده گؤروردوم.   

 نئجه گؤرمک‌لریمه باخمایاراق، یاشادیغیم بؤلگه‌نین بیر پارا یئرلرینه یولوم دوشمه‌دی. غربی آذربایجان‌دا گؤرمک اوچون، لاپ چوخ ایسته‌دییم یئر تیکان‌تپه ایدی، بیر جور سیرلانمیش بیر یئره اوخشویوردو. تخت‌سلیمان، اونون گؤلو، بیر ده بیزه لاپ اوزاق اولان یئر ایدی.    

  

l

 ایشه گیریشندن سونرا، یئرلری گزمه‌یه یولومو سالیردیم. بیرآز بورولوب، گؤرمه‌دی‌ییم یئرلری گؤروب گئدیردیم. تیکان‌تپه‌یه یولومو بوروب سالانمیردیم. تیکان‌تپه‌یه گئتمه‌ین تکجه من دئییل ایدیم. چوخلاری منه تای اورا گئتمه‌میشدی‌لر، هله ده گئتمه‌ییب‌لر.   

   یئرلرین دانیشدیق‌لارینا اینانیرام، هر یئره گئتدیک‌ده ، یئر بیزیله دانیشیر. یئر دیل بیر اولاندا دانیشیغی دا قولاغا تانیش گلیر. نظره گلیر سؤزلری ایل‌لر بویو ائشیتمیشدیک. تیکان‌تپه‌یه گئتمک اوچون تیکان‌تپه‌نی مقصد اولاراق گئتمه‌لی اولدوم. داها دوغروسو گئدیشی تیکان‌تپه اوچون گئتمه‌لی اولدوم. اوشاق‌لیقدان قولاغیما تانیش، گؤزومه یاد اولان یئری دئییرم.  

   تیکان تپه‌نین جوغرافی یئرلشمه‌سی، دؤرد ایالتین چاتیشان نوقطه‌سی اولوب. "غربی‌آذربایجان، شرقی آذربایجان، زنگان، بیر ده کوردیستان"، تیکان‌تپه‌یه گئتمک اوچون، دؤرد یول وار؛ بیری زنگان‌دان دندی یولو(بو یول، تیکان‌تپه‌یه گئدن یول‌لارین ایچینده لاپ خاراب یول دیر؛ البت تیکان‌تپه‌لی‌لر ائله دئییرلر، عئینی حالدا زنگانا لاپ یاخین یول دیر)، ایکینجی‌سی بیجاردان تیکان‌تپه‌یه گئدن یول دیر(دئییرلر او بیری یول‌لارا گؤره یاخشی یول دیر، انجاق من گؤردویوم یول، یاخشی یولا اوخشامیردی)، اوچونجو یول سایین‌قالادان گلن یول دیر، (80 کیلومئتر اوزونلوغوندا بیر یول دیر، یانی چوخ دا اوزاق یول دئییل)، دؤردونجو یول ایسه، دووان‌درره‌دن تیکان‌تپه‌یه گئدن یول دیر. تیکان‌تپه‌نی خویولا توتوشدوراندا بیر چوخ یئرلره یاخین یئر دیر. یاخین اولمادیغینا چوخ اوزاق گؤروسه‌دیلن یئر اولوب. شهره گئجه‌یاریسی یئتیردیم، شهر دیری، جانلی بیر شهر ایدی. دوشوندوک‌لریمدن فرقلی بیر شهر ایدی.    

  گئجه‌سی سرین ایدی، یایین لاپ ایستی واقتیندا، شهرین داغلار باغیندا کؤینک قاتینا دورماق اولموردو. بو باخیمدان، خالخال، کندوان، اردبیل، زنگانی اوخشوردو. 

  تیکان‌تپه‌نین آدی، تخت‌سولئیمان‌لا دئییلیر. تخت سولئیمان، دئییلدی‌یی کیمی واردیر. گؤل، سو، تپه‌لر، تاریخی آبیده، قازینتی‌لار، تمدونون دوشرگه‌سی اولدوغونو سرگی‌له‌ییر. تخت سولئیمانا تای دوشرگه‌لردن حسنلی تپه‌سینی(سولدوزدا) آد آپارماق اولار. ائله‌بیل آذربایجانین قدیم یئرلی‌لری، یورد سالماق اوچون، یوز ایللر بویو آراشدیریب‌لار، بلکه ده گؤیدن گلیب‌لر بو یئرلری تاپیب‌لار. 

  آذربایجانین اوجا داغلارینی آد اپاراندا، ساوالان‌لا سهند دئییلیر، هر دن ده اورین، شهیدلر داغی کیمی داغ‌لار دا دئییلیر. چوخ آز زامان، بالقیز(بلقیس) داغی‌نین آدی گئدیر.  

 بالقیز داغینی گؤرن، گؤرمزدن گله بیلمز. بو داغ، سوغورلوقدان(سولئیمان تختی) سونرا قیزیل یوققوشو، زیندان داغی‌، چَملی(سو اوزوندو دایانان چیمن‌لیک)، بوزلوق(چملی‌‌یه باخیر)، چیچک‌لی، چارداق، و بیر بوللو بولاق‌لاری، گؤزه‌لری سرگی‌له‌ییر. یولقون آغاج‌لا اوغول‌بَی کیمی یئرلر ده یادیمیزدان چیخیمیر.    

 تیکان‌تپه‌‌نین داغ‌لاری دَلیک دئشیک اولوب، هر کندین دیبینده سال-سال داش‌لاری قازیب، چیخاردیب‌لار. آپارانی آپاریب، آپارمایانی تؤکوب قالیب‌لار. قاراتورپاق، قیرمیزی تورپاق، آغ تورپاق، ساری تورپاق، طبیعتده تاپدیغین هر رنگ‌ده تورپاق، قازیلیب، داشینیر. دئییل‌لر معدنچی‌لرین بئهشتی دیر.    

 تیکان‌تپه‌نی دئمک‌له چاتدیرماق اولمور، اورانی تکجه گؤرمه‌لی‌سینیز. تیکان‌تپه آذربایجانین یادیرقانمیش یئرلریندن بیری دیر، بیزه یادیرقانیب، آنجاق اورا گؤز تیکن‌لره تانیش‌لانیب. بلکه ده یادیرقانمیش یئرلریمیزه یئنی‌دن گؤز تیکمه‌لی‌ییک. تیکان‌تپه‌نی گؤرموین آذربایجانی بوتونلوک‌له باشا دوشمز.