مظفرالدین شاهین اوروپا گَزیسی

   بیرینین دامی آلچاق گؤرونمه دوروموندا اولسا، گؤی ده‌لن ده وورسا دامی آلچاق گؤروندوروله‌جک. بو بؤلگه‌نین تاریخینده، قاجارلاردان دامی آلچاق هئچ واقت اولمویوب. بلکه ده قاجارلار تئهرانی باش‌کند ائله‌دیکده دام‌لارینی آلچالدیب‌لار. بیلمیرم بیلیرسیز یوخسا یوخ، تئهران بیر بالا کندی‌ایمیش ری شهری ایله شئمیران کندینین آراسیندا. دئییرلر او کندین داملاری، یئردن ایمیش. یاشادیق‌لاری ائولرین قاپیسی یئره آچیلیب، تئهرانلی‌لاری ایچینه آلیرمیش. بئله‌لیک‌له او ائولر هر زامان دامارمیش‌لار، آغاج‌لارین کؤکو ائولرین تاوانیندان آسیلارمیش، کیمسه ده ائولره گیرَنمزمیش. یئر آلتی ایشله‌مه‌یی یاخشی بیلرمیش‌لر.  

   قاجارلارین باشینا هر نه گلدی، ائله او آقامحمد خاندان اوزوندن گلدی. آقامحمدخان بورولدوغونا گؤره، هر کسی گؤردو بوردو. او بورماغی باشاریب، گرکلی بیلیردی. اوندان سونرا گلن‌ قاجارلار بورولمادیق‌لاری اوچون، بورماغی گرکلی گؤرمویوب، بورماغی اونودوب، اؤزلری بیلمه‌دن بورولدولار. قاجارلارین نئجه اولدوق‌لارینا، یئنی‌دن باخیلماق ایسته‌ییر. ساواش‌لا ایشه گلن‌ قاجالار، سینیرلارینی بلیرله‌یه‌ندن سونرا، ساواشی بیر قیراغا قویوب، اؤزلری خوش یاشاماق اوچون، میللتی ده خوش یاشاتماق ایسته‌دیلر. اونا گؤره، اؤزلری گؤرمه‌دیک‌لری ایش‌لری، گؤرمه‌دیک‌لری یئرلری، اؤزلریندن اولمایان بیرلرینه گؤردوردولر. ائلچی‌لر آددا اونلارین ائلچی‌لری اولوب، قاییداندا باشقالارینین ائلچی‌سی کیمی قاییتدیلار. اؤزلرینی دونیا گؤرموش بیلدیک‌لری اوچون، شاهدان باش گؤردولر. قاجار شاهلاری بئله گؤردوکده اؤزلری دونیانی گؤرمک ایسته‌‌ییب گؤردولر.  

   هر کسه فخر ساییلان "دونیا گَزیسی"،  قاجارلارا قاخینج اولدو. اؤزلریندن اولوب، اؤزگه‌له‌شن قاجار ایشچی‌لری(فراماسون‌لار)، قاجارلاردا اولان هر بیر نه‌یی کیچیمسه‌دیب، دایانمادان ایپ‌لرینی ائش‌دیلر. مانقورت‌لار، سؤزلرینی مَملَکتین فایداسی‌نا اولان بیر بیچیمده اورتایا قویوردولار. قاشینی آلا-آلا بیله-بیله گؤزچیخاردیردیلار. کوراولان‌لار کور اولدوق‌لاری اوچون، نئجه قاش‌لاری آلیندیق‌لارینی دا گؤره بیلمه‌دیلر. ائله بیلدیلر، قاش آلان‌لار یاخشی قاش آلیرلار، کور اولدوق‌لاری قاش آلماغی یاساق‌لایان‌لارین الی ایله اولوب‌دور! 

  بؤلگه‌ده اولان شاه‌لارین ایچینده، مظفرالدین شاهدان، دموکورات شاه، گلمه‌ییب دئسک یانیلمامیشیق. بئله بیر شاهین دؤنمینده مشروطه آیاق توتوب گوج پایلاشیلیر. "شاه"ین اوروپا گَزیسینی، دونیانین هانسی دورومدا اودلوغونو اؤز گؤزوله گؤرمک اوچون، یوروملاماق یئرینه، یازان‌لار نه قدر پول خرجله‌دیـیینی یازیب‌لار. شاه خوش گئچیرتمک اوچون اوروپانی گؤرمک ایسته‌دیـیینی وورغولویوب‌لار. بئله وورغولایان‌لارین اؤزلری ال‌لری چاتان واقت شاه بئله گَزمهـدیـیی یئرلری مملکتین حئسابینا گزیب دولانیب، خوش کئچیردیب، باتی‌لی‌لارا وورغونلاشدیق‌لاری اوچون، اؤزلرینی اونلارا اوخشاتماق ایسته‌ییب‌لر. گئدن‌لر شاهین پولولا گئدیب، گلنده بئیین‌لرینده اؤزگه‌ دوشونجه‌لری، اورک‌لرینده آوروپا سئوگی‌سی‌له، اؤز میللت‌لرینه نیفرتی پای گتیردیلر.  

  مظفرالدین شاه، فوتوگرافا وورولان واقت، باشقالاری گئییم‌لره، ایچگی‌لره، آروادلارا، بیر ده اوردا یاشاماغا وورلدولار. ایندی هر کسین آرزیسی گزمک دیر. تکجه آوروپا یوخ، بلکه بوتون دونیانی گَزمک دیر. ال‌لری چاتان‌لار، گزیرلر، هئچ کیم ده سؤز چیخارمیر اونلارا. اونلار بوتون تاریخده‌کی‌لرین یئرینه مظفرالدین‌شاهین گَزمه‌یینی پول ساوورماق گؤروب لاغا قویوب‌لار. قالان‌لارا، "گَزمک"، دونیا گؤرن‌لیک دیر.