داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

آغری‌لار

   آتا بابالار سؤزو دیر، "قونشون یاماندی سات قورتول، دیشین آغری‌ییر چک قورتول، آروادین پیسدی بوشا قورتول، آمان باش آغریسیندان، آمان ائولادین یامانلیغیندان".  

  

  کئچمیشده‌کی‌لر، آغریلارلا باش-باشا اولوب‌لار. آغریلارا گؤره ده، سؤز یادیگار قویوب‌لار. کئچمیشده‌کی دردلر نئجه‌یدی‌لر، بیلمیرم. درد، اولماغینا وار ایدی، آمما ایندی ایله نه فرقی اولدوغونو بیلمیرم.   

 

  بیر چوخ دردلر، توختادیسالار ده، بیر چوخ دردلر ده یئنی دوغولورلار. یئنی دوغولان دردلر، توختادیلماغینا چوخ امک ایسته‌ییر. 

  

  بشر ایره‌لی‌له‌دیک‌جه، نظره گلیر گرک، راحات یاشایا، آنجاق من گؤرن، بشرین دردی داها آرتیر. یا کئچمیشده‌کی اینسان‌لارین برک اولدوق‌لاری دردلری اوزه چکمیردی، یا دا دوغروسو دردلر درینله‌شیب، بوروشوقلاشیب‌لار.  

 

  منه تای ائودن اوزاقدا یاشایان‌لار، قینیندا چیخدیغیندان، سوبای یاشاییب، بیر شئی ده باشا سالانماییب. یئرینه، بیر بوللو دردلنیب‌لر. من اؤزوم؛ آغریلاری سرگی‌له‌یه‌رم، ائله اولار هردن دوشونه‌رم، آغریماق اوچون یاشاییرام، آغریلاریم بیتدیکده من ده بیتمه‌لی اولاجایام. آدامین بیر یئری آغری‌یاندا، دئییر بلکه اوندان بتر آغری یوخ دیر. آمما آغریلار صف باغلادیق‌دا، گؤروسن هر آغرینین اؤزونه اؤزل دادی وار دیر. کئچمیشدن فرقی بو دیر، باش آغریسی‌نی توختادان داوالار وئریلیر، دالیسیرا آلیشقانلیق گلیر، یانی‌سیرا بؤیرک‌لرین آغریسی، سونرا دا اورک دؤیونمه، بیر آزدان دا فیشار(تانسیون) یوخاری قووزانیر.   

 

  کئچمیشده دیش‌لری چکدیریب قورتولوردولار. ایندی دیش آغریدیقدا، چکدیرمه‌یین یئرینه دولدورورلار. دیشین آغریسی لاپ آغیر اؤده‌نیر!!! بیر ایللی‌ییوی خرجله‌مه‌لی اولورسان. دالیسیجا مئعده خارابلاشیر، مئعده دینجلمه‌میش بؤیرک باشلاییر، باش آغریسی دا یئرینده. عصب‌لری ده دئمه دای!!  

دوزلوسو بوردا دیر، هئچ بیر کس آغریسیز قالانمیر، هره‌نین بیر یئری آغری‌ییر. من بئله‌یم، گؤردویوم کیمسه‌لر ده بئله‌دیرلر، اولا بیلسین من آغری بؤلگه‌سینده یاشاییرام، یا دا بوتون یئرلر آغری یئری دیر.  

 

هله!!! آغریلارین آغریسی ، آنالارینکی دیر.

   دوغماق آغریسی، آغری‌لارین باشیندا دوران آغری‌ اولوب دیر. زاهی‌نین باشیندا بیری اولمالی دیر. بیر آدامین، آغری‌لارینین آغیرینی دوغولدوغو آن باشقاسی چکیر، قالان آغری‌لار اونون یانسیدیجی‌سی اولورلار. تکجه دوغدوق‌لاری زامان آغرینی چکه‌بیلرلر، او دا تکجه قادین‌لارینکی دیر.  

 

دئدیک‌لریمه، زامانین دا آغریسی‌نی آرتیراندا، بوتون آغ‌لار قیزاریرلار. 

یئرلرین آدلانماسی

   هر گون یئرلرین آدلارینا، سای‌سالمادان(دیققت ائله‌مه‌دن) کئچیب گئدیریک. گؤرورسن هر گون یولوموز اولان یئرین، آدینی بیلمیریک. تکجه باشقالاری سالیق ایسته‌دیک‌ده، آدلارین اؤیره‌نمه‌دیک‌لرینه حئییف‌سه‌نیب، اؤته‌کی گون اوردان گئتدیک‌ده آدلارینا سای‌سالیریق.   

  دئدی‌ییم آدلار، بو گونکو شهرلشمیش یاشام‌دا، تابلولارا یازیلیب‌لار. بو آدلار یاشایان‌لارین طرفیندن وئریلمه‌ییب، بلکه شهرین یئتگی‌لی‌لری(حاکیم‌لرین قوماشدارلاری) طرفیندن وئریلیب. بو آد وئریلمه، دونیانین هر یئرینده اولوب. فرقلی یئرلرده، حاکمیت‌لرین یؤنتم‌لریله فرقلی آدلار وئریلیب. آدلارین اولماسی‌نین  اؤنمینی هر کس بیله بیلر.  

 

   یوخاریدا دئدی‌ییمیز، شهرلرین کیچیک بؤلمه‌لرینه گؤره ایدی. کئچمیشدن، شهرلره، کندلره، چای‌لارا، داغ‌لارا، دره‌لره، یئرلی آدام‌لاری، آدلاری وئریب‌لر. او آدلار زامان سوره‌سینده، ده‌ییشسه‌لر ده، آد ایزلرینی ساخلاییب‌لار. هر بیر یئرین اؤزل‌لی‌یینه گؤره آدلانیب‌لار. سولوق، داغلیق، بویا، آغاجلیق، قورولوق، چؤل‌لوک، یئرلی آدام‌لار، دین‌لیک، اوجالیق، چوخورلوق، جوغرافی یئرلشمه(دوغو، باتی، یوخاری، آشاغی، آغ، قارا، گونئی، قوزئی)، اولای‌لار و بیر چوخ باشقا اؤزل‌لیک‌لر یئرلرین آدلانماسیندا یاردیمچی اولوب‌لار.    

 کند، ماحال، شهر، بؤلگه، اؤلکه‌لرین هره‌سینه اؤزل آدلار اولوب دیر.  

مئشگین بؤلگه اولوب، خی‌یو شهر آدی(ایندیلیک‌ده یئتگی‌لی‌لر مئشگینی شهره ایشله‌دیرلر)، سولدوز ماحال اولوب، نقده، اوشنو، خانا دا شهرلرین آدلاری(ایندی‌لیک‌ده اوشنو، خانانی، سولدوز ماحالیندا بیلمیرلر)، خالخال بؤلگه اولوب، هیرو ایله، کویو ده شهر آدلاری(ایندی لیک‌ده خالخالی تکجه هیرو ایشله‌دیرلر، کویو ده خالخال بؤلگه‌سیندن آیری گؤرسه‌دیلیر)، قاراداغ ماحال اولوب، اهر، کلیبر، خوجا، قاراچای، خودآفرین، ایسکانلی، خومارلی شهرلری اولوب‌لار.   

 

  آدلار اؤزلری دانیشیرلار، دانیشدیریرلار. هئچ بیر آد یئرسیز قویولمویوب، خوشوم گلدی آدینی قویدوم، قویدوم او قویماق، پاتلادی گئتدی، اولمویوب.   

  

   نئچه ایل بوندان قاباق، تئلفون جیب‌لره گیریب، یاییلدی. آدام‌لاری تاپماق دا راحاتلاشدی. اوندان قاباق، اؤزل‌لیک‌له کندلرله، یایلاق‌لاردا یاشایان‌لار، بیربیرلرینی تاپماق اوچون، هاردا اولدوق‌لارینی بیلمه‌لی‌ایدی‌لر.  آدلانمالار دا ائله اونا گؤره بالاجانا بؤلونوب.  

  کندلرده، کؤوشن‌لری کیچیک-کیچیک بؤلمه‌لرده آدلاندیریب‌لار. کندده یاشایان‌لار، او بؤلمه‌لره تابلو وورمویوب‌لار. کندده یاشاییب، کؤوشنه ایشی دؤشن هر کس بو بؤلمه‌لرین آدلارینی اؤیرنمه‌لی‌ اولوب‌لار. کندلرین اؤروشونده هر یئرین اؤزونه اؤزل آدی اولوب دیر(ایندی ده وار، بیلن‌لری قالسا). بیر تپه‌نین آدینین یانینداة هر بیر یالی‌نین دا آدی اولوب دیر. یایلاق‌لاردا یوردلارین آدلاری، داغ‌لارین، کئچیدلرین، گؤزه‌لرین، گؤل‌لرین، شیریق‌لارین آدلاری واردیر. بو آدلانمالار، یئرلی‌لرین یادلاریندا قالا بیله‌جک کیمی قویوب‌لار. بوروشدورمادان، سالیق وئریب‌لر.  

  داها دوغروسو، کئچمیشده‌کی‌لر، بیزلردن یاخشی ایلگی‌له‌نیب‌لر. هر بیر یئر تکجه آدی اولماق‌اوچون آدلانماییب، بلکه، گوندمده اولان گرک‌لیک‌لری اؤده‌مک اوچون آدلانیب.  

باخ گؤر

  باخ گؤر نه دئییر؟ باخ گؤر گلیب یا یوخ؟ باخ گؤر نه وار نه یوخ؟ باخ گؤر نه ائلی‌یه بیلرسن؟ باخ گؤر کیم وار؟ بو سورولارا تای، گونده چوخلو باخ گؤر‌له باشلایان سؤزلری ائشیدیب، ایشله‌دیریک.   

  باخ گؤر، باخماغا گرکی اولمایان ایش‌له‌ره ده ایشله‌نیلیر. البت باخماغین ایلک آنلامینداکی آنلامدا گره‌یی اولمور. یوخسا هر بیر دوشونولن نه، بیر جور باخماق گرکیر. ایش‌لرده بو قدر باخ-گؤره نین اوستونه بارماق قویولماغین ندنی، هر بیر آددیمین آتیلماغینا، باخیب گؤرمه‌یین گرک‌لی‌یی دیر.  

 

  چوخ زامان‌لار، باخیب گؤرمه‌یین اوستونده دایانماغا باخمایاراق، گؤروله بیلن‌لرین بیر سیراسی گؤزدن ایتیر. ایش آخسادیقدا دا، من بونا باخمیشدیم دئیه، ایلک دؤنه، اؤزگه‌له‌ره اؤفکه‌له‌نیریک، حیرسیمیز سویوندان سونرا، باخدیقدا اؤزوموزو دانلاییریق.   

  ایش شخص‌لرده اولدوغوندا، تکجه شخص‌لری ائتگی‌له‌ییر. دالی‌یا دوشن ده شخص اولور. آنجاق بو گؤرمه‌مزلیک توپلوم‌لارا اولاندا، اونون ائتگی‌سی داها چتین اولور. هر کس سوچلانیلیر.  سورمولولوق بیرکس‌لرین باشینا ییخیلر. دوزونه دورسان، سوروملولوق هر کسه اولمالی‌دیر.  

باخیب گؤرمک‌لریمیزی دقیق‌لشدیره بیلسک، یئترسیزلیک‌لریمیزین بیر چوخونو اؤرته بیله‌ریک.

یئرلی یازماق، یوخسا دونیالیق یازماق

   بو گونکو دونیا، سؤزلرینی بیرلشدیرمه‌یه سوروکله‌نیر. دیل‌لر بیربیرلرینه یاخینلاشیب، گؤروش آچی‌لاری هر کسین باشا دوشه بیلمه‌یینه، آچی‌لیر. آچیلیش یئری ده، ایندی‌یه دک دونیادا اولان، یا دا دونیالاشمیش آچی‌لاردان اولور.   

  بیر کس سرگی‌لندی‌یی زامان، دونیالاشمیش سرگی‌لنمه‌لی‌دیر. بونو البت، باشقا یئرلری بیلمیرم، بیزیم توپلوموزدا اولان، بیلیجی‌لر دئییرلر. بیلیجی دئدیم، اونلار اؤزلری-اؤزلرینی بیلیجی بیلیرلر، بیزیم‌کیمی‌لر ده اونلاری بیلیجی بیلیرلر. اینانمیرسیز اؤزلریندن سوروشون بیر ده اؤزوموزدن! 

 

  دونیالاشمیش آچی‌لاردا بیزیم پاییمیز واردیر، یوخسا یوخ؟ بونا جاواب وئرنلرین جاوابیندان، نئجه یازماغی بیلمک اولار! دئسه‌لر واردیر یالان دئییب‌لر، دونیالاشمیش آچی‌لاری بیز منیمسه‌یه بیلمیریک. اون‌لار هم اؤز باش‌لارینا بؤرک قویورلار، هم ده بیزیم باشیمیزا! آمما اورک‌لری یانان آدام‌لاردیرلار،توپلوم‌لارینین دونیالاشمیش آچی‌لاردا ایره‌لی‌له‌مه‌یین ایستیه‌ییرلر. دئسه‌لر یوخ، دوز دئییرلر. یوخ دئین‌لر، دونیالاشمیش آچی‌لاردا بویلانماغیمیزی ایسته‌ییرلر. آمما نئجه اولا بیله‌جک بو بویلانماق، من بیلمیرم!.   

  بیزلرده، نه‌لر دونیالاشا بیلرلر، سیزجه؟! دونیالاشمامیش یئرده یاشایان‌لار، نئجه دونیالاشمیش‌کیمی یازسین‌لار. نئجه اؤزلرینی منیمسه‌ییب، منیمسه‌تسین‌لر؟! نه‌لرینی منیمسه‌تسین‌لر؟! یوخاریداکی سورولارین جاواب‌لاری بیزه بیر چوخ مسئله‌نی آچیق‌لایا بیلر. 

 

 البت،  هر جور یازماق اوچون دونیادا اولان آچی‌لاری، تئکنیک‌لری بیلیب، باشارماق ایلک قوشول دیر.

یازماغیم توکولور

  هردن آدامین بیر نه‌یی تؤکولر! ائشیدیب‌سیز، یا دا گؤروبسوز! تؤکولن‌لرین بوشالتماغی بتر داد وئرر. آدامین یوخوسو تؤکولنده، باشی بنده دورماز، باشی یئره سال‌لانار، یئره ده‌یدیکده دوشوب یاتار، هم باشی دینجه‌لر هم ده گؤزلری. بدن ده اؤز یئرینده!  اوندا دئیه‌رلر گؤره‌سن یوخودان دادلی زاد وار بو دونیادا.  

  

  دوغرودان دا دادلی اولور یوخو. ایندی یوخ ها! کئچمیشده اولاردی دئیه‌ردیم اؤتورسه‌لر بیر آی یاتارام. هر گون یوخو آزلیغیمی آیلارلا اؤده‌مه‌یی دوشونوردوم.  

   

   یوخونو من دئدیم، سیز ده باشقالارینی دئیین. دادلی‌لاری تاپیلار. هردن آدامین دانیشماغی دا تؤکولر، او دا دئیینگل آدام‌لار اولسا، دانیشماسالار پاتلارلار. سیزی بیلمیرم هردن من ده ائله اولارام، دئیه‌سن بیر آز دئیینگل‌لی‌ییم وار دیر. 

  

  بونلاری دئدیک‌ده ایستیردیم چیخام، یازماغیم گلدی، حاضیرلاندیم گئدم، یازماغیم تؤکولدو! من ده قالدیم یازام. نه یازاجاغیمی دا بیلمیردیم. تکجه بیلدی‌ییم یازماق ایدی. اونو دا یازدیم. ائله بو یازی‌نی دئییرم. هردن یازماغیم گلردی آمما تؤکولمزدی. یازماغیندا تؤکولمه‌یی گلنده، یازیلدیقدا، هم بئیین دینجه‌لیر، هم ال‌لر، هم ده گؤز!