توپلوم بیلیمینده قارایاخما(labaling) دئییلن بیر تئرمین واردیر. بو تئرمینی قارایاخما ایشلتمک بلکه تام دوز اولمویا، آنجاق اونا یاخین ایشله‌نیلیر.
قارایاخان‌لارلا قارایاخیلان‌لاری زورلاما(Strain) تئوریسینده، "مرتون" نیویورکون کاسیب محله‌لرینده یئرله‌شن قارادریلره ایشله‌دیلمه‌یین بیلدیردی. بئله کی او محله‌لرده یاشایان بوتون قارادریلر سوچلو اولا بیلردیلر.
قارادریلی‌لر دئیه‌سن سوچلو اولماق اوچون دونیایا گلیرمیش‌لر. بو تئرمین توپلومسال اخلاق‌سیزلیق‌لارلا بیرلیکده باشقا قونولارا دا ایشله‌نیله بیلر. کئچمیش‌لردن قالان دبه تعریف وئرمیشدی‌لر. بو تعریف اورتایا چیخاندان سونرا دا قارایاخمالار قورتولمادیلار. بوتون گوج یییه‌لری، گوجسوزلر، گوجه آددیم‌آتان‌لار هر کس، اؤرگوت، دئولت، دئولت‌لر بیرلی‌یی، اومت‌لر بئله قارایاخمادان چکینمه‌ییرلر.
هر کسین گوجو چوخ اولسا، قارایاخمالارینین توتاری دا چوخ اولور. دونیادا باشقا جور تانیت‌دیرمالارین سایی چوخالیب، توولاری آرتدی.
موسلومان‌لار، موسلمان اولدوق‌لارینا گؤره تئروریست اولا بیلرلر. دونیادا بیر یانی موسلمان بیر یانی خیریستی‌یان اولسا، سوچ سؤزسوز موسلمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دا گؤرونتولت‌دیریلیر.
آددا فاشیستی گؤروش‌لر قویلانسا دا، یایین‌لار دا فاشیستی گؤروش‌لر گوندم ده‌یه‌ری اولاراق اورتایا قویولور. آغ‌دریلی خیریستی‌یان اولمویان هر کس سوچلو اولا بیلر. خیریستی‌یان‌لارین ایچینده سوچلولار دا اولا بیلر آنجاق پسیکولوژی‌‌لاری پوزولدوق‌دا اولا بیلر.
قارایاخمالار دونیانین هر یئرینه یانسی‌ییب. کبچبک بؤلوم‌لرده ده قارایاخمالار گئدیر. هر کس گوجو چاتانا قارایاخیر. بیر سیرا قارایاخمالاری گئرچه‌یه چئویره بیلیب‌لر. قارایاخیلان‌لار دا کؤتو اولدوق‌لارینا اینانیب‌لار.
قارایخامالاری قارایاخما گؤروب، موباریزه‌یه دوران‌لار بئله، هردن اؤزلرینی قارالماقدان گیزلت‌سین‌لر دئیه، ایسته‌دیک‌لرینی آلنی‌آچیق دئیه بیلمیرلر. نییه‌کی ایسته‌میرلر قارا تانینالار.
بئله آدام‌لار قارا‌اولدوق‌لارینا اینانیب‌لار دئمک. چتین‌لیک‌لری، بوتون‌لوک‌له گیزله‌نه بیلمه‌دیک‌لری دیر. اؤزلرینی ایزسیز یویا بیلمیرلر. یان-یؤوره‌میزه باخساز بئله آدام‌لاری گؤره بیلرسیز. بلکه ده بیز اؤزوموز ائله بو آدام‌لاردانیق! نه بیلیم!
بیر کیتابی، یازیب اونا یایماق ایذنی آلیب، باسدیریب، یایدیریب پول‌لارین قایتارماق( باسین‌لا یایین‌پول‌لاری) چوخ چتین ایش‌دیر. بیری بو ایش‌لری گؤروب الی‌باش چیخسا بؤرکون گؤیه آتمالی دیر. کیتابین دیلی تورکجه اولدوقدا، ایراندا اولان دوروم‌لا آسیلی، سورون‌لار نئچه قات آرتیر.
سورون‌لارین باشیندا، دیلیمیزین دئولتی اوخونولماماسی دورور. دئولتی دیل اولمادیغینا گؤره دئولته یاغلی ائییتیم مرکزلرینده اوخونولمور. بوتون درس‌اوخویان‌لار، تورکجه‌نی اؤیرنمک زوروندا قالمیرلار.
فارسی اؤیرنمک زوروندا اولدوقدا، 3 دووره‌لی اوخوماق دؤنم‌لرینی بیتیردیک‌ده، تورکجه‌نی اؤیرنمیرلر. تورکجه‌نی اؤیرنن‌لر کؤنوللو اؤیره‌نیرلر. کؤنوللو اؤیره‌مه نئچه قات آرتیق واقت قویمالی اولورلار. کؤنوللو اؤیره‌نن‌لری سای‌لاری چوخ اولسا دا، توپلومون بوتونلویوله توتوشدوراندا آز اولورلار. ایکینجی سورون ائله اوندان آسیلی اولور. تورکجه‌نی بیلیب اوخویان آز اولور.
اوچونجو سورون، یایماق ایذنی ایسته‌دییمیز‌کیمی آلماماق دیر. کیتابین ایچی نئجه اولماق پولچویی قالسین قیراقدا، یازی‌قایدالارینین پولچوک‌لری یازاری یورور. بو دا فارس‌‌دیلیله تورک دیلینده اونلو‌لرینین فرقلی اولدوق‌لارینا قاییدیر. فارس‌لاردا اونلو‌لرین یازیلماماسی‌نین سورونو تورکجه‌دن آز اولور.
دوردونجو سورون، یازارین بوتون ایش‌لرین دالیسیجا قاچماغی‌دیر. یازیب، تایپ ائدیر. الیندن گلسه قابیغینین دا اؤزو دوزه‌نله‌ییر، یایماغینا دا پولو جیبیندن قویور. یایماق یئری ایله اؤزو دانیشیر. باسدیریلان کیتاب‌لاری اؤزو چییینینه‌آلیب شهرلره داشی‌ییر.
بئشینجی سورون، کیتابی یاییب یوللا‌دیغیندان سونرا، کیتاب‌لارین ده‌یه‌ری قدر پول‌لاری آلماغا خرجله‌‌مک دیر. ایکینجی کیتابی سیرادا اولسا پئشمان‌لاییر. سونوندا دا هر کیتابی یازیب، یایماغا جیبیندن بیر ایلینین آرتیردیغینی قویمالی دیر(یان-یؤوره‌نین قاخینجی یاددان چیخارمایاق).
یوخاریدا سورون‌لار ندنی‌ایله، عؤمورلرینده بیر جیلد کیتاب اوخومویان‌لار، توپلومون اؤرنک‌لری اولورلار. پول‌قازانماقدان سونرا هئچ نه‌یه واقت قویمادیق‌لاریندان، هر نه‌یی پول‌لا آلیرلار. یئری گلدی‌یینده بیلمه‌دییی قونولاردا اونون آدینا کیتاب‌لار یازیلیر.
آیدین سرداری‌نیانین دوشرگه‌سینده، اختر یایین ائوینین ایرانین ان اوغورلو ناشیری‌کیمی سئچیلدی‌ییندن خبر وئرمیشدی. بو خبر بیزیم اوچون چوخ سئویندیریجی بیر خبرایدی.
اختر یایین ائوینین یایدیق‌لاری، گون‌به گون ایره‌لی‌له‌ییر. دوزن‌‌‌‌‌دن توتوب، یازی‌لارین نئجه‌لی‌یینه دک. یاییلان کیتاب‌لاری آلیب اوخودوقدا، کؤنوللو اولاراق گؤز‌قاباغیندا اوخویوروق.
کئچمیشده‌کی کیتاب‌لاری اله آلماقدان چکینیردیک. دوزن‌له باسین باخیمیندان، به‌یه‌نیلمیردی، قابیق‌داکی طرح‌له‌ره آلیشمیشدیق ائله اولار.
سون نئچه ایلده کیتاب‌لارین قیلیق‌لاری ده‌ییشیلیب. بو ده‌ییشیلمه‌ده یاشماق درگی‌سینین ده‌یرلی یئری وارایدی. آیخان علیزاده‌نین اورتایا قویدوغو ایش‌لر، گؤروش‌لری فرقلندیردی. آیخان‌لا بیرلیکده هادی ارجمند ده گؤزل ایش‌لر اورتایا قویدو. تورکجه کیتاب‌لاری یایان، یایین‌ائولرینین گؤروش‌لری یئنی‌لندی.
اندیشه نو، اختر، یاز، پینار، یاشماق و باشقا یایین ائولری گؤروش‌لرینی فرق‌لندیریب. یایین ایشینین چتین‌لیک‌لرینه باخاراق، بو ایشده تورکجه کیتاب‌لارینی باسیب-یایان‌لارین دا چتین‌لیک‌لری نئچه قات اولور. اونلارلا بیرلیکده ایرانین ان اوغورلو ناشیری کیمی تانینماق موعجیزه دئمک دیر. اختر یایین‌ائوینین ده‌یرلی مودیرینه(صمد آغا آسیابی) نه قدر ال‌لرین وار دئسک، آز دیر.
آذربایجانین بوتون یایین‌ائولرینده ایش‌له‌ین‌لر؛ یورولمایین.
چوخلاری ایش‌لری گؤرمکدن چکینرلر. بئله دئییم هر بیر سوروملولوقدان قاچارلار. بئله بیر آدام‌لاردان چوخ گؤره بیله‌ریک. بلکه ده بیز اؤزوموز، بویون قاچیردیریق.
بویون قاچیرماق‌لارین ندن‌لریندن بیری تنبل‌لیک اولسا، او بیریسه اینسان‌لارین اؤزلرینه گؤونمه‌مزلیک‌لری دیر. آدام چوخ واقت‌لار بیر ایشی باجاریر، آنجاق گؤرمه‌ییندن قورخور. قورخولارین ندنلرینده، گؤردویوموز ایشه اینانمادیغیمیزلا، یاخشی سرگی‌له‌یه بیلمه‌یه‌جه‌ییمیزی گؤره بیله‌ریک.
بیزلرین چیخیش‌لاریمیز اولمادیق‌لاری اوچون، تک‌لیک‌ده چوخ گؤزل گؤرن بیر ایشی، جمع‌ده گؤره بیلمیریک. گووه‌نجی‌میزی قایتارماق اوچون، اؤزوموزه ایکی-اوچ کس تاپمالی‌ییق، گؤردویوموز ایش‌لری سرگی‌لی‌یک. سرگی‌لنن ایش‌لری او کیمسه‌لریله سالیب چیخمالی‌ییق. نه‌قدر چوخ باخیلسا بیر او قدر ایره‌لی‌له‌یه بیله‌جه‌ییک.
یاواش-یاواش چوخلارینا، گؤرسدیب، نئچه واقت کئچندن سونرا باجاریغیمیزا سرگی‌لی‌یه بیلدی‌ییمیز قدر گووه‌نه‌جه‌ییک. البت ایش‌لریمیزی یونتالاماغی دا یاددان چیخامایاجاییق.
هردن، یاخین چئوره‌میزدن بیرلرینین ایش‌لری بیزلر اوچون تانیش گلمیر. نئجه باخیرسان اؤزونده سیخیشدیرا بیلمیرسن. سوروشدوقدا دا جاواب آلانمایان زامان، اؤزونده ال‌له‌شیرسن. بئله بیر دوروم‌لا، چئشیتلی قارشیلاشان‌لار اولور. بیرلری بئیین‌لرینده سیخیشدیرمادیق‌لارینا گؤره، ایشی گؤرن کیمسه‌ایله دیدیشمه‌یه کئچیرلر. دیدیشمه‌یه کئچن‌لر ایکی جور اولورلار: بیریسی؛ ایش اونو ایلگی‌لندیریب، ایلگی‌لندیرمه‌یینه باخمایاراق دیدیشمه‌یه کئچن‌لر، ایکینجی‌سی اونلاری ایلگی‌لندیرن زامان دیدیشمه‌یه کئچن‌آدام‌لار( بئله آدام‌لار اؤز چیخارلارینی دوشونورلر).
دیدیشمه‌یه کئچمه‌ین‌لر اوچ یئره بؤلونورلر. بیرلری اوزلرینه گتیرمه‌دن اوزاق‌لاشیرلار، باشقالاری ایشی‌گؤرن کیمسه‌لره گووه‌ندیک‌لری اوچون، ایشین بوتونلویونه اینانیرلار. اوچونجو دسته ایسه، اؤزلرینه آلدیرمادان، ایزلمه‌یه باشلاییرلار. یئری گلن زامان ایچه‌ریلرین بوشالدیرلار.
یوخاریداکی‌لارین هر بیری ندن سوروشسا، جاواب تکجه بو اولور: سیز بیلمه‌دی‌یینیز بیر شئی‌لر وار. جاواب‌لاری دوزدیر. آنجاق بیز بیلمیریک بیز بیلمه‌دی‌ییمیز شئی‌لر بیزیم اوچون یاخشی دیر یوخسا پیس، توپلوم اوچون یاخشی دیر یوخسا پیس.
بللی اولان، بیز بیلمه‌دییمیزی بیلن‌لر وار. بیز بیلمه‌دییمیزی بیلدیرن‌لر ده وار. بیلدیرن‌لر دوست‌دیرلار یوخسا دوشمن، اوراسی بللی دئیییل. بیلدیرن‌لر دوز بیلدیریرلر یوخسا یانلیش، بیلن‌لر بئله بیلمیرلر!