هونرین دیلی اولماز، سؤزونو چوخ ائشیت‌میشک. دیلی اولماز دئدیک‌ده، هونر هونر اولسا، هانسی دیلده یازیلدیغینا باخمایاراق، هر یئرده آلینار. بو سؤزون سؤزو یوخدور. بو سؤز هردن فرقلی بیر گؤروش‌لر اوچون دئییلیر. دئین‌لر‌ده هونرچی تانینان‌لار دا اولور. دئییلمک‌لره باخمایاراق، بیر اثرین دونیادا آلیندیغی اوچون، دونیا دیلی‌له یارانماسی گره‌کیر.
دونیا دیلی دئدیم، دونیا دیلی‌نی هر کس، مندن یاخشی تانی‌ییر. دونیا دیلی هامی‌نین دیلی اولدوغو اوچون، هر کسین دیلیندن بو دیلده پایی اولمالی‌دیر. چوخ‌لارینین پایی واردیر. بیرلرینین پایی چوخ، بیرلرینین‌کی آز، بیزه تای پایلاری اولمایان‌لار دا واردیر. پای‌سیزلارین، دیل‌لرینده یارانان هونر‌لرین یئرلی دیل‌لری(local) واردیر(هم یئرلی‌لر دئییرلر، هم باشقالاری). اونا گؤره ده دونیادا آلینمیر دئیه‌سن.
یئرلی‌نی بللندیرن‌لر چوخ‌دورلار. باشیندا دوران، یئرلی‌لرین اؤزلری دیر. اؤزلرینی یئرلی گؤروب، دونیایا سؤزلری اولمایان‌لار، دونیایا دانیشدیق‌لاری آن اؤزگه‌سی‌نی یاراتمالی اولورلار. اؤزگه‌سی‌نی یارادان‌لار یاراتدیق‌لارینی یاشامادیق‌لاری اوچون، اؤزگه‌لر کیمی یارادانمیرلار. یا دا، یئرلی‌لیک‌لرینی اؤزگه‌لرینه ده داشی‌ییرلار.
چوخدان دیر قولاق آسیر، قولاق آسدیق‌لاری هر نه‌‌یه گؤروشو اولماسا دا بیر چوخونا گؤروشو واردیر. دانیشان بیر باشا دانیشیر. دانیشانی به‌یه‌ندیـیی اوچون، گؤزونو دانیشانین آغزینا تیکیب، ایستیر ترسه ائشتد‌یـیی بیر سؤز اولمایا. داها دوغروسو هم ائشیده هم گؤره.
دانیشانین دانیشیغی اوزو آشاغی دوشوب، گئت-گئده تووا مینیر. سؤزلر، بیر-بیرینین دالینا دوزولور. سؤزلرین بوتونلویونه سؤزو واردیر، سؤزلر اوست-اوسته قالانیر. ایستیر دئیه بیر دینجی آل بیز سؤزلریندن نوت گؤتورک. دانیشانی بیری دایاندیریر، دئدیک‌لرینین بیر یئرینی باشا دوشمویوب، یا ترسه باشا دوشوب سوروشور. دانیشان گوله-گوله آچیق‌لاییر. سوروشان ترسه باشا دوشمه‌دیـیینی اؤیره‌نیب، گؤروشونو او سؤزه دئییر. دانیشان، ایستیر یوموشاق یاناشا، سؤزونو قانیت‌لاندیرماق اوچون، بیر پلات قورور. گئنه قاندیرانمیر. دئییشمه‌یه چکیلیر. اوندان سونرا سؤزلر ترسه یؤن گؤتورور. سوروشانی آلچاتماغا چالیشیر.
ایش چتین یئره چکیلمه‌سین دئیه، دانیشیغا سون قویولور. هر کس دئیینه-دئیینه چیخیر. دانیشان، یان-یؤره‌سینده‌کی‌لره سؤزلرینی آچیق‌لاییر. سؤزلرین آراسیندا دئییر، گؤروشونوز واردیر دئیین. گؤروش‌لر گیزله‌تمه‌یه گلمز. هر کس گؤروشو اولانین نه گونه دوشدویونو دوشوندوک‌ده چالیشیر، گؤروشونو اؤزونه ساخلایا، هردن ده دانیشانین گؤرو‌شلرینی قانیت‌لاماغا باشینی توولایا!.
که‌بین(kəbin)، سؤزجویونو هر کس بیر جور یوزور. هر کسین بئینینه نه گلیر، دیلینه گتیریب، نوقطالاندیریر. هر کس بئینینده‌کین دئیه بیلر، آنجاق بئینینده‌کینی کسین‌لشدیریب، دوندوروب، اوناتای گؤرموین‌له‌ره دیشینین دیبیندن قورتولانی دئمک، ادب‌لی اولسا دئییلن‌لری اؤز ایچینه سالیب، اؤزونده دئمه‌یه حاق‌قی یوخ دیر. کسین‌له‌شن‌له‌رین اوستونده دایانیلسایدی دونیا، اولدوغو کیمی قالاردی، ایره‌لی‌له‌مزدی.
"که‌بینی"، "کابین"(بو کلمه‌نین نه زاماندان ایشله‌نیلمه‌یین نظره آلین!) گؤرن‌لر چوخ اولوب دیر. بیری گلیب بیر سؤز یازیب، باشقالاری اونا دایاناراق دئدیک‌لرینی قانیت‌لاییب‌لار. "که‌بین" سؤزجویو او قدر ده ماراق‌لاندیرمامیش‌دی منی، آنجاق که‌بیمه‌ک سؤزجویونو ائشیده‌دنده هر نه ده‌ییشیلدی.
گئرمی‌لی‌لرین بیری که‌بیمه‌یی دانیشیغیندا ایشله‌تدی، نه آنلامدا اولدوغونو سوروشاندا "قوروماق" آنلامیندا اولدوغونو دئدی. بئله بیر آنلام داشیماغی، کئچیلمزایدی. "که‌بین" آد اولاراق بیزده وارایدی. "که‌بین" قورولوشوندا "گلین" سؤزجویو واریمیزدیر. بو آدین فئعلی ده ایشله‌نیرمیش. کیمسه نی‌یه گؤرمه‌میشدی بیلمیرم!. بو گؤزل‌لیک‌ده آنلام داشی‌یا بیلن سؤزجویو، باشقالارینا پای وئرمک یاخشی دوشمور.
تورک‌لر یاشایان یئرلرین، سؤزجوک‌لرینی توپلاماق هر بیر دیل‌سئوه‌نین گؤره‌وی دیر. باشاردیقجا گله‌جه‌یه سؤزداغارجیغیمیزی دولدورمالی‌ییق. سؤزلر دیلین، وارلیغین، دوشونجه‌نین آچاری‌دیرلار. آچارلارلا آچانماساق دا، آچارلاری که‌بی‌ییب ساخلامالی‌ییق.
سیز فیکیر ائلیرسیز "نی‌یه یازیرسان؟" سورغوسو تکجه حاکیم‌لر طرفیندن دئییلیر. بئله بیر فیکر ائله‌سز یانیلیب‌سیز. نی‌یه بئله ایش گؤرورسن، نی‌یه بوجور یازیرسان، نی‌یه بئله باخیرسان، نی‌یه اصلن یازیرسان، دانیشیرسان، گولورسن، اولورسان اؤزوموزونکولرین طرفیندن حاکیم‌لره گؤره دئییلیر. یازمایاندا هر دن دئین نی‌یه یازمیرسان‌لار، یازاندا هر گون دئییر نی‌یه یازیرسان. قرار اولسایدی بیز هر دئییله‌نه قولاق آساق، هئچ زامان دانیشیب، دئییب، گولوب، یازمامالی‌دیق. دئمک‌لر دایاندیرماسالار دا، یاواش‌لاندیریرلار. گؤرورسن هردن کیمین اوشاغی اولوب-اولمادیغینا دا قرار وئریرلر(اؤزوم سیزدن قالان ده‌ییلم ها!).
بیر کسه گؤره یازمایان‌لار، اؤزلرینه گؤره یازارلار. ایسته‌دیک‌لری اوچون یازارلار. یازدیق‌لاری سوره‌جده ده سؤزلری ائشیدرلر. گؤروب‌سوز ایلان بیر جانلی‌یا نفس سالاندا جانلی، دوردوغو یئرده ایلان گؤرنمز. ترپندیک‌ده ایلان گؤروب، چالار. یاشام دا ائله بئله‌دیر. یازمایاندا کیمسه‌نین ایشی اولماز، یازاندا هر کسین ایشی اولار. هر کس‌له اوغراشماق چتین‌دیر، بئله بیر دورومدا یازماغین تکجه بیر ندنی واردیر. یازمادیغیمدا ایندیکی گؤروش‌لریمی هئچ زامان یازانمایاجاغام. آن‌لار تیکرارلانمیرلار، هاردا قالسین گونلر. گونلریمیزی بیز یازماساق(یاخشی یازا بیلسک، چوخ یاخشی دیر، یاخشی یازانماساق او قدر یازاق ایندیکیندن یاخشی‌لاشاق) باشقالاری یازمایاجاق‌دیر.
گونئی آذربایجانین سانال دونیاسیندا گئدن یازیلارا باخاندا بیر شئی قاباریق‌دیر. او دا اورژینال یازیلارین یوخسول‌لوغو دیر. اورژینال یازیلارین ایچینده ده، تورکو یازیلارین بوشلوغو سارسیدیجی دیر. پایلاشیلان‌لارین چوخو گوندمده اولان خبرلر‌دیرلر. بو خبرلرین ایچینده گونئی‌له ایلگی‌لی خبرلر تکجه دوستاقدا اولان‌لارین خبرلری‌دیرلر. خبرلره گلدیک‌ده، چوخو فارسجا یازیلیر، فارسجا یازیلان یازیلارا دا ایسناد اولونور.
هردن ده یازیلارین ایچینده موناسیبت‌له‌ره گؤره، یازیلار گئدیر. موناسیبت‌لره یازیلان یازیلارین دا چوخو فارسجا یازیلیر. نه یاخشی اولار، آز سایی‌دا یازیلان اورژینال یازیلاریمیز هئچ اولماسا تورکو یازیلیب، سونرا باشقا دیل‌لره چئوریله.
بئله بیر یازیلارین بوشلوغونو درگی‌لر دولدورا بیلیر. اؤیرنجی‌سل درگی‌لرده اورژینال یازیلار آز اولار. او دا قاچیلماز دیر. آذربایجان گونشی(آفتاب آذربایجان، دئدیک‌لرینه گؤره کئچمیشده‌کی کیمی یاییملانمایاجاق) لا بایرام‌دا اورژینال یازیلار گئدیر. او درگی‌لرده چالیشا‌نلاردان سوروشساق، ایشین چتین‌لی‌یینی یاخشی آچیق‌لایا بیلرلر.
ادبیات قونوسوندا دوروم باشقا قونولارا گؤره یاخشی‌دیر. ادبیات‌دا چالیشان‌لار اؤزلرینه آخین یارادیب‌لار. بو آخین شئعر آلانیندا گئنیش دیر، نثر آلانیندا ایسه گئنیش‌لنمه‌ییب‌دیر. ادبیات‌دا چالیشان یولداش‌لار یاواش-یاواش چئویرمه‌یه ده گیریشیب‌لر. اومودوم وار بو آلاندا باشلانمیش یازیلمالار بوتون آلان‌لارا یانسی‌یار. هر قونودا چوخ یازیلیر، اؤز دیلیمیزه چاتیلیر.(دیلیمیز دئدیـییمده، دیلین گئنیش و یایقین سؤیله‌می‌نی نظرده توتمورام، دیلین ایچینده اولان آلت یاپی‌لی کیم‌لی‌یی نظرده توتورام).
باشقا قونولاردا آرا-سیرا اؤز دیلیمیزده یازیلار دا اولور، بو یازیلار گئنل اوخوجو طرفیندن چتین‌لیک‌له اوخونولور، هردن ده ترسه ائتگی‌سی اولور. آنجاق اؤزل اوخوجولار طرفیندن آلینا بیلینیر. بو یازیلاری ایکی فورمادا( گئنل اوخوجولار اوچون سادالاشدیریب، اؤزل اوخوجولار اوچون ایسه اؤز فورموندا یازیلسین) یازماغین فایدالی اولدوغونو دوشونورم.
دیل‌له ایلگی‌له‌نن دیلچی یا دیلچی‌لی‌یی سئون‌لر ایسه، دیله گؤره یازدیق‌لاری بیر اؤزل یؤن توتور. سؤزجوک بازلیق هر نه‌دن چوخ اورتادا اولور. دیلین قورولوشونا باخیلان یازیلارین سایی بارماق‌سایی‌سینا چاتمیر.