داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

باجالار، شال سال‌لاماغااؤرتولوب

   آخیر چرشمبه‌نین، گؤزل، یاددا قالان ایش‌لریندن بیری ده، شال(قورشاق) سال‌لاماق‌لار دیر. شال سال‌لاماق هانسی زامانا عایید اولدوغونو من بیلمیرم. آنجاق کئچمیشده‌کی‌لردن ائشیت‌میشیک، اونلار بیلنی شال سال‌لاما وار ایمیش.   

   شالی بویونو سالارلار، قورشاغی بئله باغلایارلار. اونلارین سال‌لاماق ندن‌لری اوزون‌لوق‌لاری دیر(دیری قورخا-قورخا ایشله‌دیرم، نی‌یه کی بیز شهرلی‌لشمیش، کندلی‌لره باجا قالمایبب). شال‌لار باجالاردان سال‌لاناردی. باجا دا گؤیده اولدوغو اوچون شال سال‌لانمالی‌دیر. ائولرین بیر قات اولدوغوندان، داملارا دیرمانماق راحات اولاردی. اوغلان اوشاق‌لاری دامدان-داما، شال سال‌لایاردی‌لار. سال‌لانان شالا باغلانان پای‌لار، جوراب، الجک، یومورتا، یئمیش( گیردکان، بادام، آلما، هئیوا) اولاردی. او زامان باجالاردان سال‌لانماغی اوچون هر کسین گؤزو قاپی یئرینه باجادا اولاردی.  

 

   قوناق‌لار اؤزلری یوخ شال‌لاری گلیب، پایلارین آلیب گئدردیلر. بو آرادا شال سال‌لایان چالیشاردی تانینمایا، ائو یی‌یه‌لری ده شال‌لاردان تانی‌یاردی‌لار.   

   باجالار ییغاشاندان سونرا، شال‌لار پئنجره‌دن سال‌لاندی، پئنجره سالایان بوینون چکیب گیزلتمه‌لی اولوردو. باجالار گئنلیب، نیفی‌دن(تاوان، پَسَر) دووارا گلمیشدی‌لر.  

   ائولر داملار اوجالاندان سونرا، شال‌لار یایلیغا دؤنوب، قاپی‌لارا باغلاندی. قاپی‌لار چالینیب، گیزله‌نیردیلر. پای‌لار دا ده‌ییشیلیردی. پای‌لار پول اولوب دیر.  

   ائولر نئچه قات‌لاشاندان شال‌لار، قورشاقلار، یایلیق‌لار، پای‌لار ییغیشیلیب. باجا اولمادیغینا گؤره گؤیه، داها باخمیرلار. باجالار شال ‌سال‌لاماغا اؤرتولوب.

اوددان آتلانماق،

   چرشمبه‌‌ده، گؤز قارالدی، کوچه‌لرده تونقال‌لار قالانیب، یاندیریلارلار. تونقالی قالاییب، یاندیرماغا هر کس اودون گتیرر. تونقال‌لار آلیش‌دیقدا هر کس استوندن آتلانار. اوستوندن آتلانان‌لار، گنج‌لر اولارلا. هر کس بیر ایلین کؤتولوک‌لرینی اوددان آتیلدیقدا اودا تاپشیرا بیلر. اؤزونو سیلکه‌له‌ییب، اودون آلووندا کؤتولوک‌لرینی یاندیرا بیلر. چیریق-چیریق سسلر، کؤتولوک‌لرین پاتلاماغینین نیشانه‌سی ساییلار.  هر کس گلن ایله گئتمه‌یه یونگول‌له‌شر. 

 

   اوتدان آتلانان‌لار اورک‌لرینده، بیر شئی‌دیله‌ییب آتلانارلار. قیزلار دا گله‌جک‌لرینه ایسته‌دیک‌لرینی دیله‌یرلر. اودون قیراغیندا اویناماق‌لار دا اولار. اودون باشیندا اولماق، اودون‌لار کؤزه دوشه‌نه‌تک اولار. سونرا هر کس شام یئمه‌یه گئدر(پیلوو یئمک اوچون).   

 

  ایندینین چرشمبه‌سینده هر ندن چوخ، تاراققا پاتلاتماق‌لار وار. تاراققالار پاتلاییر. قیز-اوغلان‌لار دا بیر-بیرلرینین بازلیق‌لارینا چیخیرلار. بیر قیز، گؤروب خوشو گلدی‌یی قدر اوغلان، بیر اوغلان دا یولدان کئچن هر قیزدان بازلیق ائله‌ییر. تاراققالار پاتلاییر، سؤزلر آتیلیر، هر دن ده قاوالا قاشدی دوشور. چرشمبه‌نین اوت یاندیرماغی چوخ سسلی اولور. قولاق‌لاری باتیریر. 

شهرلرده گئجه‌نین سونونا تک پاتلادیرلار.

چرشمبه‌لیک، پای آپارماق

    چرشمبه آخشامی، ائولرین اره گدئن قیزلارینا پای آپارارلار. پای آپارمامیشدان، چرشمبه‌لیک اوچون بازارا گئدن‌لر، بازارلیق‌لارینی گتیرندن سونرا، قیزلارین بایرام پای‌لارینا، چرشمبه‌لیک‌لری ده قویولار.  

    چرشمبه‌لیک‌لر، آینا، داراق، عطیر و بونا تای خَرَزی‌بازارلیق‌لار اولارلار. داها دوغروسو بزه‌نمک اوچون آلینان‌لار اولار. اوغلان‌لار تکجه ائولریندن اره گئدن قیزلارا یوخ، بلکه آداخلی‌‌لیق اوچون، گؤز‌آلتی ساخلادیق‌لاری قیزلارا دا آلارلار. گؤزآلتی‌لارینا بیر جور یئتیره‌رلر. دوداق‌لارینین اوستو قارالمامیش اوغلان‌اوشاق‌لارینا، ایلین گؤزل آن‌لاریندان بیری یاشانیر. آداخلی‌لارینا(داها دوغروسو، گؤزآلتی‌لارینا) آلدیغی پای‌لاری تونقال قالاییب، اودون چئوره‌سینده، یول اوستونده قارانلیق زامان‌لار چاتدیرارلار. گیزلی باخیش‌لارینی قارانلیق‌دا دا سئچه بیلرلر.  

 

    قیزلارین پای‌لارین چئشیتلی‌لی‌یی چوخ اولار. آنا پایدان سونرا، چرشمبه‌ده آلینان‌ آینا داراق‌لار(اوغلان اوشاق‌لاری باجی‌لارینا، عمه‌لرینه، خالالارینا آلارلار)، ائوده دوزلدن بایرام یئمک‌لریندن، یومورتا و ... اولور. اونلارین بیر تاباغا قویولور(ایندیلیک ده کادو کاغاذلاریلا کادولانیر)، تاباغین اوستونه ناخیش‌لی بیر اؤرتوک اؤرتوب، گؤزقارالمادان، گؤزلری یولدا اولان قیزلارین ائولرینه چاتدیرارلار. پایی آپارماغا اوغلان اوشاق‌لاری بیر-بیرلرینن یاریشارلار. پای‌آلان قیزلار، پای گتیرن اوشاق‌لارا پای وئررلر. پای جورابدان توتوب، دستمال، یومورتا، بادام، جویز( البت ایندی‌لیک‌ده پول) و بیر چوخ شئی‌لر اولار. 

چرشمبه دب‌لری

   چرشمبه، بایراما گیریش دئمک دیر. بایرامین قاباغینا چرشمبه‌لرله گئدردیلر. ایندی بو چرشمبه‌لردن یایقینی آخیر چرشمبه قالیر. بیر ایلین بوتون چرکین‌لیک‌لری بایرام‌دا آرینمالی دیر.  

 

   بایرامین اؤزونه بیر شئی قالماز، آریندیرماق‌لار، بایرام آیی، دؤرد چرشمبه آراسی اولار. نه‌لر یئنی‌لنیب، نه‌لر ال چکیلیب، نه‌لر سوپورولوب، نه‌لر آلینماغی بایرامدان قاباق گرک اولموش اولا.  

 

   ایلی یئنی‌له‌مه‌یه، زامان سوره‌ینده دب‌لر یارانیب. یارانان دب‌لردن ایندیلیک‌ده یاشایان‌لارینین چوخو، ایلین سون چرشمبه‌سینده گؤرولور.   

   دب‌لر گونون سوره‌سینده بو جور سیرالانیرلار؛  

1- ایلک قیزلارین بولاق باشینا گئدیب، سودان آتلانماق‌لاری، بیر سیرا یئرلرده ده سویو کسمه‌لری اولار. 

 

2- کیشی‌لرین چرشمبه‌لیک ائله‌مه‌لری(بازارا گئدیب، چرشمبه پایی اولاراق، گلین‌لره، قیزلارا، اوشاق‌لارا، باجی‌لارا، آنالارا پای آلماق‌لار اولور)   

3- قیزلارلا گلین‌له‌ره پای‌لارین گئتمه‌یی 

4- ائشیکده اولان‌لارین قاییدیب، تونقال قالاییب، اود یاندیریب، اوستوندن آتیلماق‌لاری.  

5-پیلوولارین یئییلمه‌سی 

 

6- شال‌لارین سال‌لانماغی  

7- گئجه اوتورماغی

معنوی گؤی برکتی

    اینسان هر نه‌یی چؤزه بیلسه ده، بیر شئی‌یی هئچ زامان چؤزه بیلمه‌یه‌جک. او دا وارلیغین گوج قایناغی ساییلان بیر وارلیق دیر.  

 

    گون، آی، اولدوزلار، سئل، یئل، وولقان، زلزله کئچمیش زامان‌لارین گیزلی وارلیق‌لاری ساییلیرمیش‌لار. گیزلی وارلیق‌لار، زامان-زامان قوتسال‌لیق تاپیب‌لار. تانری یئرینه اوتوروب‌لار. تانری‌لار سرگیسی تاریخده قورولوب. یئرده یاشایان اینسان، آللاه‌لاری گؤیده آختاریب. ساو‌لار گؤیدن گلیب‌لر.  

 

 اینسانین دوشونجه‌سی گلیشدیکده تانری سایدیغی گیزلی وارلیق‌لارین، گیزلرینه ال تاپیب‌.  یاواش-یاواش نئچه آللاهلیقدان، ایکی آللاهلیق، سونرا ایسه بیر آللاهلیغا چاتیب‌لار.  

 

  تک آللاهلیغا چاتاندان سونرا، اینسان، دونیانی تانیماغا چالیشیب. دونیانی تانیماق، سون یوز ایللرده چوخ سورعتله داوام تاپیب، بشر ده الده ائتدیک‌لرینه گووه‌نیب، هر نه‌یی چؤزمه‌یینه اینانیب. آنجاق بشرین تاپینتی‌لاری هاراجان ایره‌لی‌له‌دی‌یینه باخمایاراق، اؤلمزلی‌یه چاتا بیلمه‌یه‌جک .   

   

 اینسان‌لار، گئجه، گوندوز، ایشیق، قارانلیق، آی، گون، اولدوزو، یاغیش، قاری، معنوی گؤی برکتی بیلیب‌لر. آللاهی آختاردیقدا ال‌لر گؤیه قالدیریرلار. بو برکت، برکت‌لرین برکتی ساییلیر. اینسان‌لارین اینانج‌لارینا باغلی اولاراق، فرقلی سیمگه‌لری سوفرالارا قویولور.   

   

   قوران، برکت سوفراسیندا معنوی گؤی برکتی‌نی منیمسه‌دیر. ایشیق‌(شام) لا آینا دا کئچمیشده‌کی اینانج‌لاردان قالیب، برکت سوفراسینا یئرله‌شن نسنه‌لردن دیرلر.