بایرام سوفراسینا قویولان "یئتدی برکتدن" بیری اولان، "تورپاق" برکتینده بیرلیکده آددیم‌لایاق. تورپاغین برکت اولدوغونون قانیت‌لاماغینا گرک اولمادیغین سیز مندن یاخشی بیلیرسیز. بیز آدام‌لارا هر نه تورپاقدان یئتیشدیریلیر. تورپاق اولماسایدی، آدام‌لار نئجه کئچینه‌جه‌یدیلر بیلمیرم. تورپاق تکجه بیتدیرن دئییل، تورپاق بیتیشن یئر دیر. دونیادا هر نه‌یین سونو تورپاقدا بیتیر. تورپاقدا یئتیشن‌لر، دولانیب سونوندا تورپاغا وئریلمه‌لی‌دیرلر. تورپاق توربت‌لری اولور.
تورپاغا باغلانماق، تورپاغین آشیری سئویلدی‌یی قدر گوجلو اولوب. بو سئوگی‌ده تورپاقدان سونرا هئچ نه گؤرولمویوب. اونلارین یانیندا تورپاغی دوشونمه‌ین‌لر ده اولوب(اینترناسیونالیست)، آنجاق اونلار دا بیر یئره باغلی اولماسالار، گؤیده اولاراق سؤزلری آلینماز.
تورپاق برکت‌لرین بوتونلویو دئییل آنجاق، برکت دیر. برکت گؤرولمه‌سه اینسانی آیاقدان سالار. تورپاق برکت‌لرین یاتاغی دیر. تورپاغی منیمسه‌یه بیلن‌لردن بیرینی(هئچ اولماسا) بایرام سوفراسینا یئرلشدیرمک‌له تورپاغین دیرلی اولدوغونو وورغولاییر. قوورقا، بوغدا، تورپاق( اوچونون ده رنگی تورپاغا چالیر)، تورپاق برکتی اولاراق سوفرالارا قویولا بیلر.
تورکجه‌نین معیار دیلینده، آدلارین یییه‌لیک حال‌لانماسیندا، اوچونجو شخص‌له ایکینجی شخصین بیتیشن عوضلیک‌لرینی عئینی ایشله‌دیرلر. کئچمیشدن ایشله‌نیلدی‌یینه گؤره، یازی‌لاردا ائله اوجور ایشله‌نیلیر. معیار دیلدن قیراقدا، آذربایجانین چوخ یئرلرینده(باشا-باشی دئمک اولار) آدلاری حاللاندیراندا ایکینجی شخص‌له اوچونجو شخص آییرد اولونور.
هر بیر دیلده سؤزجوک‌لرین آراسیندا کومپلئکس کلمه‌لر اولورلار، آنجاق بیر دیل آییردلاندیرا بیلسه، آییردلانمیشین ایشلتمه‌یه چالیشار. تورکجه‌ده آییردلاندیران سس‌لرین اولدوغونا باخمایاراق، کومپلئکس‌لندیرن سس‌لردن قوللانیماغین ندنی‌نی، ایش‌باشیندا اولان(داها دوغروسو سؤزلری کئچرلی اولان) دیلچی‌لر آچیق‌لامالی‌دیرلار.
آذربایجانین چئشیتلی آغیزلاریندا ایشله‌نن، آییردلاندیران سس‌لری بوردا گتیریرم:
آذربایجاندا لاپ چوخ ایشلنن آییردیجی علامت" وی، وه، وا، وو" دیر. بو آییردیجی علامتی، ایراقدا(عراق) اولان تورکمان‌لار دا ایشله‌دیرلر.
اؤزو-وو (اؤزونو)، آغیزی-وی (آغیزینا)، الی-وه(الینه)، باشی-وی (باشینی)
اورمولا، سولدوزدا "یَن،یان" علامت‌لردن فایدالانیرلاری.
اؤزو-یَن، آغیزی-یان، الی-یَن، باشی-یان
خویدا دا، "-َن، ان" ایشله‌دیرلر.
اؤز-َن(اؤزه‌ن)، آغیز-ان(آغیزان)، ال-َن(اله‌ن)، باش-ان(باشان)
هر کیشی‌نین یاشاییشیندا، ان آزی بیر خانیمین خاطیره‌سی واردیر. هر کسین بیر آناسی اولدوغو اوچون، ایلگی‌لندی‌یی بیر خانیم اولمالی‌دیر. چوخ آز سایدا آناسیز آدام‌لار دا وار دیرلار. اونلارین آنالاری دوغدوق‌لاریندان سونرا اولوب، یا دا اوزاق‌لاشدیریلیب‌لار.
دونیادا هر نه‌یین یارانیشین ایکی‌لی‌یین نظره آلاندا، آدام، یارانان بیر جانلی اولاراق بئله بیر یارانیشا مالیک دیر. ائرکک‌لر ایستر-ایسته‌مز دیشی‌لره چکیلیرلر. بو چکیلمه یارانیشین دوغال آخینیندا دیر. نه قدر ده کیشی‌لیک(ائرکک‌لیک) حاکیم اولان یئرلرینده بؤیوسه‌لر ده، زامانی گلدیکده قادین‌لارا چکیلمه‌لی اولورلار.
یارانیش بویو بئله دوروم اولوب. آنجاق کئچمیشده یاشامین چتین‌لی‌یی کیشی‌لری توپلوم‌لار دا حاکیم ائله‌میشدی. گئنل اولاراق، کیشی‌لر توپلومدا گوجلو اولوب‌لار. آنجاق تاریخده قادین‌لارین، گوجلو اولدوق‌لاری توپلوم‌لار دا اولوب‌لار.
زامان دهییشیلدیکده، یاشام راحات‌لاشیب، ایستک‌لر فرقلندی. سون ییرمی ایلده بو ده‌ییشیک‌لیک بیزیم توپلوما دا سیچرادی. کیشی‌لر قدر خانیم‌لار دا باجاریقلی اولا بیلدیلر. خانیم‌لارین باجاریق‌لاریلا توپلوم بیر-بیر قاداغالاری خانیم‌لاردان قالدیردی. بو قالدیرما تکجه، آوروپالی‌لاشمیش عاییله‌لرده اولمادی. شهرلی‌لشمیش عاییله‌لرین بوتونلویونده خانیم‌لار ایسته‌دیک‌لری یئرلره چاتا بیلدیلر. شهرلی‌لشمیش عاییله‌لرده قاداغالار قالدیریلیر. البت قاداغالارین چوخو درس‌اوخویان عاییله‌لرده قالدیریلیر. سون اون ایلده بو قالدیریلما کندلره ده چاتیب‌دیر.
خانیم‌لارین توپلوم‌سال یئرلرده ائتگی‌لی اولماق‌لاری، کیشی‌لرله قادین‌لارین آراسیندا اوزاق‌لیغی آزالتدی. منه تای کیشی‌لر، خانیم‌لارا اینانماسالار دا، خانیم‌لارین چابالاری منه‌تای‌لاری ائتگی‌له‌مه‌یه باشلادی. خانیم‌لار گؤرمه‌مزلیکدن قورتولموش‌دیلار.
نئچه ایل‌لردی، کیشی‌لردن خانیم‌لارا گؤرسنمه‌یه باشلاییب‌لار. البت کئچمیشده ده خانیم‌لارا دوشگون کیشی‌لر وار ایدی. کئچمیشده‌کی دوشگون‌لری بو گون خانیم‌لار یارقی‌سیز آسارلار.
آنجاق بوگون‌کی دوشگون‌لری لارج اولاراق منیمسه‌مه‌یه باشلاییرلار. باشقا یاندان دا خانیم‌لارین ائودن ائشیکده اولماق‌لارینا دؤزمه‌ین کیشی‌لر ده واردیرلار. بیز کیشی‌لر اؤز آچیمیزدان خانیم‌لاری دوشونمه‌یه چالیشیریق. خانیم‌لار قورویان‌لاری یوخ، ایلگی‌لنن‌لری سئویرلر. هر نیت‌ده ایلگی‌لنن‌لر سئویلیرلر. بو اوزدن خانیم‌لاری دوشونمک اوچون هله تئز دیر.
بونا باخمایاراق، سون ییرمی ایلده خانیم‌لارین الده ائتدیک‌لرینی هئچ بیر گروه دونیانین بوتونلویونده الده ائده بیلمه‌ییب. ایره‌لی‌لمه‌لری ده هیزلا سورور. اونا گؤره ده خانیم‌لاری دوشونه بیلمه‌ییمیزه تئز-تئز توپلومدا ده‌ییشمه‌لری گؤرمه‌لی‌ییک. بو گؤره بیلمک هر کسین، اؤزللیک‌له منیم ایشم دئییل.
بیزیمکی توپلوم‌لاردا چئویرمهنین قازانج‌لاری‌لا اودوزمالاری وورغولانیر. هره‌سینین بیر تهر قانیت‌لاییر. نه جور قانیت‌لاسار دا، چئویرمک هر بیر دیله گرک‌لی اولاجاق. آنجاق بیزیم توپلوم‌لاریمیزدا بیر سیرا بحث‌لری یئرینه سالمق اوچون چئویرمه‌لردن فایدالانمالی‌ییق. هر بیر چئویرمن، چئویردی‌ییندن سوروملو اولدوغو اوچون، چالیشیر الیندن گلن دوز ایش گؤره.
چئویردیک‌ده تئرمین‌لردن سونرا، جومله‌لرین قورولوش‌لارینا دا دیققت یئتیرمه‌لی‌دیر. اونونلا بیرلیکده دیلدن اولان دئییم‌لردن ده فایدالانمالی‌دیر.
چئویرمه، بیزلری، دیلیمیزی یاخشی اؤیرنمه‌یه یؤنلده بیلر. البت یاددان چیخارمامالی‌ییق، چئویرمه‌دن ده‌یرلی دیلین اؤز ایچینده یارانان یارادیجیلیق‌لار دیر. بو یارادیجیلیق‌لار، فلسفه، توپلوم، دیل، کولتور، ادبیات، ... اولا بیلر.
آذربایجانین بوتونلویون دیلینین، ایل‌لر بؤیو ایشله‌نیلمه‌مه‌سی‌‌له، باشقا دیل‌لرین ائتگی‌سینده اولدوغو، بو دیلده، یئنی بیلیم‌لرین تئرمین‌لرینین بوشلوغونا ندن اولوب. تئرمین‌لری ایشله‌دنلر، آلینما کلمه‌لردن قول‌لانیرلار. چوخ زامان‌لار دا آلینما کلمه‌لرین اؤزلری باشقا دیل‌لرین اویدورولموش کلمه‌لری اولورلار. اویدورمالاردا کلمه‌لرین آنلامی دهییشیلدیکده، بیزه چاتدیق‌دا اونو تورکجه ایشلت‌دی‌ییمیزده ایسته‌دی‌ییمیز آنلامدان خئیلک اوزاقدا اولور.
دیلیمیزده، بو تئرمین‌لر قارشیلیق کلمه‌لر تاپیلاندا(داها دوغروسو اؤنجه‌دن وار اولان) ایشلتمه‌دی‌ییمیز اوچون چکینیریک. بو چکینمه‌یه یاردیمجی، دیلیمیزده یازیب-پوزان‌لار دا اولورلار. بو فضانی سیندیرماق اوچون بیر آز اورک‌لی اولمالی‌ییق.
ایکینجی ایشیمیز تئرمین‌لره قارشیلیق تاپماق اوچون اونلاری یاخشی اؤیرنمه‌ییمیز اولاجاق. بو اؤیرنمه‌ییمیزه اورژینال متن‌لردن فایدالانمالی‌ییق. هر بیر تئرمینی بیرلری تعریف‌‌له‌ییب اورتایا قویوب‌لار. او تعریف‌لری اؤز دیل‌لرینده تعریف‌له‌ین‌لرین، یازیلارینی اونلارین دیلینده اوخومالی‌ییق. او دیل‌لر له ده تانیش‌لیغیمیز اولماسا، هئچ اولماسا اینگیلیس دیلینده اولان تعریف‌لری اوخویوب ایچ ائله‌مه‌لی‌ییک.
اوچونجو ایمکان، تورک دیل‌لی مملکت‌لرین یارارلاندیق‌لاری کلمه‌لر اولا بیلر.