کئچن یئتدی‌گونونده خویونان اورمودا تبریزلی شمسین آغیرلاما تؤرنی قورولدو. بئله بیر تؤرن‌لرین قورولماغینین دیرلندیرمک ایسته‌میرم. آنجاق خوی‌شهرینه ائتگی‌سینی بوراخمیشدی. شهر جانلانمیشدی. هئچ اولماسا تؤره‌نین چئوره‌سینده دانیشیق‌لار شهرین گوندمینه گلمیشدی.
تؤره‌نین سون گونونه(قاپاتما گونونه) قارس اوخویان شهرام ناظیرینی چاغیرمیشدیلار. اونون اوخوماغینا تبریزلی شمسین مزاریندا یئر وئرمیشدیلر. شمسین توربتی آچیق یئر اولدوغونا گؤره هر کس اورا گله بیلردی. داها دوغروسو تؤره‌نی دولاندیران‌لار هر کسین اوندان فایدالانماغینی آیارلامیشدیلار. شهرام ناظیرینین او گون چیخیش ائله‌مه‌یی نئچه گون اؤنجه‌دن بوتون یایین باجالاریندان یاییلیردی. بو ایش دوغال ایش ایدیر.
چرشمبه گونو آخشام اوستو بؤیوک پارچالاردا آذربایجانین آدلیم اوخویانین(عالیم قاسیموف) جوما آخشامی خویون ثمین هوتئلینین تالاریندا کونسئرت اولاجاغینی بیلیندیردیلر. بو کونسئرته کیم‌لر قاتیلا بیله‌جک‌لرینی بیلدیرمه‌میشدیلر. بو کی عالیم خویا گلیب، بیر کونسئرت وئره‌جک‌ایدی سئویندیریجی دیر. آنجاق بو کی عالیمی شمس آدینا چاغیرمیشدیلار، شمسین تؤرنی قاپاناندان سونرا کونسئرت وئره‌جک‌ایدی. او بیر بؤیوک اوخویانی دیرسیزلندیرمه‌یین گؤرسه‌دیردی. بیر یاندان دا عالیمین کونسئرتینه هر کس قاتیلا بیلمزدی(بیر سیرا آدام‌لارا چاغیریش وئریلمیشدی)، عالیمی به‌یه‌نن‌لر(وورغونلاری) نه‌جور اولمالی اولسایدی، عالیمین کونسئرتینی الدن وئرمزدیلر. عالیمین خویدا اولدوغو گئج یاییلدیغینا گؤره هر کس بیلنمه‌دی. بیلسه‌یدیلر نه ائده بیلرلردی بیلمیرم. هئچ بیر یئرده بیلیت ساتیلمیردی.
بونا باخمایاراق کونسئرت گونو 2000 آداما یاخین عالیمی دینلمه‌یه گئتدیلر، قالابالیق اولدوغونا گؤره، گئدنلرین قاباغین آلانمادیلار، 700-ـه یاخین آیاق اوسته عالیمی دینله‌دیلر(اوتورماغا یئر یوخ ایدی). هر نئجه‌ایدی عالیم اوخودو، دینله‌ین‌لری دینله‌دیلر.
دوغروسو عالیمین اولماغینی خویون اؤزل سایت‌لاری یایمامیش‌دیلار!
بو گونلردن(پاییزین اورتاسی) بئله(بایراماجان) ایستی-سویوق ائله‌مکدن اؤزوموزو قورومالی‌ییق. آدام اؤزونو نه قدر قوروسا، قوروسون، ایش یئرینده، کوچه-باجادا، نه بیلیم هاردا بیری توتان زامان سنه ده سویوق دیه‌جک. بو یازی نئجه سویوق دیمه‌یه گؤره دئییل. بو یازی سویوق دیمه سؤزجویونو الشدیرمک ایستیر.
سویوق دیمه یوخسا سویوق وورماق، بیزلر گئنل اولاراق آد عونوانیندا "سویوق دیمه" ایشله‌دیریک. آنجاق دیدی‌یی زامان دیدی‌یین بللتمک اوچون سویوق وورماق‌لا سویوق دیمه‌نی ایشله‌دیریک.
فارسلار سویوق یئمک ایشله‌دیرلر(دئیه‌سن اونلاردا سویوغو یئمک اولار، یئرلرینین ایستی اولدوغونا گؤره).
اینگیلیس‌لی‌لر گئنل سویوق(commun cold) دئییرلر. ائله بیل اوردا بو سویوق گئنل اولاراق هر کسین جانی‌نا اوتورور.
سویوق دینده بیزیم بوغازیمیز گلیر اونلاری نه‌لری گلیر بیلمیرم!
سویوق وورانین یازیسی، سویوغو یانسیتمالی دیر!
یقین سیزلر، بیر قونودا دیلده دئمه‌یه سؤزلری اولان، ایشدن قاچان بیر کس‌لرینن اوزلشیب‌سیز. بئله کیمسه‌لر اؤزلرینی حاقلی گؤروب، دانیشاندان آشاغیلاردا اولماغا راضی اولمایان‌لار اولورلار.
بئله بیر آدام‌لارین بیلمه‌دیک‌لری ایش‌لری اولماز، هر ایشی بیلرلر. بیلن ایش‌لرین هئچ بیری گؤرونمز، داها دوغروسو ایش‌لری بیلمک‌لرینه باخمایاراق باشارماز‌لار. باجاریق دئییلن بیر باشارینی قازانماغا بیر آنلیق اولسون، چابالامازلار. اؤزلری هئچ بیر ایشین دالیسیجا گئتمزلر. آنجاق یئری گلن زامان، اونلارا هر نه حاضیر اولان یئرده، دیرلی واقت‌لارینی میننت‌له او باجاریغی قازانماغا 2 ساعات‌لیق اولاراق آییرارلار. ایکی ساعات آیریلان زاماندان باشقا، داها واقت آییرمازلار. هر ایشی بیلدیک‌لری اوچون، اؤزلرینی ایشه چوخ گیریشدیرمزلر. ایشه گیریشدیریلمک زوروندا اولان یئرده باجاریغی اؤیردن اؤیرتمنین باجاریق‌سیزلیغین وورغولویوب، او باجاریق‌دان بوتونلوک‌له واز کئچرلر. داها دوغروسو واز کئچمزلر، اوزمان اولماقدان اوزاق‌لاشارلار.
یوخاریدا دئییلدییی اؤزللی‌لیک‌ده اولان آدام‌لاری چوخ گؤره بیلیریک. آنجاق بو اؤزللی‌لی‌یی نئجه دییشدیریب، باجاریغی اؤیرتمه‌یین یولون تاپمالی‌ییق. بو یولو تاپماغین نئچه ندنی اولا بیلر. نئچه ندندن ایکی‌سینی بوردا گتیریرم: بیر بو کی بیلن‌لره، بیلمه‌دیک‌لریله باشارمادیق‌لارینی بیلدیرمک، ایکینجی‌سی یئره یئنمه‌ین بیلمه‌ین‌لره کوراوغلونون اولدوغونو وورغولاماق.
بیر سؤزو یاددان چیخارمایاق، دیرلی بیلگی‌لری، دیر بیلمه‌ین کس‌لره، راحات‌جاسینا وئرمه‌مه‌لی‌ییک. دیری قازانماق ایسته‌یه‌نلر دیرین دیرلی اولدوغونو باشا دوشه بیلرلر!
بیری هر کسه یئتیریرمیش سؤروشورموش منه نه آد یاراشار؟ هره بیر آد دئییرمیش! او دا بیر کاغاذدا یازیرمیش. آد دئین آدام‌لارین اؤز آدلارینی سوروشورموش، اونو دا یازیرمیش. هر کیم ده جاواب وئرمیرمیش(آدینی دئمیرمیش) آدینین قاباغینا بیر چیزگی چکیرمیش. سونوندا اؤز آدینی دا دئییرمیش
بو ایشی اوزون زامان گؤرندن سونرا، بؤیوک بیر لیست الینده وار ایدی، بوتون آد دئین‌لرین یانینا گئدیب، اوندان بیر دؤنه اولاراق، اونا آد وئرمه‌یی ایسته‌ییردی. آدی دئین آدام‌لاردان آدی وئرمک‌لرین ندنینی سوروشوردو. هر کیم ده نی‌یه بو ایش گؤردویونو اوندان سوروشدوقدا، بیر آیدان سونرا بیر یئرده جاواب وئردی‌یینی بیلدیریردی.
بیر آیدان سونرا او یئره باش ووران‌لار، اورانی قالابالیق بیر ایش یئری گؤرودولر. آدام دا اوردا اولمادیغینا گؤره هره‌نی بیر باشقا زامان گؤرمه‌یینی اونا باش‌وورانلارا چاتدیریردی.
آد آختاران آدام، بیر ایل اوندان سونرا آدلیم ایش آدام‌لاریندان اولموش‌دو.
"آذربایجان دیلینین فونئتیکاسی" عونوانیندا کیتاب عرب الیفباسیندا دونیا یایین ائوی طرفیندن یاییلیب. بو کیتاب آذربایجانین آدلیم دیل اوزمانی آغاموسی آخوندوفون بو عونواندا اولان دیرلی کیتابینین قیسادیلمیش کؤچورمه‌سی دیر. کؤچوره‌نی ایسه رحمتلیک احمد شایا(ا-آلاو) دیر.
دیلی دریندن اؤیرنمک ایسته‌ین‌لره بو کیتابین اوخوماغی تکلیف اولونور. بو کیتابی اوخوماق‌لا قیساجا اولاراق آذربایجان تورکجه‌سیله عئلمی تانیش اولماق اولار.