کئچن یازیدا وارلیق‌لاریمیزی ساوونماقدان یازمیشدیم. ایندی وارلیق‌لاریمیزی گؤزدن کئچیره‌جه‌ییک، گؤرک نه‌ییمیز وار؟
بیر کیمسه‌نین وارلیق‌لارینی اولوشدوران‌لار بونلاردیرلار:
1- فیزیکی اؤزللیلیکلری(اینسانین قیلیغی دئمک‌دیر)؛ آتایلا آنادان اوشاغا قالیر.
2- ژئنوتیپی اؤزللیلیکلری(هوش، ساغلام‌لیق...) سویدان چاتیب، سویو داشی‌ییر.
3- سوسیال اؤزللیلیکلری(توپلوم دا اولان قات، کولتور) قازانیمالی‌دیر.
4- کیمسه‌نی داشی‌یان کیملیک بلگه‌سی:دوغولاندان سونرا اونا وئریلیب، عؤمور بویو اونلا قالیر(آد، میللت باغلیلیغی، کولتور، دیل باغلیلیغی، دین باغلیلیغی...)
5- هر بیر کس یاشام سوره‌جینده اؤزونه قازاندیغی وارلیق‌لار(مال- دوولت، ساواد، حایات یولداشی، اوشاق...)
یوخاریدا آد آپاردیغیمیز اوچ اؤزللی‌لیک اونا چاتیر. او دریسینین رنگی دییشدیره بیلمز. آلچاق-اوجالیغینی دییشدیره بیلمیز. یئتیشن هوشو دییشدیره بیلمز. دده‌سینین هانسی قاتدا اولدوغونو دا دییشدیره بیلمز.
کیمسه‌نین داشی‌یان کیملیگ بلگه‌سی اونا وئریلسه ده، بؤیودوکجه دییشدیره بیلر. آنجاق بیر سیرا اؤزللیلیکلری دییشدیرمه‌یه ایمکان‌لارین دا یارانماسی گرک‌لی دیر. بیز یاشادیغیمیز یئرلرده هر ایسته‌نیلن آد وئریلمز. ایسته‌نیلن دیل اؤیردیلمز، ایسته‌نیلن موسیقی‌نین اؤیرنمه‌یینه ایمکان یارانماز. بونلار یارانمادیقدا بؤیودوکجه اینسان اونا وئریلن دئیتالارا آلیشیر. آلیشان بئیین‌لری، بؤیوک‌لوکده دییشمه‌یی زور اولور. دییشدیره بیلسن ده باجاریق‌لارین یارادیجیلیغا چاتمی‌یاجاق.
بئشینجی اؤزللیلیگی کیمسه‌لر اؤزلری قازانماق‌لارینا باخمایاراق، اوندان اؤنجه سایدیغیمیز اؤزللی‌لیک‌لر بو اؤزللی‌لیگین اولوشماسیندا یوخاری ایزلری واردیر. اونلار اؤتوشمه‌دن قازاندیغی وارلیق‌لار ایستهدیگی کیمی اولا بیلمیر. داها دوغروسون دئسک ایستک‌لر ده دوروم‌لارلا ائتگی‌لنیر. بیر شئی‌لری یاشامادان(گؤرمه‌دن) اونا آرزی یارانماز.
هر کس یاشاماق ایسته‌سه اوشاقلیق دؤنمیندن سووشمالی‌دیر. اوشاقلیقدا هر کس بیر شئی‌لره یییه‌لنیر. یییه‌لندی‌یینی ده پایلاشماق ایسته‌میر. بوی آتیب بؤیودوکجه، اینسان چالیشیر چوخ شئی‌لره یییه‌لنه، یییه‌لنیر. آنجاق یییه‌لندیک‌لرینی سونونا قدر ساخلایا بیله‌جک یوخسا یوخ، هامی‌نیز بیلیرسیز. هر یییه‌نیلن شئی توتولوب ساخلانمیر. هر بیر اینسانا اؤلومو نظرده آلساق یییهلندییی چوخ بیر شئی‌لری قویوب گئتمه‌لی‌دیر. آنجاق اینسانین یییهلندییی بیر شئی‌لر ده وار کی اؤلدویوندن سونرا یییه‌لی‌یی اونونلا بیتمیر. بو بیتمی‌ین نسنه‌لر اولای‌لار لا دوشونجه‌لر اولا بیلرلر. اولای‌لار اینسانین یاشادیغی یئرله باغلی‌دیر. یاشادیغی یئرین وارلیغی دییشیلدیک‌ده اینسانین یادقالان یاراتدیغی اولای دا دییشیلیر. هر کس اولایی ایستهدیگی کیمی یوزور. دوشونجه‌لر ایسه چوخ یاشاییرلار، آنجاق دوشونجه‌لرین ائتگی‌لری آزالیر. آزالیب آرادان گئتمیر. بلکه دونیا دئوریلدیکده اونلار آرادان گئتسین‌لر!
من بئله دوشونورم: بیر اینسان یییه‌لندیی هر بیر نه‌یی سون گوجو‌ایله ساوونمالی‌دیر.
دونن گئجه چوخ آز دؤنه‌لردن ایدی، 90 پروگرامینا باخیردیم. تیراختورلا ایستیقلال اویونونا توخونمامیشدان بیر برزیللی اویونچولا دانیشیردی. برزیللی اویونچو دمیر اریدن(ذوب آهن) ییغمانین اویونچوسو دو. آپاریجی(ایرانین لاپ چوخ سئویلن آپاریجی‌سی) برزیللی اویونچونو فارسی دانیشماقدان زورا باسمیشدی. او دا سینیق-سالخاق بیر سؤزلر دئییردی. برزیللی اویونچونو زورا باسمیشدی فارسی دانیشماغی اؤیرنسین(اؤزو ده ایصفهان آغیزینی)!
دمیراریدن ییغمانین عربستانین ییغمالارینین بیری‌ایله اویونو وارایمیش، او اویونو دمیراریدن ییغماسی قازانمیشدی، قازاندان سونرا اویونچولار شادلیق ائله‌ییردیلر. اویونچولار گؤیه آدلانیب، یانلارین بیر-بیرلرینه چارپیردیلار. بو اویونو عرب‌لردن آجیق آچماق اوچون چیخاریرمیش‌لار، بو اویونو چیخاردان اویونچو دئییردی، عرب‌لرین آجیغین چیخماق اوچون بو اویونو چیخارتماغا نئچه گونلر مشق ائله‌میشدی.
ایرانین ایرقچی آپاریجی‌سی(فردوسی پور) دا اوره‌یینین سویوماغین وورغولاییردی. برزیللی اویونچودان بو اویون چیخارتماغا گؤره سوروشدو، او دا دئدی من ایلک دفه بئله بیلدیم بوردا دب دیر بئله اویون چیخارتماق، سونرا بیلدیم آجیق آچماق اوچون دیر. داها آرتیق بیر سؤز دئمه‌دی. آپاریجی گوله-گوله ایرقچی‌لیغی یاییردی!
بو شودان سونرا تیراختورلا ایستیقلالین اویونونا توخوندولار. تیراختورون گولونو حاکیم قبول ائتمه‌میشدی. بیر آز بونو دانیشاندان سونرا تیراختورچی‌لارا توختاخلیق وئریردی هر زامان بو ایش‌لردن اولار. دوز دئییردی هر زامان اولا بیلردی.
سونوندا یئنه ده تیراختورون یانداشلارینی سوچلویوردو. ائله بیل بو سوچلاماق هر زامان اولمالی‌دیر. بیر سؤزو یوزلرجه دئییب، سوچلولوق دونونو یانداش‌لارا گئیدیرمه‌لی‌دیر. بو هر زامان اولمالیدی. باشقا ییغمالارین(آذربایجاندان باشقا هر یئر) یانداشلاری ایسه قیزقین یانداشدیلار آنجاق سوچلو دئییل‌لر.
تیراختورون یانداشلاری سوچلولوق‌لارینا اینانمالی‌دیرلار.
کئچن گونلرده آذربایجانین اکین‌چی‌لریندن یازمیشدیم. بو یازیدا آذربایجانین اکین‌لریندن یازیرام. آذربایجانین تورپاق‌لارینین وئریملی اولدوغونا گؤره، اکین‌لری یئتیشیلن چاغ‌لار بازارین گؤزو اولورلار. هر اکینین یاخشی‌سینی(البت بوردا اکیلن) آذربایجاندان تاپماق اولور. آذربایجاندا اکین‌لری صنعتی اولاراق آز یئرلرده اکیلیر(موغان). صنعتی اکیلمه‌مه‌گین ندنی یئرلرین بوتوو اولمادیغی دیر. یئرلر آتا-بابا‌لاردان اوشاق‌لارینا میراث قالدیق‌دا اونلارین آراسیندا بؤلونور. بو بؤلونمک‌لر داوام‌لانیر. بیر بوتوو یئر زامان سوره‌سینده نئچه یئره بؤلونور.
بو بؤلونموش یئرلردن ده آذربایجانین اکین‌چی‌لری یاخشی اکین اله گتیریرلر. آذربایجانین یئرلرینده فرقلی-فرقلی اکین‌لر اکیلیر. بیر سیرا یئرلرده بیر اکین چوخ اکیلدی‌یینه گؤره او یئرین آدین قازانیر. آذربایجاندا اکین‌لره آدلانان یئرلر(شهر، بؤلگه، کند) وار ایمیز دیر.
بیر سیرا اکین‌لر، آذربایجانین چوخ یئرلرینده اکیلیر. آلما، اوزوم، بوغدا، آلبالی، گیلاس و بونلارا تای اکین‌لر آذربایجانین چوخ یئرلرینده اکیلیر. بیر سیرا اکین‌لر ده بیر بؤلگه‌لرده اکیلیر. ائله اکین‌لر ده وار، هر یئرده اکیلسه ده بیر یئرین آدینا وورولور. بو آدینا وورلماق آذربایجانین سینیرلارینی آشیب، باشقا یئرلره چاتیر.
آشاغیدا بیر سیرا بؤلگه‌لره آد قازانان اکین‌لرین آدلارینی گتیریرم:
بیر چوخ یئرلرین ده اؤزل مئیوه‌لری واردیر، من بیلمیرم. اولا بیلسین بو یئرلرین مئیوه‌لرینی او یئرلرین آدام‌لاری تانیت‌دیرسین‌لار.
ائولرین فرقلی دوروم‌لارلا ائتگی‌لندیک‌لرینه گؤره هر بیر ائو قدر چئشیتلی‌لیک واردیر. هر بیر ائوین دورومو اؤزل دیر. هر بیر ائوین اؤزل دورومونا باخمایاراق، ائولرین دوروملارینین آرالاریندا اوخشارلیق‌لار دا وار. لاپ گؤزه چارپان اوخشارلیق‌لارین بیری ائولرین ایچینده اولان آدام‌لارین دورومو دیر. هر ائوده ائگه‌من اولان بیر، ایکی، اوچ ... کیمسه‌لر واردیر. عئینی زاماندا ائوین بوتونلویونون قایغی‌سینی چکن کیمسه‌لر واردیر. بو قایغی‌چکن کیمسه‌لر ائگه‌من اولا بیلرلر، اولا بیلمزلر.
ائولرین ائگه‌من‌لرینین اؤزلرینی سوروملو بیلیب، بیلمه‌ین‌لر واردیر. بو دورروملاری سایدیق‌دا گؤررسن بیر ائوده بیر کس‌لر اؤزلرینی فرقلی‌لندیک‌‌مک‌له ائوین بوتون سوروملولوق‌لاریندان باش قاچیردیب، اؤزونو گلیشدیرمه‌یه چالیشیر. ائوده اولان هر کس ایسه اونون سونوجا چاتماغینا ایمکان یارادیر. ائوین سون سؤزون ایسه فرقلی‌لنن کیمسه دانیشیر.
زامان کئچدیکجه هر بیر ائو نئچه ائوه بؤلوندوکده فرقلی‌لنن کیمسه فرقلندیگی اوچون ائولرینین باشقالارینا گؤره یوخاری بیر دوروما یییه‌لنیر، نئچه ائو اولاندان سونرا دا ائوین قایغی‌سین چکن کیمسه اؤزونون کؤتو دورومونا باخمایاراق ائوین باشقا آدام‌لارینین قوللوغوندا اولور. ائله بیل بو قوللوقدا اولماق بوینونا بیچیلیب. ائولرینین قوللوق‌لاریندا اولماسا هر کس اونو سوچلویوب، دانلی‌یاجاق. ایره‌لی گئتدیکده یئنی‌دن اؤز گؤره‌وینه قاییتماسا بوتونلوک‌له ائودن آتیلیب، بوتون میراث‌دان الی اوزوله‌جک. ائوین بوتونلویو اونو دیشلاماق اوچون یئنی‌دن ائگه‌من و فرقلی‌لنن کیمسه‌نین چئوره‌سینده توپلاشاجاق.