داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

یوخو قوناغیم

   نه یوخو گؤردویوموز اؤز الیمیزده دگیل. یوخو گؤرمک اؤز الیمیزده اولسایدی، دونیادا گؤرمه‌دی‌ییمیز لری یوخودا گؤره بیلردیک. دونیادا الیمیز چاتمادیق‌لارا یوخودا یاپیشا بیلردیک. اوسته‌لیک اوچماق ایسته‌دیـییمیزده یوخودا اوچاردیق. گؤرمه‌دییمیز، تانیمادیغیمیز یئرلره گئدیب گلردیک. آنجاق نه یازیق کی بئله اولمور. آمما هردن یوخودا پاییمیزا دوشن‌لر سئویندیره بیلیر. خویدایدیق، ایتیردیـییمیز اینسان‌لارین آجی‌سینین پایلاشماق ایسته‌دیـییمیز کیمسه‌لرله، پایلاشامیردیق. هره بیر طرفده کاه قالمیشدی. هر کس ایچینه قاپانمیشدی. بئله اوتورموشدوق، بیردن عطا دئدی ایبراهیمی یوخودا گؤروب، ائله بیل ایبراهیم یوخودا آغلاییرمیش. عطا دئییردی ایبراهیمین آغلاماغین بو دونیادا گؤرمه‌میشدی،  من ده گؤرمه‌میشدیم. آغلاسایدی دا ایچینده آغلاردی. دوغروسو عطایا قیسقاندیم. آدام ایستیردی ایبراهیمین اؤزو ایله بو آجی‌یا آغلاشا.  

 

  آمما ایبراهیم منی ده گؤزو یولدا قویمادی. یوخودا بیر قالابالیق یئرده‌یدیم. چوخلاری وار ایدی. هره بیر یانا گئدیردی. بیردن ایبراهیمی قره کؤینک‌له قاباغیمدا گؤردوم. بیلمه‌دیم قوجاقلاشدیم، یوخسا یوخ. بیردن بیره دایاندیم. دیک آتیلدیم. گؤردوم سوروجو آیاغین آتیب تورموزا.  

 

    دئمک ایبراهیم یاسلی‌ایمیش. ائله بیلیردیم بیز یاسلی‌ییق، آمما گؤرونن ایبراهیم هر کسدن چوخ یاسلی‌ایمیش. نه بیلیم بلکه مینا اوچون، بلکه ده آیلا اوچون. مینایا غریب اؤلدویو اوچون، آیلایا دا توی توتماماغی اوچون. هر آنا آتانین آرزیسی اوشاقلارینین تویون گؤرمه‌یی دیر. ایبراهیم گیلین یاس تؤره‌نینده ایبراهیم‌دان سونرا هر کسه باش ساغلیغی وئریلدی.  ایبراهیم باشین ساغ اولسون قارداشیم!

داریخان من اولدوم، داریخیلان اونلار

   ائودن اوزاق‌لیغی اوزاقلیغین ایلک گونلری ایله آیلاریندا سئویردیم دئسم یالان دئمه‌میشم. ائله بیلیردیم اوزاقدا قالدیقدا منه داریخان‌لار چوخ اولاجاق، من ده ائوه گلدیکده سورومسوز اولدوغومون دادینی چیخاراجایام. نئچه گونلوک اولدوغومدا ایلک آیلارلا ایل‌لر، یاخین‌لاریمی تاپیردیم بیر اولوردوق. اوزاقدا اولماغیم اوزانلادیقدا، اوزاقلاشدیغیم آداملار، اوزاقلیغیمیزا آلیشمیش‌دیلار. اوشاقلیق یولداش‌لار یادلاریندا قالان‌لار تکجه اوزاقدان اوزاقا سوراغیمیزی توتوردولار. باشقا تانیش‌لار دا، اولمادیغیمیزا اینانمیشدیلار. ازدیریلمه‌یین یئرینه یادیرقانمیشدیق. 

 

   قوهوم‌لار دا یاواش-یاواش یاددان چیخاریردیلار. اونلاردا اولمادیغیمیزا آلیشیب، دوزن‌لرینی ده‌ییشدیرمیشدیلر. تکجه اؤز ائویمیزدن سوراغیمیزی توتان وار ایدی. اونو دا گئنه سورملو کیمی یوخ، بلکه بیر ائولاد و قارداش کیمی. منه داریخانلارین یئرینه من اونلارا داریخدیم. اوزاقدا اولدوغوم اوچون هئچ ایشده اؤزوم بئله اؤزومه گووه‌ننمه‌دیم. بیلیردیم بیر ایش اولسا من اورا چاتانا، ایش ایشدن کئچه‌جک. اوزاق یول گئتدیـییم اوچون یورقونلوق جانیمدان چیخماغا بیر گون چکه‌جک. اوزاق یول‌لار گووندیـییم آداملاری مندن اوزاقلاشدیردی. من آیریلیب اونلارین بیرلیکده قالدیق‌لاری اوچون، داریخان من اولدوم، داریخیلان اونلار. ماراقلی‌سی بو ایدی اونلار داریخدیغیما دا گوونن‌میردیلر.

قاپالی ائو‌لر

    حئیدر بایاتین دوشرگه‌سی باغلاندیغی واقت، قاپالی ائوجیک‌لر آدلی بیر یازی یازمیشدیم. دوشرگه‌نین باغلانماغی، اینتئرنئت‌ده بیر باش وورولا بیله‌جک یئرین باغلانماسی ایدی. دوشرگه باغلانسا دا، یازانی یازیر. اونلار اوشاقلیغی‌می خاطیرلاتسالار، ایبراهیم گیلین اؤلومو آرتیق بؤیودویوموزو وورغولویوردو. اوزاق زامان‌لاردان تانیش اولوب، خویدا اولان هر واقت ائولرینه باش وورماغیمیز بیر آلیشقانلیغا چئوریلمیشدی. سوبای یاشادیغی ایل‌لرده، سوبای‌لارین قفه‌سی، هوتئلی، ماطباخی، یاتاق ائوی، قوناق ائوی ایدی. چوخ زامان‌لار قاپی‌نی تیققیلدادیب، سس گلمه‌دن ایچه‌ری‌یه گیرردیک. بیلیردیک اوردا اولمالی دیر. اؤزو ده اولماسا، قوناق‌لاریندان اولمالی دیر.  

  ائوله‌نیب، ائو قوردوق‌لاریندا دا، آلیشدیغیمیز قاپی‌یا، یولوموزو سالیردیق. قاپی‌لارینی دؤیوب، ائوده اولدوقدا، سوبای‌جاسینا گزمک ایسته‌سه‌یدیک، گؤتوروب گئدردیک. یا دا قاپی‌دا حال-احوال‌لاشیب دؤنردیک. هردن ده ائوه گئده‌ر‌دیک. سوبایلیق چاغلاریمیز گئچمیشدی. بؤیوموشدوک، آمما اینانماق ایسته‌میردیک. اونا گؤره ده  سؤزوموز اولمادیغی واقت دا  گؤروردون قاپی‌لاریندان باش چیخارتدیق. نئینه‌یک داریخیردیق، اؤز الیمیزده دئییل ایدی. اونلار دا کی هر زامان گولر اوزلو قارشی‌لایاردیلار. هردن ده قوشولوب، گئدردیک اکین یئرلرینین باشینا، او هم اکینچی‌لی‌یینه یئتیرردی، هم ده قوناق‌لارا. ائله بیل، خویا قوناق‌ گلن‌لرین هامیسی، اونون قوناغیدی لار. خویدا اولان‌لار دا اونون قوناغی ایدی‌لار.  

 

  قاپی‌لارینی دؤیورم، قاپی‌لارینی آچان یوخ، تئلفون ائله‌ییرم گؤتورن یوخ. ایستیرم کوسم، بیردن یادیما دوشور آخی ائوده اولان بیر وار کی قاپی‌نی آچمایا، یا تئلفون گؤتورمویه. قاپی‌لاری کیلیدله‌مه گئدیب‌لر. اینانمیرام اولمادیق‌لارینا، بیر داها قاپی‌لارینی دؤیمک اوچون گئتمه‌لی‌یم!

دؤنرگه‌لر

اوشاقلیق‌دان ائشیدیب دوشونمه‌دی‌ییم، سؤزلرله دئییم‌لری خاطیرلادیقدا یادیمدا قالان آز اولور. هردن هردن یادیما دوشنده، بؤیوک‌لردن سوروشورام، بئله بیر سؤز، دئییم وار ایدی. خاطیرلادیغیم سؤزلری دوز-یالنیش خاطیرلاماغیم دا سورون یارادیر. دوز خاطیرلانان سؤزلری بیلدیک‌لری قدر آچیق‌لاییرلار. بلکه ده بیر آنلیق بیر سؤزلر بیر یئرده دئییلیب، بئینیمیزده قالیب‌لار. بیر آنلیغین ایشله‌وینه گؤره ده فرقلی کیمسه‌لر بیر یوروم‌لایا بیلمیرلر. شانس گتیریب دوز خاطیرلایا بیلسم، بئینیمیزده اولان دویون‌لردن بیرینی آچیرام، ترسینه اولدوقدا دویونله‌نیر قالیر، آچیلماغی دا قالیر شانسا.  

 

  بو آرادا بیر سؤزلر ده اولور، سوروشاندا جاواب‌لارینی آلدیق‌دا دا ائله بیل اینسان دوشونه بیلمیر. دوشونمه‌یینه اونو یاشاماق گرکیر. بو دئییم‌لردن بیری دؤنرگه‌له‌رین دؤنمک‌لری دیر. آتا-آنا، بؤیوک‌لر دؤنرگه‌له‌رین دؤنمه‌یین دئدیکده، ایل‌لرین کئچمه‌یینی دوشونوردوم. داها دوغروسو تاریخه قووشماغی دوشونوردوم. اونا گؤره ده دؤنرگه‌له‌رین دؤنمه‌یینی چوخ دا حیس ائله‌مک اولموردو. دؤنرگه‌لرین دؤنمه‌یینده تپگی‌لر اولوب-اولمادیغیندان خبر گئتمیر. تکجه دؤنرگه‌نین دؤنمه‌سی سورون اولور. یاشادیغیم سورجده، چوخ اولای‌لار دونیا ایله چئوره‌میزده اوز وئریب. بو اولای‌لار هره‌سی بیر یئری بیر بؤلگه‌نی، بیر میللتی ائتگی‌له‌ییب. آنجاق دؤنرگه‌میزین دؤنمه‌یی سه‌وی‌یه‌سینده بیزی ائتگی‌له‌مه‌ییب.  

  ساوئت‌لرین داغیلماسی بیر دؤنرگه اولسا دا بیزیم یاشداکی‌لار ائتگی‌له‌یه بیلمه‌دیر. ایستیقلال آلان میللت‌لرین ایستیقلالی دوشونن نسیل‌له‌رینه دؤنرگه اولدو. آنجاق اونلاردان سونراکی‌لار گؤزلرینی آچیب، ائله گؤردولر. عرب اؤلکه‌لرینده گئدن اینقیلاب‌لار اونلارا بیر دؤنرگه‌دیر. نئجه یؤن گؤتوره‌جه‌یینی من کی بیلمیرم. دؤنرگه‌لری دؤندو سؤزو چوخ زامان منفی آنلاملی بیر یؤنو اولوب. هئچ اولماسا من بئله دویموشام.  

   بیزیم آذربایجانین باشیندان فیرتینالار کئچیب. هر بیر فیرتینا بیر نسلین پایینا دوشوب. نئجه دئمیشکن دؤنرگه‌میز دؤنوب. بیز دؤنرگه‌نین دؤندویونو گؤرمه‌سک ده، ائشیت‌میشیک. قاجارلارین دئوریلمه‌سی ایله آذربایجانین دؤنرگه‌سی‌نین دؤنمه‌یی بیر اولوب. اونونلا بیرلیکده دونیانین دا دؤنرگه‌سی دؤنوب.  گوجلر داغیلیب، یئنی گوجلر یارانیب. دئدی‌ییم کیمی، او دؤنرگه‌لرده اولمامیشیق، آمما ائتگی‌لنمیشیک.  

   دؤنرگه‌نین دؤنمه‌یی تکجه میللت‌لر یوخ، بلکه اؤزل اولاراق کس‌له‌ری ده ائتگی‌له‌یه بیلر. بیر ایتگی، بیر اولای، بیر یالنیش ائولنمک، بیر تله‌سمک... سونسوزا دک سایا بیله‌جه‌ییمیز بیرلر دؤنرگه‌لری دؤنده‌ره بیلرلر. یئر-گؤیدن آجی یاغیر، گؤل قورویور. گؤل قورودوقدا، بیزه بیر داها آجی خبر گلیر، ایبراهیم‌گیل یو‌لاندی‌لار. دؤنرگه‌لریمیز دؤنور.

اوزاق یولداش‌لار

   دونیا بیر باشدان کیچیلمه‌یه باشلاسا دا باشقا یاندان دونیاداکی‌لارا اوزاق‌لاشا بیلیر. ایلگی‌لنمک آراج‌لارینین بول اولدوغو، ایلگی‌لنمه‌یی توولاندیرماق یئرینه توودان سالیب، آزالدیب لاپ آزا یئندیریر. دئدی‌ییم دوروم البته کی بیزه تای‌لاردا اولور. نی‌یه کی بیزلر دوروملاریمیزی یاخشی‌لاشدیرماق اوچون، آیاغیمیز چاتان یئرلره گئدیریک. دوروم‌لاریمیزی باشقالارینین ال‌لرینه وئردیک‌ده بیزه اولا بیله‌جک یاخشی دوروم باشقا یئرلرده اولمالی دیر. بو اوزدن بئله بیر اوزاق‌لاشما بیزلر اوچون اولا بیلر. دونیا سه‌ویه‌سینه گلدیک‌ده یئنه ده کؤچمک دورومونداییق. کؤچولن یئر ایسه، هر یئر اولا بیلیر. یول اوزاق‌لیغی، پولون اولماماسی، بیزی تکجه اوزاقدان ایلگی‌لنمک آراج‌لاری ایله ایلگی‌لندیره بیلدیریر. اوزاقدان سسی ائشیدیب، شکلی گؤرمک یئترلی اولور. قالانینی ساخلاییریق نه زامانا بیلمیرم.  

   

    من ایسته‌سم ایسته‌مه‌سم دوروموم بودور. منه تای دا بیر چوخ‌لاری واردیر.  بیر-بیر، ائو-ائو، طایفا-طایفا، کند-کند، شهر-شهر ال-اله کؤچوب گلیرلر. کؤچن‌لر بیر دؤنه کؤچدوک‌ده، کؤچمه‌یه آلیشمیش اولورلار. سونوندا دا دونیادان کؤچورلر. بو گئنل‌لیک‌ده میلله‌تیمیزین طالعی دیر. هردن بیرواقت‌لار اولور، کؤچمک ایسته‌مه‌ین‌لر کؤچدورولورلر. کؤچمک، دونیادان اولاندا ایلگی آراج‌لاری دا یئترلی اولمور. کؤچمک دوروموندا اولدوغوموز اوچون، کؤچن اینسانی یولا سالماق اوچون بئله بیر یئره ییغیشماق اولمور. دونیادان کؤچن‌لرین کؤچمک‌لرینین ارته‌لنمه‌یی، اوزدوروجو اولور. دونیادان کؤچن‌لر گنج اولدوقدا داها چتین اولور. بیر عائیله بیردن کؤچدوکده داها دا اجیناق‌لی اولور. کؤچن‌لر یاخین اولاندا دردی قالدیرماق داها آغیر اولور. دوشونجه یولداشی اولدوقدا، آغیرلیغی بیر داها آرتیر.  گئدن آدام دوشونجه ایلهامی، قایناغی اولدوغدا کدر سونا چاتیر. بئله بیر دردین آجیسینی تک پایلاشماق اولمور. آدام اؤزونده بوغولور. 

 

  مینا، ایبراهیم، آیلا اوچو ده گئدیب‌لر. بو دردی اونلارلا پایلاشماق اولماز. قالیر عائیله‌لری ایله یاخین یولداش‌لاری. عائیله‌لری هره‌سی بیر باشقا بیر یئرده. ایبراهیم گیلی آلان یول‌لاری ایلا گئتمه‌لی‌سن، بو یول‌لار گئدیلمز اولورلار. دردیوی پایلاشان بیرلرینی آختاردیقدا اؤزووو کؤچده گؤرورسن. یادیوا دوشور ایبراهیم گیل بیر چوخلارینین اورتاق یولداش‌لاری اولوب. اونلارلا پایلاشماغی دوشونورسن. شیرزاد، اونلاری یولا سالماغا گلمیشدی، یولا سالانمادی. ایبراهیم قوجاغیندا جان وئرمیشدی، هر کسدن تئز دردلنمیشدی. قبیره قویماغا ماجال تاپمادی. ماحمود اؤلوم خبرینی دوستاقدا ائشیتدی. ایبراهیمین دوستاق یولداشی، خرج‌بیری موصطافا عوض‌پور، او دا دوستاقدا، ماحمود ایلا بیرگه دوستاقدان ایبراهیم گیلی یولا سالدیلار. بلکه ده اونلار بیر یئرده اولدق‌لاری اوچون هئچ اولماسا بیر-بیرلری ایله پایلاشیرلار.   

 

   عطا؛ هر زامان ایبراهیم‌ گیل ایله اولان، اؤزو دئمیشکن دونیادا تکجه دوست دئیه بیلن، ائشیتدیم النده یول‌لانیب. غنی، ایبراهیمی سورگون دوشدویو یئره گئتدیک‌ده اونا یول‌بیر اولان، ایبراهیم سورگون دوشموش یئرینه، چؤرک قازانماق اوچون اؤزونو چوخدان دیر سورگون سالیب. اکبر ده ایش اوچون خویدان اوشنویا یول‌لانیب. اوزاقداکی یولداش‌لار دردی تک یاشامالی‌دیرلار. ایندیکی دردی تک یاشاماق دیر، هر کس اؤزونه یاشامالی دیر!