داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرامداش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرامیوخلوغوموز
هر بیر یئر تانیش گلیر، هر سؤزو ائشیدیریک. دونیانین اوجو بوجاغیندا یئر قالمیر خبری بیزه چاتمایا. دونیا خئیلک اؤزوموزه تانیش گلیر. دونیا بیزله‌شیر. بیز دونیانی تانیش گؤردویوموز اوچون، داریخمیریق. بیر یئرده داریخمادیغیمیز، غریب اولمادیغیمیزی سیمگه‌له‌یه‌ر. دونیانی دولاندیق‌جا غریب‌سه‌میریک. هر بیر کسی اؤزلشدیره بیلیریک. اؤزگه آنلامی بیزده ایتیر. "دونیا منیم، دونیا سنین، دونیا هر کسین" سؤزونو یاشی‌ییریق، یئر ایسته‌ینده بیری بیزدن، چَکیلیب، یئر وئریریک. یئر اوزونده یئر قالمیر خوشوموز گلمه‌یه، هئچ کسین اولماغینا یوخ دئمیریک. وار اولان بیر وارلیغا نئجه یوخ دئمک اولار!؟
دونیانی فیرلانان زامان‌لار، هر دن یادیمیزا دوشور، اؤزوموزو سرگی‌له‌یک، اؤزوموزو دونیادا اولان‌لارین بلکه خوش‌لاری گلدی دئیه، سرگی‌له‌مه‌یه باشلاییریق. اؤزوموزدن سونرا هئچ کس ایلگی‌لنمیر. هئچ کیمین ایلگی‌لنمه‌دی‌یینی، دوغال گؤروروک. اولا بیلر، دونیادا بیرلری بیرلرینی گؤرمویه‌لر. اوستونو وورمادان، دونیانی اؤزلشدیریک. دونیا اؤزلشدیک‌جه، اؤزوموز اؤزگه‌له‌شیر. اؤزوموز اؤزگه‌له‌شدیرمه‌یی سئچیریک.
گئنه باشیمیزا وورور، اؤزوموزو سرگی‌له‌یک، دونیاداکی‌لاردان خبر اولمور هئچ، اؤزوموزونکولر دونیا دیلی‌ایله دانیشمادیغیمیز اوچون، تپگی گؤرسه‌دیرلر. نه قدر چابالاییریق، دونیا دیلی ایله دانیشا بیلمیریک. "اولار مه‌یر، بیز دونیا دیلینی هر کسدن یاخشی باشا دوشوروک، نی‌یه گرک دانیشانمایاق" اؤزوموزدن سوروشوروق. بیز دانیشدیق‌دا اؤزوموزونکولر بئله باشا دوشمورلر. نه گؤرورلر، نه باشا دوشورلر. دئیه‌سن گؤرونمز اولموشوق. اؤزگه‌لشمیشیک.
اؤزوموزو، یازیب آختاریریق، بیز یوخوق. گؤرونمزلی‌ییمیز، یوخلوغوموزدان ایمیش مه‌یر. یوخلوغوموزدان ممنون اولوروق. بیز اؤزوموز اولماساق بئله، دونیاداکی‌لارین بیرینی سئچه بیله‌ریک. دونیاداکی‌لار گؤرمه‌یه باشلاییرلار بیزی. سئچیمی قازانماق اوچون، یاریشما قویولور. یوخلوغوموزو، اولدورماق اوچون، سئچیمی‌میز آرتیر. اؤزگه‌لشمیش اؤزوموزه، اؤزلشمیش اؤزگه‌لردن وارلیق آختاریریق. یوخلوغوموز باشقالارین وارلیق‌لارینا آرتیلیر! دئمک یوخو، وارا قاتیریق بیز! یوخدان وار یارادیریق بیز!!!!
یوخا یییه‌لنمک
وار "نه دیر؟"-ی، هر کس اؤزونه تعریف‌له‌ییب، تعریف‌له‌دی‌یی وارلیق‌دان ایسته‌دیـیی کیمی یییه‌له‌نیر. وارلیغینین بیر بؤلومونون قوروماغینا الیندن گله‌نی اسیرگه‌میر، بیر بؤلومونو ده اؤنمسه‌میر. قیراخدان باخان‌لار، وارلیق‌لارین هانسی قورونوب-قورونمادیغینا باخمایاراق، الینی اوزالدیر، بیرینی قوپالدا بیلیر، بیرینی قوپالدانمیر. قوپالدانمایان‌لاری لاخلاتماغا چالیشیرلار. هر گون بیر آز لاخلاییب، سونوندا لاخشئی اولورلار. یییه‌سی برکیتمه‌سه الدن وئره بیلیر.
بو آرادا وارلاردان باشقا بیر وارلیق‌لاری دا اؤزوموزونکو دوشونوروک، اونلار الیمیزده اولمادیغینا باخمایاراق، اونلاری الده ائتمه‌ییمیزه خَیال قوروروق. خَیالیمیزی، گئرچک‌لشدیرمه‌یه بیر کس‌لرله پایلاشیریق، پایلاشدیغیمیز، وارلیق‌لاری یییه‌له‌نن‌لره چاتیر. اونلار اؤزلرینی برکیدیرلر. برکیتمک قالسین قیراقدا، ال چاتماز نوقتایا آپاریرلار. هردن خایال سَوی‌یه‌میزدن ده یوخاری یئرلشدیریرلر. خَیال ائله‌مه‌ییمیزه پئشمان ائله‌ییرلر.
خَیال‌لاریمیزی گئرچک‌لشدیرمک‌دن قاچماق، یولوموز اولا بیلمز. خَیا‌لاریمیزا یییه‌لنمک اوچون، اونلاری دوغرولتماغا آددیم آتمالی‌ییق. قولوموزو چیرمالامالی‌ییق. قولوموزو چیرمالاییب، ایشه گیردیـییمیز آن، یوخو وار ائله‌مه‌یی خَیال ائله‌مک اولور. یادیمیزدان چیخماسین، ایشه گیرمه‌میشدن، یاخشی سالیب چیخمالی‌ییق، پیلان‌لامالی‌ییق، یوخسا ائله گون اولار خَیال ائله‌مک گوجوموز ده الدن گئده‌ر.
یوخ دئمک باجاریغی
بیری سالام وئریر، سالامی چوخ ایستی وئریر. اؤزومده دئییرم، گؤره‌سن نه اولوب. بو کی منی چوخ سایمازدی. سالامی وئرندن سونرا دیلینی ایشه سالیر، منی اؤزوله گؤتورور آپاریر. ائله بیلیرم دونیادا اوندان یاخین منه یوخ دیر. گئنه شک ائلیرم اولمویا، منی بیر آیریسیلا ترسه توتا. گؤرورم یوخ، وئردی‌یی آدرس‌لر منه چاتیر. منی دئییسن چیچه‌ییم چاتلاییر. اوزوم گولور. چوخدان ایدی بیری منه بئله یاناشماییب. او آن اوندان یاخین اؤزومه بیر کس بیلمیرم. منله دانیشماغی اون دَیقه سورور. قولاغیم ترله‌ییب، سو قولاغیما گیریر.
بو آرادا، دوغرودان دئییر، دوز ایسته‌یینی دئییر، اون دَیقه‌ده منی یوخلاییب، ایسته‌دی‌یینه حاضیرلامیشدی. من، بیلمیرم نه دئیم، او منله اون دَیقه، ائله دانیشدی یوخ دئمه‌یم. بئینیم بولانیب، بیلیرم گؤردویوم ایش یالنیش دیر. آنجاق یوخ دئمه‌یه دیلیم توتمور. اؤز-اؤزومه فیکیرله‌شیرم، عؤمرومون سونونا دک، ایلگی‌‌‌میز بو دورومدا اولسا، او ایسته‌دی‌یینی من ایسته‌یه بیلمه‌یه‌جه‌یم. بیلمیرم، بلکه من اؤزو یولایام هر کس ایستی‌یه بیلیر. تئلفون دالیسندان مندن ایسته‌دی‌یینی ایستیر، من ده حاضیرلاییب یوللویورام. آیلار کئچیر وئردی‌ییمی ایسته‌‌مه‌یه اوزوم گلمیر. ایل سووشور، هله بیر زنگین ائشیتمه‌میش اولورام. وئردی‌ییم اؤزومه گرکیر. تئلفونون توتورام سس وئرمیر. سؤز-ساوومو اورتاق آدام‌لارلا یوللویورام، گئنه خبر اولمور. ال اوزورم. اؤزومو سؤز وئریرم، بیر داها بو ایشلردن گؤرمه‌یم.
بیر باشقاسی یئنه سالام وئریر، بو سالام دا ایستی سالام‌لاردان دیر، آدامی ترله‌دن سالام‌لاردان، کئچنکی سالام یادیما دوشور. سؤز وئردی‌ییم یادیما دوشور. سونوندا یوخ دئمه‌یی باجارانمیرام. آمما ایچیم ایچیمی یئییر. یوخ دئمه‌یه یول آختاریرام. گئنه یوخ دئیه‌نمیرم. باخیرام یوخ دئیه بیلمه‌یه‌جه‌یم، ایلگی ایزلریمی پوزماق قرارینا گلیرم. باغلانتی‌لاریمی کسیرم، باغلانتی کسمه‌یه بیرینه ایشیم دوشور. یوخو اوزومه چیرپیر.
آشیق‌لار
آشیق‌لاری هر آدلا چاغیریریق، چاغیراق، اونلار بوینولارینا دوشن گؤره‌ولرینی گؤرورلر. بوینولارینا سازین قایتانین سالیب، سازی سینه‌لرینه آلیب سازین دالینا سینیرلر. اوره‌ک‌لرینده اولان سؤزلر سازین سوزگجیندن کئچیب گلیرلر. آشیق‌لار باشلارینی دیک توتوب، سازیلا بویلاشماق ایسته‌ییرلر دئیه‌سن.
هم سازین، هم آشیغین باخیش‌لاری گؤیه اولور. اوزاق‌لار اولور. اونلار آلیجی اولورلار. ساولاری آلیرلار. ساولاری کئچمیش‌له، ایندی‌دن آلیرلار. ائله‌بیل گله‌جه‌یه ده باخیرلار. بیز تکجه ائشیدنی اولوروق. سازین نئجه دیل‌لندیرمه‌یینی هر ائشیدن دویا بیلیر. هاردان دئدی‌یینی آلیر. نه‌یه دئدی‌یینی اؤزو یورور. سازین سسی یاواش‌لادیقدا، آشیغین سسی سس آلیر. آشیق‌لارین سس‌لرینین ایچینده فرقلی سس اؤزونو سرگی‌له‌ییر. سس یاشلاندیقجا، کئچمیشدن قالان تجروبه‌له‌ره، اؤزو یاشادیق‌لارینی دا قاتیر. سس یئرینه اوتورور. گنج‌لی‌یین بیر سسی اولور، قوجالیغین بیر سسی. ایکی‌سی ده آشیق سسی اولور.
آشیق‌لارین بسله‌دیک‌لری هاوالاردا، آذربایجانین دیلی، موسیقی‌سی، دوشونجه‌طرزی، آیین دوشونجه‌سی آخیب گلیر. آشیق‌لار یاشادیق‌جا، آذربایجان یاشاییر. اسکی‌ده قالمیش دئییلدی‌یی آن‌لار، آشیق‌لاردان بیرلری چیخیر، هر کسی سیلکه‌له‌ییر. اؤزگه‌لشمیش چاغداشی اؤزله‌شدیریر. آشیق کئچمیش‌لری آشیب، گونوموزو یاشاییب، گله‌جه‌یه کؤرپونو وورور. آشیق‌لار بیره‌لی چایلاردیرلار، زیروه‌لردن قایناق‌لانیب، دایانمادان دنیزلره آخیرلار.
ایلگی‌لردن ائتگی‌لنمک
ایستر-ایسته‌مز اینسان بوگونکو دونیادا یاشاماغا، ایلگی‌لنمه‌لی اولور. بیری، اؤزونو اینسان‌لاردان آییرماق ایسته‌سه بئله، اینسان‌لارین ال‌لری چاتماز یئرده اولمالی دیرلار. ایندیکی نسنه‌لر، بو دورومو اینسانین الیندن آلیب. بو اوزدن، ایلگی‌لنمک‌دن قاچان آدام‌لار ایلگی‌لری لاپ آز سه‌وی‌یه‌یه یئندیرمه‌لی اولورلار. ایلگی‌دن قاچماق‌لار، بیرکس‌لردن اینجی‌مه‌سین‌لر دئیه اولور. یا دا سؤز-صوحبت‌لری، داورانیش‌لاری دؤزه بیلمه‌دیک‌لری اوچون اولور. اؤزلرینه قاپانان‌لار بو اوزدن اؤزلرینه گیریرلر.
اؤزلرینه قاپانان‌لار تکجه ایلگی‌دن قاچیب، یالقیز اولانلار دئییل. هردن دوشونن‌لر دوشوندوک‌لرینی بیتؤولشدیرمک اوچون، اؤزلرینی آییریرلار. تاریخ بویو بئله اینسان‌لارلا تانیش اولموشوق. اسکی زامان‌لار ال‌چاتماز کؤهول‌لر اولسالار دا، ایندیلیک‌ده تانیلان کؤهول‌لر، گزه‌ین کیمسه‌لرین آیاق یول‌لاری دیر. اونلار دوشونمک اوچون یوخ، گؤرمک اوچون کؤهول‌لره گیریب چیخیرلار. بئله بیر دورومدا ایلگی‌لری لاپ آزالتمالی اولانلار تئلفون‌لاری چکیب، اینتئرنئتی سوکئتین چیخارمالی اولورلار.
اؤزوموز اولماق اوچون، هر زامان ایلگی‌لرده یؤنلدی‌ییمیز یؤنلره، گئتمه‌دن دوروب-باخمالی‌ییق. سالیب چیخمالی‌ییق. هر بیر ایلگی یولوموزو ده‌ییشدیریب، ایشیمیزدن قویوب، ذئهنیمیزی چاشدیرا بیلر. یؤنلدن ایلگی‌لردن(ال اوزاتمالاری) ائتگی‌لنمه‌مک اوچون، فیکیر چرچیوه‌میزی کئچیجی اولسا بئله، بلیرتمه‌لی‌ییک، چرچیوه‌دن چیخان زامان ائتگی‌لنمه‌یی دایاندیرمالی‌ییق، یوخسا بیر عؤمور یؤنلندیریلن ایلگی‌لرین، ائتگی‌سی آلتیندا اؤزوموز بیلمه‌دن آزا بیله‌ریک.