داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

اصیل‌لر

   قولاغیمیز، من یا بیز اصیلیک سؤزجویوندن دولودیر. بو سؤزجوک قولاغیمیزدان داشیب، بئینیمیزه ده یئرله‌شیب. بئییندن‌ ده  آغیزیمیزا زینه وئریب. اونا گؤره ده هر زامان اصیل بیر شئی‌لرین دالیسیجا قاچیریق.  

   گئنل‌لیک‌ده اصیل عونوانی، بیرکس، بیر شهر، بیر یئر، بیر نسنه‌، بیر بیتگی، بیر یئمه‌یین اوستونلویونو بیلدیرمک اوچون ایشله‌دیلر. هر بیر نه‌یین اصیلینی تاپا بیلسک خئیلک اؤزوموزو توتاریق. بو اصیل جانلی‌لاردا بیراز فرقلی اولور.   

  اصیل آریایی سویوندان،اصیل آوروپالی، اصیل عرب، اصیل چین‌‌لی، اصیل تورک، ها بئله توت گئت. شهرلره گلدیک‌ده ده، بئله اولوب. سؤزو چوخ اوزاتماغا گلمز. هر بیر یئرده اؤزلرینی اصیل گؤرن بیرلرینی  گؤره بیلرسیز. ایندی بونلار نئجه اصیل گؤره بیلیرلر، قالسین. البت بیرلری دئییرلر بیزیم یئتدی آرخادان دؤنن‌لریمیز بیر یئرلی ایمیش‌لر. بیز ده دئدیک‌لرینه اینانیریق.  

 

  بایولوژی بیلیم‌لرینده، لابراتوواردا ایشله‌دیلن حئیوان‌لارین اصیل اولماق‌لاری گرک‌لی دیر. بیر حئیوانین سویونو اصیل‌لشدیرمک اوچون، اونلاری او حئیوانین باشقا تیپ‌لریندن اوزاق ساخلامالی‌ییق. هر بیر حئیوان، باشقالاریندان اوزاق ساخلاشدیریلیب، هئچ بیر حئیوانا قاتیلمادان سوی‌لارینین اصیل اولماغینا ال قویا بیلیرلر. آمما بونلارا باخمایاراق، هردن نم‌نئچه‌نجی نسیل‌لرده باشقا تیپ‌لرین اؤزل‌لیک‌لرینی ده اصیل حئیوان‌لاردا گؤرمک اولور.  

اصیل بیرینی اولوشدورماغی او قدر چتین اولدوقدا، ایلگی‌ده اولان اینسان‌لار نئجه اؤزلرینی اصیل آدلاندیریرلار من بیلمیرم!.  

من بیلدی‌ییم تاریخده اؤزلرینی اصیل ساخلاماغا، تکجه، هخامنیش شاه‌لاری آتدیم آتمیش‌دیلار!!! قالان‌لارینین اصیل قالماغینا سالیق‌چی‌لار آختارمالی‌ییق! 

سوروملوسیزلار(سورومسوزلار)

   هئچ بیر سوروملولوغو بویونلارینا گؤتورمویوب, اللرینی توولویوب, یان گزن آداملاری بول-بول چئوره میزده گؤره بیلیریک. سوروملوسوزلوغون آزی-چوخو واردیر. آدام لاری سوروملو اولوب-اولمادیغی اساسدا بؤلسک, چیزگی نین هر یئرینده یئرلشدیره بیله جه ییمیزلر واردیر. سوروملوسوزلوق, اؤلکه یه, بؤلگه یه, توپلوما, شهره, کنده, محله یه, کوچه یه, قونشویا, ائوه, اوشاقلارا, آروادا, اَره, اؤزونه دیر.  

 

   ائله لری واردیر, دامین اوبیری باشیندان دوشورلر. باشقالارینا سوروملو اولدوقدان, اؤزلریله چئورَلرینه واقت لاری قالمیر. ائله لری ده وار, اؤزلرینه یئتشمکدن باشقالارینا یئتیرمیرلر. آرادا بیرلری ده تاپیلیر کی, اؤزلریله بیرلیکده هئچ بیر زادا سوروملو اولمورلار. اونلار تام راحات دیرلار. البت بو راحاتلیق, باشقالارینا دایاناراق یاشایا بیلیر. یوخسا, چوخ تئز آیاقدان سالا بیلیر.  

  

  هردن ده تاپیلیر, سوروملو کاراکتئری اولمایانلار, سوروملو کاراکتئری گرکن یئرلرده اولورلار. اوندا دیر کی سوروملوسیزلیقلاری, چوخلارینی تَپ چؤوور ائله ییر. سوروملوسیزلار سوروملولوقدان قاچماقدان اؤترو, باشقالارینی اؤزلرینه قاتاراق, سوروملولوغو پایلاشماق ایسته دیکده, هئچ کیم اونلاری سوروملولوغون بویونلارینا آلمیر. سوروملو کس ده, سوروشدورور. زیان آلان, کوتله اولور. ایش ده گؤرولمه میش قالیر.

اوسطوره‌لر اؤلمزلر

   اوسطوره کلمه‌سی، تاریخه یانسیماق آنلامیندا دیر. استوری لاتین دیلینده، تاریخ آنلامیندا دیر. اوسطوره ده، عرب دیلینده تاریخه یانسایان‌لارا دئییلیر.  

 

   دونیادا اولان بوتون میللت‌لرین اوسطوره‌لری واردیر. بو اوسطوره‌لر او میللت‌لرده، میللت یاشادیق‌جا یاشاییرلار. زمان بویو، ده‌ییشیک‌لیک اوز وئرسه‌ ده، آنا چیزگی‌لری ده‌ییشیلمیر. یئنی اینانج‌لارلا اویغون‌لاشیرلار.   

   دوینادا اولان اوسطوره‌لردن، دونیالاشمیش‌لاری دا اولور. دونیالاشمیش اوسطوره‌لر، اؤز تئرمین‌لرینی دونیادا اولان، خالق‌لارین یاشاییش‌لارینا دا چاتدیریر. دونیاداکی اوسطوره‌لرین اؤزل‌لیک‌لری دونیالاشمیش دیر. بیر سیرا اؤزل‌لیک‌لری بیز اوسطوره‌لرین چوحوندا گؤره بیلیریک.  

زامان ایره‌لی‌له‌دیک‌ده، اؤزوله یئنی گرک‌لیک‌لرینی گتیریر. گرک‌لیک‌لرین اوزه‌ریندن یئنی اوسطوره‌لر یارانیرلار. اوسطوره‌لر یاراندیق‌دا اؤلمز اولورلار.  

  

   گئچمیش دونیانین اوسطوره‌لری ال‌چاتماز اولسالار دا، یئنی چاغین اوسطوره‌لری اینسان جینسیندن اولورلار. البت ایسنان اوسطوره‌لری مین ایلدن آرتیق دیر، اینسان‌لارین یاشاییشینا آیاق قویوب‌لار. بو اوسطوره‌لر کئچمیش زامان‌لار، ساواشان‌لار اولوب‌لار(دینه، تورپاغا، سئودایا). ایندیکی زامانین اوسطوره‌لنن اینسان‌لاری، ساواشماقدان یوخ، بلکه یاشاتماقدان اوسطوره‌له‌شیرلر.  

 

  اوسطوره‌لر، یازیب، دانیشیب، چالیب، اویناییرلار. دونیادا اؤزلرینی اوسطوره‌لره بنزتن‌لر چوخ اولور، آنجاق اوسطوره‌شن‌لر بیر ده‌نه‌لر اولورلار. باشقالاری باجارما‌یان‌لاری(هدف‌لرینه گؤره، هئچ بیر نه‌یه آلداتیلمایان‌لار!)،  اوسطوره‌لر باشاریرلار. باشاران‌لار یاشادیق‌لاری سوره‌جده، اوسطوره دورومونا دوشورلر.  چوخ‌لاری اونلاری اوسطوره اولماقدان چکیندیریرلر.  

 

  اوسطوره دوروموندا یاشاییب، اؤلدوک‌لری چاغ، اوسطوره‌له‌شیب، اؤلمز اولورلار.  

آنالاردان دوغولور، دوغرولور دوغرولار!

    گؤزوموزو آچاندان، آنالاری، آتالاری گؤرموشوک. اؤیرندیک‌لریمیزی اونلاردان اؤیره‌نمیشیک. دونیاگؤروشوموزون اؤن‌گؤروشونو اونلاردان آلمیشیق، سونرا باشینا قالمیشیق. آنالار، آتالار نه زامان یارانیب‌لار، ایکی-اوچ نسل بوندان اؤنجه‌سینی دئیه‌بیلریک. یوخاری باشی، سویلو-سوپ‌لو‌لاردا، بیر تانینمیش کیمسه‌یه چاتیر. دینی کیتاب‌لاردا آدام‌لا هاوا-‌دان دوغولدوغوموز وورغولانیب. 

   

   آنالاری اولان‌لار، آنا نه‌دیرلی‌یین یاخشی بیلیرلر. هر آنا اؤز بالاسینا،‌باشقا اولور. آنالارینی گؤرموین‌لر آنا لذتی‌نی بیلمزلر. اونا گؤره ده هر زامان، آناسیزلیق بوشلوغو اونلارین یاشام‌لاریندا، آیاق دؤیر.  

 

   آنا‌لار، دوغور. دوغدوق‌لاریندان، یاشام دوغرولور. دوغولان‌لار دوغرولورلار. دوغرولار دوغوشدان‌دا آنادان دوغولورلار. دوغرولماق، آنالاردان بیزه پای قالیب. گون دوغدوق‌دا، ایشیق‌ ساچیر، قارانلیق‌دا اولان‌لار دوغرولورلار. بیز دوغودا دوغولدوغوموز اوچون، دوغرو اولمالی‌ییق. آن‌لاریمیز آنالارلا دوغولور، آن‌لاردا آنالار آنیلیر.  

 

 آنالار باتدیقدا بیز باتیریق. باتیدا باتمالی‌ییق. آنلاریمیزی باتیرماماق اوچون، آنالاریمیزی آنمالی‌ییق. دوغرولمالی‌ییق. 

   

 دوغرولاماق اوچون، آن‌لاریمیزی، کسین‌له‌شدیریب، آند ایچیریک. آند-آمان چکیریک. بیزی هر زامان هئچ نه اوممادان قوجاق‌لایان، آنا اولور. قوجاغیندا، بسله‌ییب بؤیولدن آنا اولور. بیلمیرم آنالار تورپاقدان، آنالیغی آلیب‌لار، یا تورپاق آنالاردان آنالیغی؟ آنالار دا تورپاق‌دا دوغولوب‌، تورپاغا گؤمولورلر. توربت‌لری تورپاقدا اولور. تورپاق آنا اولور. آنالار توربتی توپراق، آنا اولور، هم آنالارا، هم آتالارا. گلین بیرلیکده تورپاقدا، توپراقلا آناق، آنالاری.

دیک دانیشماق!

  اوشاقلیق‌دان، دیک دانیشماغی سئوردیم. البت اوشاقلیق‌دا دیک دانیشماق نه‌دیر بیلمزدیم. سورالار بیلدیم سؤزو چکینمه‌دن دئمه‌یه دیک دانیشماق دئییلیر. هر زامان دا سؤزلرینی دیک آدامین اوزونه دئیه‌نلری به‌یه‌نردیم. او اوزدن، چکینمه‌دن سؤزلریمی دئیه‌ردیم. بئله داورانماغی دا دستک‌لردیم. 

  

 گنج‌لیک دوورانی دا ائله بئله اولدو. دوز بیلدی‌ییم سؤزو، اؤرت-باسیر ائله‌مه‌دن یئری گلدی‌یی زامان دئیردیم. البت یئری گلدی‌یی زامان، او قونودان دانیشان واقت‌لار اولوردو. کیمسه‌لرله ده ایشیم اولمازدی. سؤزو دئییب گئدردیم. یاواش-یاواش قیرمیزی آدام اولدوغوم قولاغیما ده‌ییردی. قیرمیزی اولماغی دا به‌یه‌نیردیم. هئچ زامان اؤرت-باسیردان خوشوم گلمزدی.  

 

    منیم قیرمیزی‌لیغیم یاواش-یاواش الیمه ایش وئریردی. منی قیرمیزی بیلن‌لر باشقالارینا گؤره منیم یانیمدا دانیشیب، من ده اونلاری دستک‌له‌مه‌دن، دانیشیلان کیمسه‌نی گؤردویوم زامان، ائشیتدیک‌لریمی اونلارا دئیردیم. دئدی‌ییم کیمسه‌لر ده، بو سؤزلر منیم دیر دئیه مندن اینجی‌ییردیلر. بیردن گؤزومو آچدیم گؤردوم آی بالام، منیم دالیمدا بیر بؤللو منه گؤره یاخشی دانیشمایان‌لار دانیشیرلار. اؤز-اؤزومه فیکیرله‌شدیم، منیم بونلارین هئچ بیری ایله چتین‌لی‌ییم یوخ دیر. سونرالار سؤزلری ائشیت‌دیکده باشا دوشدوم، هئچ کسه دیک دانیشماق، خوش گلمیر. هامی اؤرت-باسیر ائله‌ییب، دالدادا دانیشماغی سئویرلر!!!.  

 

   دوشوندوم آی‌بالا، بیرچوخ قونولاردا، اؤرت-باسیرلی دانیشمالی‌یام، دانیشماسام آداما نه اولدوغونو سیز مندن یاخشی بیلیرسیز. اونلاردان واز کئچدیم، دوز بیلدی‌ییمی دئمه‌ییم نئینه‌ییم دئیه، نه ائشیتدیم، نه دئدیم. کیمسه‌لرله ده ایلگی‌ده، اؤزومو ساخلامالی اولدوم، هر سؤزو هرکسه دئمه‌ییم دئیه. سؤزلریم یان-یؤورمده اولان هرکسه ده‌ییردی، تکجه آنام اوزونه گَتیمیردی. بیلدیم کی اونا دا دئمه‌مه‌لی‌یم. او اوزدن، آینادا اؤزومه دئمه‌یه باشلادیم، فیکر ائله‌مه‌یین باشیما هاوا گلیب، یوخ ایسته‌دیم گؤرم اؤزوم دؤزه بیلیرم یوخسا یوخ، چتین ایدی!