سوره‌لی یازماغا قونو تاپماق چتین ایش‌دیر. بیزیم گونده‌لیک قازئته‌لریمیز اولمادیغی اوچون ( گونئیی تورکو قازئته‌لریله دئییرم)، گونده یازماق اولمور. گونده‌لیک یازان‌لار، اؤزلرینه یازا بیلرلر، گله‌جه‌یه مشق ائله‌مک اوچون. گونده‌لیک یازی‌لاردا سؤزلر سؤزه دولمورلار. داها دوغروسو یئرینه دوشمور. نئچه یول باخیلمیر، آغیر-یونگول اولونمور. قازئته‌لر اوخوجولارینی تاپیب، تپگی‌لرینی آلیر. بیر اوزون زامان‌دا یئرینه دوشور.
یوخاریداکی‌لار گؤز اونونه آلاراق، یازمالی‌ییق. سؤزلر یئرینه دوشمور، دوز! تپگی‌لر آلینمیر دوز، اوخوجونون ساییندان خبریمیز اولمور دوز! چوخلارینی داریخدیریر او دا دوز! سایدیق‌لاریمین هامی‌سی‌نی نظره آلاراق یازمالی‌ییق. یازماق ایمکانی تاپماق گونلریمیزده یازا بیلدیـییمیز اوچون یازمالی‌ییق! سؤزلریمیز یازدیقجا دولمالی دیر!
آد، هر کسه وئریلیر. ائشیت‌دیـییمه گؤره، کئچمیشده اوشاق‌لارا آد آلماغا! ته‌له‌سمزدیرلر. یوللاری دوشدوک‌لری واقت، سیجیل‌لی آلاردیلار. سیجیل‌لی آلانا دک، ایسته‌دیک‌لری آدلا اوشاق‌لاری چاغیراردیلار. سیجیل‌لی وئره‌نین ساوادیندان، حالیندان آسیلی اولاراق آدلار قویولاردی. بو ایش‌لر اوشاق بول اولوب، اوشاق‌دان قورخولمویوان واقت‌لارا قاییدیر.
آمما ایندیکی آنا-آتالار اؤزلرینه چوخ زور وئره‌نده، بیر اوشاق‌لاری اولور، داش چاتلاسا ایکی اوشاق اولور. اوشاغین هاواسینا دوشوندن، ال‌لری چاتان‌لاردان آد سوروشورلار. بئیین‌لرینده آدلاری دولاندیریب، کئش‌لرینه یاتانینی سئچیرلر. سیجیل یازان‌لار ایندی‌لیک‌ده فرق‌له‌نیب‌لر، دوولت‌دن گلن بلگه‌لرله آدلارین سئچیلمه‌یینه قرار وئریرلر!. آدلار وئریلمه‌ین واقت‌لار سسه سالمادان، بلگه‌لرین آراسیندا گؤزو توتان بیر شئی اولسا، بلگه‌ده اولمایان آدلار بلگه‌یه یازیلیر.
یوخاریدا آدلارین وئریلمه‌سیندن دانیشدیق. "آد قازانما" بیر آز فرقلی اولور. بیرلری یارادیجی اولوب، یاراتدیق‌لارینین آلتینا ایسته‌دیک‌لری آدی چیزیب، گئت-گئده او آدا تانیلیرلار. بئله تانینمالارا گؤیوله یاتان آدقازانما دئمک اولار. بعضی‌لرینه ده اؤزل‌لیک‌لریندن آسیلی اولاراق آد وئریلیر. بئله بیر آدلار ایسته‌مه‌دن باشقالارینین طرفیندن وئریلر. آدی قازانان‌لارین خوش‌لارینا گئتمه‌مه‌یینه باخمایاراق، عؤمور بویو اونلارلا یاشار. کئچمیشده بئله بیر آد وئرمه‌لر چوخ اولوردو.
هر دن ده وار بیرلری آدقازانالارلار، آنجاق قازاندیق‌لاری آدی هئچ کیم بیلمه‌سین، یا تانیماسین دئیه چوخلاریندان گیزله‌درلر. بو آدقازانما یولو، بیزیم بیرینجی آدقازانما یولوموزا چئوریلیب!. گیزلی یاشاماق، گیزلی دوشونمک، گیزلی دیدیشمک، اوزده دیدیشمک‌دن قورخماق، دوشوندوک‌لرینین دوغرو-دوزگون چاتدیرماق‌لارینا گوون‌لری اولماماق، سونوندا دا اؤزلرینی قوروماق بئله بیر آدقازانمالارین ندن‌لری ساییلا بیلر.
آدیمیزی ده‌ییشدیریرلر، کیمسه‌نین سه‌سی چیخمیر. ده‌ییشدیرن‌لر گؤزه تانیش گلیرلر. ائله بیر اؤزوموزدن‌دیرلر، بیر تهر‌دیرلر. بیزیم دیلده دانیشیرلار. بیزی دانیشیرلار. بیزی بیر جور دانیشیرلار. بیز بیلمه‌دیـییمیز کیمی! دئییرلر بو دانیشان‌لار به‌تر آدام‌دیرلار. ائله بیل دونیادان خئیلک بیلیرلر. هر یئردن دئییرلر. کئچمیشیمیزی دانیشیرلار. کئچمیشیمیزدن دانیشیرلار. بیز بیلمه‌دیک‌لریمیزی دانیشیرلار. دانیشان‌لاری اینگلیستانین آکادئمیست‌لری قبول‌لوق‌لاری واردیر. گویا عئلمی بیر آدام‌دیرلار. دئدیک‌لری سؤز اینگیلیس‌لرین بئینینه باتیر. ادوارد براون اونلارا یازی یازیر. ادوارد براون اونلاردان یازیر. آدلاری بللی آدام‌لار اؤزوموزو، بیز بیلمه‌دیـییمیز کیمی دانیشیرلار. آدلاری کسروی، تقی‌زاده، تقی آرانی دیرلر. چوخلاری گولـله‌له‌نیر، اونلاردان بیر تقی‌زاده اؤز یاشینی یاشی‌یا بیلیر. قهرمان‌لاری کسروی اولور، بیزی دونیا گوجلری ایسته‌دیـیی کیمی تانیت‌دیردیغی اوچون. اؤزوله دین ده گتیریردی.
بیزی بیر جور دانیشان‌لارین سؤزلرینه اینانمالی‌ییق، اینانماساق، دیلیمیزی کسرلر، دیلیمیزله یالادارلار. دئدیک‌لرینه اینانمایان‌لار، باش قالدیریرلار. بیزیم دیل دئییرلر. بیز دئییرلر. دونیا گوج‌لرین خوشونا گئتمیر، بیزیم دیل دئین‌لری، قولاق آسان‌لاری قومالاییرلار. داردان آسیرلار. قالان‌لاری قاچیرلار. هر کس قاچیر. کیمی اؤزونو آرازا آتیر، کیمی آرازدان قاچیر، کیمی تئهرانا قاچیر. اونلارین سؤزلرینی ائشیدن هر کس قاچیردیلیر. قاچیرتمالار، آردی کسیلمه‌دن بیر عؤمور سورور.
سولدان سس‌لر گلیر، خالق‌لاردان دانیشیرلار. قاچان‌لارلا قالان‌لار سس‌لری ائشیدیرلر، سس سالیرلار. بئیین‌لرینین سول یاریم کوره‌سیندن دانیشیرلار. سولاقئی یازیرلار. گئنه توتا-توت اولور، صمدی آراز بوغور، اوختایی گولـله باسیر. سهندله ساولان تئهرانا داشینیر.
بیزدن بیزی دانیشان‌لار چوخالیر، گئنه تانیش آدلار آز اولور. سؤزوموزو دئیه‌نلری، تانیـیانمیریق. تانیدیق‌لاریمیز دانیشان‌لارین ایچینده هر کسدن آز اولور. دانیشماغا یئنی آلان‌لار آچیلیر. بیر چوخو داشینیر یئنی آلانا، دانیشماغا یئر تاپیلیر. هئچ اولماسا اؤزلرینه دانیشیرلار. گئنه ده آدسیزلار دانیشیرلار. آدسیز دانیشماق یئرینه دوشور. بیزی بیر تهر دانیشان‌لار اؤز آدلاریلا دانیشسا‌لار دا، بیزی ایسته‌دیـییمیز کیمی دانیشان‌لار آدسیز دانیشیرلار.
درگی‌لرین یایینلانماسی، درگی‌ده ایشله‌ین‌لر اوچون، هئچ اولماسا بیزیم توپلوم‌دا چؤرک سالماز. اونونلا بئله، درگی‌سوروملولاری، گؤیوللو اولاراق، درگی‌لرین یایینلادارلار. ژورنالیست اولمایان، ژورنالیست دونو گئییب، ژورنالیست باجاریغیندا اولان‌لار درگی‌لرده یازار حاققی آلمادان مقاله چاپا یئتیرسه‌لر بؤیوک ایش گؤرموش اولارلار.
یایینلامالار ایکی ندن‌له اولار.
بیرینجی بؤلوم؛ حاکیم‌لرین، تریبونو اولارلار. بئله بیر تیریبونلار، یاییملاماق‌دا چتینلیک‌لری اولماز، مالی قایناق‌لاری توکنمز اولار. حاکیم دوشونجه‌نی یایدیغی اوچون، یاییلماغینا هئچ بیر انگل تؤره‌نمز.
ایکینجی بؤلوم؛ حاکیم‌لر جرگه‌سینده اولمایان، حاکیم‌لرین سوزگه‌جیندن کئچن درگی‌لر اولورلار. دولاندیران‌لاری، دولاندیردیق‌لاری سوره‌جده جیب‌لرینی بوشالتمالی اولارلار. اؤزلرینی حاکیم‌لرین الی ایله قاپانمادان ساخلایا بیلسه‌لر، آیاق‌اوسته دورما‌لاری دولاندیران‌لارینین مالی باخیمیندان آیاق‌اوسته دورا بیلمک‌لریندن آسیلی اولار. اوخوجو قازانان درگی‌لر، چوخ آز اولارلار. بو درگی بیر نسلین خاطیره‌لرینده یاشارلار.
دئدیک‌لریم، حاکیم دوولتین دیلینده یاییملانان درگی‌لرده اولور. دوولت دیلینده اولمایان درگی‌لر، آیاق اوسته قالما‌لاری اوچون، نئچه قات چالیشمالی اولورلار. تورکو دیلینده درگی‌یه چوخ چتین ایزن وئریلیر. درگی سوروملولار، درگی‌لرینی ساخلاماق اوچون، دیش‌لرینی قیسمالی اولارلار. اوره‌ک‌لرینی گئنیش‌لندیریرلر.
یازار یوخسول‌لوغو، (یازارلار یاشاییش‌لارینی ، یازماق‌لا دولاندیرا بیلمیرلر)، یازی یوخسول‌لوغونا ندن اولوب، هردن یازی آزلیغی سیخیجی اولور. اوخوجو کوتله‌سی قازانماق(کوتله بیر درگی‌یه آلیشیب، گووه‌نمه‌یی چوخ چکیر)، یان-یؤوره‌دن گلن تاپشیریق‌لاری آتلاتما و بیر چوخ باشقا سورون‌لاری چؤزمک اوچون اوره‌یی گئنیش‌لندیرمک گرک‌لی اولور. بونلارلا بئله درگی‌نی، باجاردیق‌لاری قدر یاییملاییب، اوخوجو قازانیب، اؤزلرینی دولاندیران درگی‌لر، اولومسوز ایشی اولوملویا چئویریریب، گورولتولو دامغالارینی، تاریخه سیلینمزجه‌سینه وورورلار.
بیزلر اوچون بیزی دانیشا بیلن درگی‌لر، وارلیق سیمگه‌سی دیرلر. وارلیق سیمگه‌لری، بیر-بیرینه باغلانیب میرواری بویون‌باغی یارادیرلار. "بویون‌باغ"لاریمیز، زامان سوره‌سینده نئچه قات بوینوموزا دولانیب، بیزی گؤزل‌لندیریرلر.
وارلیق، جووالدوز، یول، زنجان اومودو، آذربایجان نویدی، سینا، یارپاق، یاشماق، دیلماج، آذربایجان گونشی، بایرام، چیراق، آغری، ها بئله بیر چوخ بوردا آدی گلمه‌ین درگی‌لریمیز، تکجه بویون‌باغیمیز یوخ؛ وارلیق سیمگه‌میز‌له دوشونجه سرگی‌میز‌دیرلر.
"ده‌ب (dəb)" سؤزجویونون اؤزونه، منیم یوخ، ناصیر منظوری‌نین سؤزو واردیر. بو سؤزجویون مظلوم دوشدویونو دئییر. ناصیر منظوری‌نین دئدیک‌لرینه دیققت ائله‌‌ییرم، آغلیم آلان دوزدو. ده‌بین یئرینه عادت-عنعنه ایشله‌نیلیر. سؤزجوک‌لرین ایشله‌نمه‌یی‌له سورونوم یوخ‌دیر. آنجاق "دب" سؤزجویونو یئرلی بیلیب(local)، گؤرمزلیک‌دن گلمه‌یه سؤز واردیر(بو ایش دیلچی اؤزل‌لیک‌له ائتیمولوگ‌لارین ایشی دیر!).
کئچمیشدن قالان دب‌لر، فولکولور، عرف(عورف)، عادت-عنعنه، رسم-روسوم و بونا تای سؤزلر باشلیغیندا آراشدیرمالارین قونوسو اولور. دب‌لریمیزین چوخ، کؤکلو عاییله‌لرین چوخوندا یاشاییر. عاییله‌لر، عادت اولاراق بو دب‌لری توتورلار. بیز اونلارین توتماق‌لاری‌لا ماراق‌لانیریق. دب‌لر بیزه ماراقلی گلیرلر. گؤرمه‌دیک‌لریمیزی فانتئزی اولارق، گؤروروک. نه ده خوش گلیر! گؤرمه‌ییمیز یئتمیر، گلیب-گئده‌نه ده دئییریک. دئیه‌سن یاندی-قیندی وئریریک. دوغروسو یاندی-قیندی وئرمه‌لی‌دیر. بو گون بلکه آتامیزین-آنامیزین گوجوله دب‌لرده سینیق-سالخاق اولاق ( حاضیرلانمیش سوفرانین باشیندا اوتوروروق!)، یاخین گله‌جک‌ده بو سینیق-سالخاق اولماقدا اولمایاجاق.
بو گونوموز، سانال دونیا گونو اولدوغو اوچون، یاشامادیغیمیز دب‌لر، سانال دونیادا دانیشماق سؤزوموز(!!!!) اولا بیلیرلر. دب‌لری بؤیوک‌لرین یانیندا گؤروب، ائشیدیب، ماراقلی بیلیب، دانیشیریق. بیری بیزدن ایسته‌سه دب‌لردب‌لرین بیرینی یئرینه یئتیره‌ک، گؤره بیلمه‌دیـییمیز قدر چتینلشدیرمه‌لی‌ییک!(بیلیرسیز نی‌یه!!!).