هر قونو اؤز اوزمانی ایله دارتیشمالی دیر.

        اوزون زامان دیر، بیز یاشایان یئرلرده بیر نوخوشلوق تاپیلیب. بیلمه‎دیک‎لری قونولارا گیریشیب، اؤزلرینی اوزمان کیمی آپاریب، اؤزلریندن اثر یارادیب، باشقالاری او اثرلری قایناق گؤستریب، نئچه اون ایل‎لری گؤیوللاریندان گئچدیک‎لری ایله اینسانلارین باشین قاتیب‎لار. "علمی تاریخ، علمی اثر" آدلانان تئرمین‎لر بو راحاتلیقدا یارانیب‎لار. اویدورولموش تئرمین‎لار درسلیک کیتابلارینا گیریب، ایللر بویو زینه-زینه اوخوجولارین بئیین‎لرینه آخیب، قالیب باغلاییب‎، حاققا چئوریلیب‎لر. بو حاق، قانونا، قانون ایسه اؤنونده دایانیلماز بیر وارلیغا دؤنوشوبدور.

  اورتا دوغونون بو گونکو دورومونا ندن اولانلاردان بیری، بئلنچی آنلاشیم طرزی اولوبدور. حاق، کیم اولوب اولمادیغینا باخمایاراق، اؤزلرینی حاقلی گؤرنلر سایسیز دیر. آذربایجانین آلین یازیسی، تکجه اورتا دوغو یوخ، بلکه قافقاز ایله اورتا آسیانین دا دوروملارینا باغلی اولدوغو اوچون بوروشوق بیر یازی اولوبدور. آذربایجانی دوشونوب، اوغروندا چالیشانلار، هر نه‎یی گئج دویدوقلارینا گؤره، تله‎سیک جاواب وئرمک زوروندا قالیب‎لار (بو آرادا تله‎سمه‎ین‎لر ده وار؛ دوقتور ذهتابی، دوقتور هیئت، دوقتور فرزانه، اوستاد منظوری، اوستاد سرداری نیا...). تله‎سیک جاواب وئرمک دوشونجه‎سی، بیر چوخ واخت یولدان آزماغا دا سبب اولوب دور. 

   بیر چوخ واخت‎لار، اؤزلرینی بوتون قونولاردا اوزمان بیلیب، هئچ بیر اؤیرنمک سوره‎جی‎نی گئچیتمه‎دن، اؤزلرینی اوستا بیلیب، هئچ کیمدن اؤیرنمه‎مه‎یی ان دیرلری و بؤیوک وارلیق‎لاری بیلن‎لر (اوخومامیش ماللا اولانلار) هر بیر دارتیشمانین مئیدانداری اولورلار. ظنلریجه مئیداندارلیغی یاخشی باشارانلار، بَینمه‎دیک‏لری هر بیر سؤزو، گؤروشو، کیمسه‎نی باشاردیقلاری قدر ازمه‎یه چالیشیرلار. دؤنوب داللارینا باخدیقلاریندا، هئچ بیر یارادیش یوخ، بلکه وئران ائله‎مه‎یه چالیشدیقلاری ایزلر قالیر.  

  نه ایسته‎دیک‎لری بللی اولمایان‎لار ایله دارتیشیلماز دیر. اؤزلرینی موطلق گؤرنلر ایله هئچ دارتیشیلماز. دارتیشماغین البت هر زامان، بیر خئیری اولور، او دا هر آچیدان قونولارا باخماق دیر. تکجه بو فایداسی، دارتیشمایی اورتایا گتیرن‎لرین نه قدر یارارلی اولدقلارینی گؤسترگه سی‎دیر.