آلچا گؤزوندن گلسین

"آلچا گؤزوندن گلسین" رومانی‌نا اؤتری بیر باخیش

     رومانین یازاری ،حافظ خیاوی ۱۳۵۲-جی ایلده خییوودا دوغولوبدور.  خیاوی‌نین ایلک کیتابی فارسجا قیسا حئکایه توپلوسو "مردی که گورش را گم کرد" آدیندا دیر. اوندان سونرا "بوی خون خر" حئکایه توپلوسو، "همه خیاو می دانند" رومان، "خدا مادر زیبایت را بیامرزد" حئکایه توپلوسونو فارسجا یازیب، یاییب دیر. حافظین یازیلارینین فضاسی خییوو هاواسی اولوب. حافظ یازیلاریندا سانکی اؤزونو یازیر. بو اوزدن ده یازیلاری جانا یاتیر. یازیلارینین چوخوندا بیر جور بی خیال لیق حاکیم دیر. هر نه‌یین خیالدان یارانیب یاشادیغی جانلانیر. انسان یاشادیقلاریندان چوخ یاشامادیقلارینین خیالیندا یاشادیر.  

    "آلچا گؤزوندن گلسین" رومانی بئله باشلاییر؛ اوزون ساچلاری قولاقلارینین اوستونو آلمیش بیر اوغلان ماشینا مینیر، سوروجو هانسی تویا گئتدیگینی سوروشور، آراز "حاجی صمدین نوه سی" دئدیکده، سوروجو "حاجی صمد یوخئی قیرمیزى صمد" اولدوغونو وورغولاییب و رومان کئفه دولموش شوفئرین گؤستریسی ایله باشلاییر. آراز ماشیندان یئنیب توی ائوینه چاتاناجاق، یولدان کئچن هر کیم وارسا، اونا سؤز آتیر. او آرادا جانلانان شخصیت لر ائرکک دیرلر. ماشینی اوستونه سورمکدن توتوب، قیزا آتیلان مه ته لک لرینه تایین اونا آتیلماسی، آرازین دوختونو بئله پوزمور. توی ائوینین قاپیسیندا بیرینین ائشیتمه‎لی جریانین بیلدیگینی سوروشونجا، او دا سؤز آغیزدان چیخمامیش کیمی، بیلیرم دئدیگی ایله، بیر دئدی-قودو اورتامین اولدوغونو بلیرله‌ییر. چیینینده اولان چانتانی اوردا اولانلارا گؤرسه درک، ایچه‌رییه چاغیریر اونلاری. ایچه‌ری کئچدییی کیمی اؤزونه یئر آختاریر. توی مجلیسی بیر باغچالی ائوین حیطینده قورولموشدو. یازیچی حیطین ائنین‑بویون ائله تصویره چکیر کی حیط ذئهنده بیر آن جانلانیر. یازار هر نه یی نارینیلغی ایله جانلاندیریب شخصیت وئریر. شخصیت لر آراز ایله کئف-احواللاشمادا تانیدیلیر. آراز تویداکی‌لارین  جانینا یاتیر؛ بیری قیافه سیندن، او بیری ال-آچیق لیغیندان، بیری ده گؤیول قویمادیغیندان خوشو گلیر. او هر نه یین بیر باشین بوش توتور. آرازا سؤز آتانلار ایله یولداشی یاخالاشاندا، او طرفسیزلیگین ساخلاییر. تویدا هر کس، لقبی ایله چاغریلیر. هر کسه بیری تاپیلیر توخونان سؤز دئیه. تویون توی به‌یی یئرینه دوشموش، آرانی توتان بیری دیر. توی به‌یی ایله ایکی یئرینه دوشموش آدام، او قدر کئفلینین آراسیندا تویون سونا چاتدیرماغا ایمکان یارادیرلار. اورتام ایچگی، یامان-سویوش، دینگیلدشمک اورتامی اولدوغونا باخمایاراق، آراز تمکینلی داورانماغی سونونا دک باشاریر.

       کیشی تویو اولدوغو اوچون خانیم‌لار تکجه سویوشلرده جانلانیرلار.  خانیم‌لار تویو گؤرمه‌یه  ایشیقلاری سوندورولموش قارانلیق بیر اوتاغا ییغیلمیشلار. ایکی-اوچ یول خانیملار اورتایا گلیرلر. او دا کیشی لره گؤره. خانیملارین گلمه سی ایله کیشی لرین گؤزلری اونلارا چئوریلیر.

       خانیملارین اولدوقلاری اوتاقدان سونرا بیر زئرزمی ده وار. زئرزمی کئفلنمه مرکزی دیر. گرگینلیکلر اوردان باشلانیر. تویدا اولانلارا توی، چالقی ایله بیتمه یه جک دیر. اولانلارین بیر سیراسی قومارا دا قالاجاقلار. آرازین آناسی اونو چاغیریب، او دا گئدیب آتاسی ائوه قویمادیغی کیمی بیر داها قاییدیر توی ائوینه.‌ آراز توی ائوینه چاتاناجان قوماربازلار قومارا باشلامیشدیلار. آناسی بیر داها زنگ ووراندا سویوق قانلی لیق ایله دئییر؛ قاییتدیم سیز دئین یئره. آناسی دئیینجه قاییت ائوه، او دا قاییدیر ائوه.

    یازینین دیلی ساده دیلده یازیلدیغینا باخمایاراق، هردن اوخونماسیندا چتینلییه دوشمک اولور. یازار خیوو لهجه سینده سؤزلرین دگیشیلمه سینه چوخ دقیق دیقت وئریب دیر. هردن سؤزلر ائله دگیشیر کی اوچ اونلو(واوئل) بیر_بیرینین دالیسیجا گلیر.

   یازارین دئدیگینه گؤره رومان ایکی ایلده یازیلیب، بو اوزدن ده تویدا اولان‌ شخصیتلر چوخ یئرینه دوشموشدولر. سون بیر سؤز؛ رومان بیر توی مونوگرافی‌سی دیر. نه یاخشی کی یازیلیب، گلن نسیل‌لره اوچون.

عباس نعیمی-تهران  یاز 1399