اؤزگه‌لشمیش بئیین‌لر!

   بیزیم دوروموموزدا اولان توپلوم‌لارین آدام‌لاری نئچه یؤنلو اؤزگه‌لشدیریلیرلر. اؤزله‌رینده اولاه هر نه، دوروملاریندان آسیلی اولاراق آشاغی‌لانیر. آشاغی‌لانمیش‌لارین بیر قیسمینی بیرلری به‌یه‌نیب، ده‌ییشمک قرارینا گلیرلر، باشقالاری ایسه باشقا قیسم‌لرین ده‌ییشمه‌نه قرار وئریرلر.  

  ده‌ییشمه‌لر گئییم‌دن توتوب اوتوراجاق یئرلرینه دک، دیلدن توتوب ادبیاتا دک، دانیشیق‌دان توتوب داورانیش‌لارا دک، گؤزل‌لیک به‌یه‌نیمیندن توتوب یئر به‌یه‌نیمه دک ده‌ییشیلیر. اؤرنک گؤتورولوجک ده‌ییشیم قایناق‌لاری ایسه، اونلاری ائتگی‌له‌ین توپلوم‌لار اولورلار. بو ده‌ییشیمه قارشی دوران‌لارین ایچینده ده اؤزله‌ری بیلمه‌دن اؤزگه‌له‌شمک یورودولور. اونلاری اؤزگه‌لشدیرن توپلوم‌لار اونلارین قارشی‌دورما قایناق‌لاری اولور. 

  بو دورومو آچیق‌لاماق اوچون، اؤز دوروموموزو بیر آز آچیق‌لاییرام.  وارلیق‌لاریمیزین چوخو اؤزگه‌لشدیریلیب، اؤزگه‌لشمه‌ین وارلیق‌لاریمیز ایسه، بیزیم گوجلو اولمادیغیمیزدان یوخ، بلکه اؤزگه‌لشدیرن‌لرله اورتاق اولدوغوموز اوچون اولوب. بو اؤزگه‌لشمیش وارلیق‌لاریمیزین باشیندا دوران، تمل اولان وارلیغیمیز دیل وارلیغیمیز اولوب دیر.   

دیلی اؤزگه‌لشدیرمک اوچون، چوخلو آراج‌لاردان فایدالانیب‌لار. واقت اولوب، بوتونلوک‌له قاداغا قویوب‌لار، عئینی حالدا آشاغی‌لاییب، تپگی گؤرسه‌دن‌لری جزالاندیریب‌لار. اونلا بیرگه، رسمی دیلی باشقا دیل ائله‌دیک‌لرینه گؤره ساوادلاندیرماغین تکجه یولونو اؤزگه دیل گؤتوروب، بیزیم دیلین اؤلومونه یول آچیب‌لار. قاداغالانما گؤتورولسه ده، باشقا یؤنتم‌لر گوجلندیریلیب، ساوادلی کوتله، اؤز دیلیمیزله اؤزگه‌له‌شیب‌لر. دیلین اؤنمین باشا دوشوب اونو قایتارماق ایسته‌ین ساوادلی‌لار، بئیین‌لرینین اؤگه‌له‌شمه‌ییندن آسیلی اولاراق، دیلیمیزین گلیشمه‌سینه باشقا دیلدن چئویریلر اورتایا قویوب‌لار. هردن اؤز دیلیمیزده یازماق اوچون، فارسجا یازیب(باشارانلاری بئیین‌لرینده، باشارمایا‌ن‌لاری گئرچک‌ده یازیب)، دیلیمیزه چئویریب‌لر. 

  شئعردن، اؤیکودن، دیلچی‌لیک‌دن دانیشاندا فارس دیلینده اولان کیمی دانیشیب‌لار. فارس دیلینین اؤزو ده باشقا دیل‌لرین ائتگی‌سی‌نین آلتیندا اولدوغوندان اؤترو، بیزیم دیل باشقا دیل‌لرین اوچونجو دره‌جه‌لی یانسیدیجی اولوب دیر. دیل‌لرین بیربیرلریندن ائتگی‌لنمه‌یی قاچیلماز دیر، آنجاق بو قاچیلمازلیق، دیلین بینؤوره‌سینده اولماز.  

  فارسلاشمیش بئیین‌لر تورک دیلینده اوزمان اولدوق‌لاری اوچون، فارس دیلینه اویمایان یازیلاری، دوغرو یازی بیلمه‌ییب، آشاغی‌لاییب‌لار. گؤرورسن بیر یازیدا اؤزل بیر عیبارت ایشله‌تمک ایسته‌دیکده، فارس سؤزجویونو یازیب، یئرینه آختاردیق‌لاری کلمه‌نی سؤزجوک‌دن سؤزجویه آختاریب‌لار، تاپمادیقدا فارسلاشمیش بئیین‌له یا فارسی کلمه‌نی ایشله‌دیب، یا اؤزلریندن بیرینی قونداریب‌لار.  

   اؤزگه‌لشمک تکجه فارس‌دیل‌لی‌لرده اولمور، بو اؤزگه‌لشمه روس، اینگیلیس، فیرانسا، آلمان، عرب حتی تورکیه دیل‌لی آذربایجانلی‌لاردا دا اولور. بو اوزمان‌لار ائییتیم آلدیق‌لاری دیل‌لره پولچوک قوشانماییب، بوتون پولچوک‌لری بیزیم یازیق دیلیمیزین باشینا گتیریرلر. بو اوزدن تئهراندا اوتوران یازیچی‌لا آنکارا، موسکو، پاریس، مونیخ، واشینگتوندا اوتوران یازیچی‌لارین یازیلاری بیربیرلریله اوتوشمور و اونلاری هامیسی‌نین یازیسی دا تبریزده یازاندان توتمور! 

 یازیلار دوشونجه‌لری سرگی‌له‌دیک‌لری اوچون، دوشونجه‌لر ده بیربیرلریندن، بیربیرلرینه قووشمادیق‌لاری قدر اوزاق اولورلار. هئچ کس هئچ کیمین دیلینی باشا دوشمور. ماراقلی‌سی اؤزگه‌لشمیش بئیین‌لرین اؤزگه‌لشمک‌لره قارشی ساواش‌لاری دیر!