دیل‌سیزلی‌یه یازیلیر

   دیل‌سیز، ایلک آنلامدا دیلی دانیشا بیلمه‌ین‌لره دئییلیر. آنادان دوغما کار اولان‌لار، دیلی سس‌لرینی ائشیتمه‌دیک‌لری اوچون دیلی دانیشا بیلمیرلر. دیل‌سیز، یان آنلامدا، حاق‌لارینی ایسته‌یه بیلمه‌ین‌لره دئییلیر. بئلنچی آدام‌لارا دیل‌سیز، آغیزسیز دئییلیر. هر کس اونلارین باشیندان چالیب حاق‌لارینی آلیر.   

   بیزیم اوچون دیل‌سیزلیک بیر باشقا آنلام‌دا تاپیب. دیلیمیز اولا-اولا اونو ایشله‌ده بیلمیریک. دیلیمیز اولا-اولا اونو یازیب-پوزوب اوخویا بیلمیریک. دیلیمیز اولا-اولا اوخویوب، یازیب، پوزوب، سسلندیرمه‌یینه ایمکانیمیز اولمور. بو دیل‌سیزلیک دیلین یاساق اولدوغوندان آسیلی اولوب‌دیر. تورکجه‌ بوردا(آذربایجاندا) یاساقلاناندان سونرا، یاساق دیلده یازیب-پوزوب-اوخوماق‌دان دانیشماق، یازماق، اوخوماق دا یاساق اولوب. اللی ایل یاساق اولوناندان سونرا یاسالی یاساق قالدیریلسا دا، گیزلی بیر یاساقدا یاشاییب و یاشاییر. هئچ کیم هئچ یئرده آچیق‌جاسینا سوروملو اولاراق دئمیر بو دیلده یازیب-پوزوب اوخومایین. آنجاق هئچ کیم ده دئمیر بو دیلده یازیب-پوزون-اوخویون.  

  دیلسیز اولماق ایسته‌می‌ین‌لر یاساق قویولان ایلک گونلردن بو یاساغی قالدیرماغا چالیشیب‌لار. آنجاق نه قدر چالیشسالار دا یاساق‌لیق، بئیین‌لره ایشله‌ییب. یاساغا قارشی اولان‌لار بئله  یاساغا بویون گلیب یاشاییب‌لار. آنجاق هر زامان دا دیل‌لرین یاساق اولدوغونو وورغولاییب‌لار. دیل‌لری نوستالژی‌یه چئوریلیب. تکجه بیر نوستالژی. رضا براهینی اونلو یازارین دئدی‌یی کیمی، یاساقلانماقدان اؤج آلماق اوچون یاساق‌لایان‌لارین دیلینی اؤیره‌نیب، دئو اثرلر یارادیب. یاساق‌لاندیغی دیلینی تکجه دانیشیقدا ساخلادی. بیلمیرم یاساق‌لانمیش دیلینده اوخودو یا یوخ. یاساق‌لاندیغی دیل دئدی‌ییمده آذربایجان تورکجه‌سی دیر. بوردا تورکجه یاساق‌لانیب، بوردا اولان تورکجه ایسه آذربایجان تورکجه‌سی دیر. هئچ اولماسا بیر-ایکی بیلیم‌یوردوندا تورکیه تورکجه‌سی اوخونولور. براهینی آذربایجانلی فارسجا یازانلارین ایچینده تورکجه‌یه ماراغینی چیلخا بیلدیریب، اونون یاساق‌لانماسی‌نا قارشی اولماغینی دیله گتیریب‌دیر. یوخسا باشقا یازیچی‌لار دا وار ایدی دیله گتیرمه‌دی‌لر. اؤرنک اوچون ساعیدی،  

  دونیا ده‌ییشدیک‌ده دوروم‌لار ده‌ییشیلدی. یاساق‌لانمیش هر بیر وارلیق تام یاساقلانانمازدی. هر کس ایسته‌دی‌یینه یئتیشیردی. یاساق‌لار قالدیریلسا دا بئیین‌لره یئرلشمیشدی. نسیل‌لر ده‌ییشمیشدی، یاساق‌لار آلیشقانلیغا چئوریلمیشدی. یاساق‌لارین دالیندا تکجه دئولت یوخ بلکه میللتین ایچینده اولوشان یئنی کیملیک دورموشدو. بو اوزدن یاساق‌لار یازی-پوزودان دانیشیغا ایره‌لی‌له‌میشدی. هله ده وار ایره‌لی‌له‌ییر. یاساغا بوردا یاشایان هر کس دستک وئریردی. 

  یاساغا قارشی دورمالار، زامان گئتدیکجه چوخالدی. گئنل بیر ایسته‌یه چئوریلدی. آچیق‌جا‌سینا اؤزونو شوونیست تانیتدیرمایان بیر دئولت سیستئمینین ده ایش باشیندا اولمادیغینا گؤره، تورکو دانیشماق کراهه‌تین الدن وئریب، سوچ اولماقدان چیخمیشدی. چیخماغینا باخمایاراق، توپلومسال یاساق‌لانما سورور. دیلینی دوشونن بیر کس‌لر اورتایا گلدیلر. کیملیک‌لرینین اؤلومونو گؤرن‌لر دیلی دوشونمه‌یی سسله‌مه‌لی ایدی‌لر. آمما بئیین‌لرده یارانان یاساق دیله ساواش‌لان‌لاردا دا یاشاییردی. هله ده یاشاییر. البت گئنل‌لیک‌ده بئله دیر.

  دوشونمه‌لی‌سی بو دور:  

• دیلین یاساق‌لیغیندان یازیر، یاساقلانمیش دیلده یازمیر. 
• دیلین تاپدالاندیغیندان یازیر، تاپدالانمیش دیلده یازمیر. 
• دیل ساواشیندان یازیر، ساووندوغو دیلده یازمیر. 
• تورک دیلینده مدرسه‌نین اولماغیندان یازیر، مدرسه‌سی اولمایان دیلده یازمیر. 
• تورک دیلینه گؤره کیتاب یازیر، بو دیلده یازمیر.  
• تورکو کیتابی تانیت‌دیریر، تورکجه تانیت‌دیرمیر. 
• دیل‌داش‌لارینا یازیر، بیر دیل‌لری اولدق‌لاریندا یازمیر. 
• تورکجه‌نی ساوونان‌لاردان یازیر، تورکجه یازمیر. 
• تورکجه‌نی یازماق ایسته‌ینده، یاساق‌لانمیش تورکجه ده یازمیر. تورکیه تورکجه‌سینده یازیر. 
• تورک دیلین رسمی اولدوغوندان یازیر، تورکو یازمیر. 

 اومودوم وار، دیلیمیزی بئیین‌لریمیزده یارانان یاساق‌دان قورتارا بیلک! دیلیمیزی اؤز دیلیمیزله یازاق، پوزوب، اوخویوب، دوشونک.