داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی
دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
قاپالی ائو‌لر
حئیدر بایاتین دوشرگه‌سی باغلاندیغی واقت، قاپالی ائوجیک‌لر آدلی بیر یازی یازمیشدیم. دوشرگه‌نین باغلانماغی، اینتئرنئت‌ده بیر باش وورولا بیله‌جک یئرین باغلانماسی ایدی. دوشرگه باغلانسا دا، یازانی یازیر. اونلار اوشاقلیغی‌می خاطیرلاتسالار، ایبراهیم گیلین اؤلومو آرتیق بؤیودویوموزو وورغولویوردو. اوزاق زامان‌لاردان تانیش اولوب، خویدا اولان هر واقت ائولرینه باش وورماغیمیز بیر آلیشقانلیغا چئوریلمیشدی. سوبای یاشادیغی ایل‌لرده، سوبای‌لارین قفه‌سی، هوتئلی، ماطباخی، یاتاق ائوی، قوناق ائوی ایدی. چوخ زامان‌لار قاپی‌نی تیققیلدادیب، سس گلمه‌دن ایچه‌ری‌یه گیرردیک. بیلیردیک اوردا اولمالی دیر. اؤزو ده اولماسا، قوناق‌لاریندان اولمالی دیر.
ائوله‌نیب، ائو قوردوق‌لاریندا دا، آلیشدیغیمیز قاپی‌یا، یولوموزو سالیردیق. قاپی‌لارینی دؤیوب، ائوده اولدوقدا، سوبای‌جاسینا گزمک ایسته‌سه‌یدیک، گؤتوروب گئدردیک. یا دا قاپی‌دا حال-احوال‌لاشیب دؤنردیک. هردن ده ائوه گئده‌ر‌دیک. سوبایلیق چاغلاریمیز گئچمیشدی. بؤیوموشدوک، آمما اینانماق ایسته‌میردیک. اونا گؤره ده سؤزوموز اولمادیغی واقت دا گؤروردون قاپی‌لاریندان باش چیخارتدیق. نئینه‌یک داریخیردیق، اؤز الیمیزده دئییل ایدی. اونلار دا کی هر زامان گولر اوزلو قارشی‌لایاردیلار. هردن ده قوشولوب، گئدردیک اکین یئرلرینین باشینا، او هم اکینچی‌لی‌یینه یئتیرردی، هم ده قوناق‌لارا. ائله بیل، خویا قوناق گلن‌لرین هامیسی، اونون قوناغیدی لار. خویدا اولان‌لار دا اونون قوناغی ایدی‌لار.
قاپی‌لارینی دؤیورم، قاپی‌لارینی آچان یوخ، تئلفون ائله‌ییرم گؤتورن یوخ. ایستیرم کوسم، بیردن یادیما دوشور آخی ائوده اولان بیر وار کی قاپی‌نی آچمایا، یا تئلفون گؤتورمویه. قاپی‌لاری کیلیدله‌مه گئدیب‌لر. اینانمیرام اولمادیق‌لارینا، بیر داها قاپی‌لارینی دؤیمک اوچون گئتمه‌لی‌یم!
دؤنرگه‌لر
اوشاقلیق‌دان ائشیدیب دوشونمه‌دی‌ییم، سؤزلرله دئییم‌لری خاطیرلادیقدا یادیمدا قالان آز اولور. هردن هردن یادیما دوشنده، بؤیوک‌لردن سوروشورام، بئله بیر سؤز، دئییم وار ایدی. خاطیرلادیغیم سؤزلری دوز-یالنیش خاطیرلاماغیم دا سورون یارادیر. دوز خاطیرلانان سؤزلری بیلدیک‌لری قدر آچیق‌لاییرلار. بلکه ده بیر آنلیق بیر سؤزلر بیر یئرده دئییلیب، بئینیمیزده قالیب‌لار. بیر آنلیغین ایشله‌وینه گؤره ده فرقلی کیمسه‌لر بیر یوروم‌لایا بیلمیرلر. شانس گتیریب دوز خاطیرلایا بیلسم، بئینیمیزده اولان دویون‌لردن بیرینی آچیرام، ترسینه اولدوقدا دویونله‌نیر قالیر، آچیلماغی دا قالیر شانسا.
بو آرادا بیر سؤزلر ده اولور، سوروشاندا جاواب‌لارینی آلدیق‌دا دا ائله بیل اینسان دوشونه بیلمیر. دوشونمه‌یینه اونو یاشاماق گرکیر. بو دئییم‌لردن بیری دؤنرگه‌له‌رین دؤنمک‌لری دیر. آتا-آنا، بؤیوک‌لر دؤنرگه‌له‌رین دؤنمه‌یین دئدیکده، ایل‌لرین کئچمه‌یینی دوشونوردوم. داها دوغروسو تاریخه قووشماغی دوشونوردوم. اونا گؤره ده دؤنرگه‌له‌رین دؤنمه‌یینی چوخ دا حیس ائله‌مک اولموردو. دؤنرگه‌لرین دؤنمه‌یینده تپگی‌لر اولوب-اولمادیغیندان خبر گئتمیر. تکجه دؤنرگه‌نین دؤنمه‌سی سورون اولور. یاشادیغیم سورجده، چوخ اولای‌لار دونیا ایله چئوره‌میزده اوز وئریب. بو اولای‌لار هره‌سی بیر یئری بیر بؤلگه‌نی، بیر میللتی ائتگی‌له‌ییب. آنجاق دؤنرگه‌میزین دؤنمه‌یی سه‌وی‌یه‌سینده بیزی ائتگی‌له‌مه‌ییب.
ساوئت‌لرین داغیلماسی بیر دؤنرگه اولسا دا بیزیم یاشداکی‌لار ائتگی‌له‌یه بیلمه‌دیر. ایستیقلال آلان میللت‌لرین ایستیقلالی دوشونن نسیل‌له‌رینه دؤنرگه اولدو. آنجاق اونلاردان سونراکی‌لار گؤزلرینی آچیب، ائله گؤردولر. عرب اؤلکه‌لرینده گئدن اینقیلاب‌لار اونلارا بیر دؤنرگه‌دیر. نئجه یؤن گؤتوره‌جه‌یینی من کی بیلمیرم. دؤنرگه‌لری دؤندو سؤزو چوخ زامان منفی آنلاملی بیر یؤنو اولوب. هئچ اولماسا من بئله دویموشام.
بیزیم آذربایجانین باشیندان فیرتینالار کئچیب. هر بیر فیرتینا بیر نسلین پایینا دوشوب. نئجه دئمیشکن دؤنرگه‌میز دؤنوب. بیز دؤنرگه‌نین دؤندویونو گؤرمه‌سک ده، ائشیت‌میشیک. قاجارلارین دئوریلمه‌سی ایله آذربایجانین دؤنرگه‌سی‌نین دؤنمه‌یی بیر اولوب. اونونلا بیرلیکده دونیانین دا دؤنرگه‌سی دؤنوب. گوجلر داغیلیب، یئنی گوجلر یارانیب. دئدی‌ییم کیمی، او دؤنرگه‌لرده اولمامیشیق، آمما ائتگی‌لنمیشیک.
دؤنرگه‌نین دؤنمه‌یی تکجه میللت‌لر یوخ، بلکه اؤزل اولاراق کس‌له‌ری ده ائتگی‌له‌یه بیلر. بیر ایتگی، بیر اولای، بیر یالنیش ائولنمک، بیر تله‌سمک... سونسوزا دک سایا بیله‌جه‌ییمیز بیرلر دؤنرگه‌لری دؤنده‌ره بیلرلر. یئر-گؤیدن آجی یاغیر، گؤل قورویور. گؤل قورودوقدا، بیزه بیر داها آجی خبر گلیر، ایبراهیم‌گیل یو‌لاندی‌لار. دؤنرگه‌لریمیز دؤنور.
اوزاق یولداش‌لار
دونیا بیر باشدان کیچیلمه‌یه باشلاسا دا باشقا یاندان دونیاداکی‌لارا اوزاق‌لاشا بیلیر. ایلگی‌لنمک آراج‌لارینین بول اولدوغو، ایلگی‌لنمه‌یی توولاندیرماق یئرینه توودان سالیب، آزالدیب لاپ آزا یئندیریر. دئدی‌ییم دوروم البته کی بیزه تای‌لاردا اولور. نی‌یه کی بیزلر دوروملاریمیزی یاخشی‌لاشدیرماق اوچون، آیاغیمیز چاتان یئرلره گئدیریک. دوروملاریمیزی باشقالارینین ال‌لرینه وئردیک‌ده بیزه اولا بیله‌جک یاخشی دوروم باشقا یئرلرده اولمالی دیر. بو اوزدن بئله بیر اوزاق‌لاشما بیزلر اوچون اولا بیلر. دونیا سه‌ویه‌سینه گلدیک‌ده یئنه ده کؤچمک دورومونداییق. کؤچولن یئر ایسه، هر یئر اولا بیلیر. یول اوزاق‌لیغی، پولون اولماماسی، بیزی تکجه اوزاقدان ایلگی‌لنمک آراج‌لاری ایله ایلگی‌لندیره بیلدیریر. اوزاقدان سسی ائشیدیب، شکلی گؤرمک یئترلی اولور. قالانینی ساخلاییریق نه زامانا بیلمیرم.
من ایسته‌سم ایسته‌مه‌سم دوروموم بودور. منه تای دا بیر چوخلاری واردیر. بیر-بیر، ائو-ائو، طایفا-طایفا، کند-کند، شهر-شهر ال-اله کؤچوب گلیرلر. کؤچن‌لر بیر دؤنه کؤچدوکده، کؤچمه‌یه آلیشمیش اولورلار. سونوندا دا دونیادان کؤچورلر. بو گئنل‌لیک‌ده میلله‌تیمیزین طالعی دیر. هردن بیرواقت‌لار اولور، کؤچمک ایسته‌مه‌ین‌لر کؤچدورولورلر. کؤچمک، دونیادان اولاندا ایلگی آراج‌لاری دا یئترلی اولمور. کؤچمک دوروموندا اولدوغوموز اوچون، کؤچن اینسانی یولا سالماق اوچون بئله بیر یئره ییغیشماق اولمور. دونیادان کؤچن‌لرین کؤچمک‌لرینین ارته‌لنمه‌یی، اوزدوروجو اولور. دونیادان کؤچن‌لر گنج اولدوقدا داها چتین اولور. بیر عائیله بیردن کؤچدوکده داها دا اجیناق‌لی اولور. کؤچن‌لر یاخین اولاندا دردی قالدیرماق داها آغیر اولور. دوشونجه یولداشی اولدوقدا، آغیرلیغی بیر داها آرتیر. گئدن آدام دوشونجه ایلهامی، قایناغی اولدوغدا کدر سونا چاتیر. بئله بیر دردین آجیسینی تک پایلاشماق اولمور. آدام اؤزونده بوغولور.
مینا، ایبراهیم، آیلا اوچو ده گئدیب‌لر. بو دردی اونلارلا پایلاشماق اولماز. قالیر عائیله‌لری ایله یاخین یولداش‌لاری. عائیله‌لری هره‌سی بیر باشقا بیر یئرده. ایبراهیم گیلی آلان یول‌لاری ایلا گئتمه‌لی‌سن، بو یول‌لار گئدیلمز اولورلار. دردیوی پایلاشان بیرلرینی آختاردیقدا اؤزووو کؤچده گؤرورسن. یادیوا دوشور ایبراهیم گیل بیر چوخلارینین اورتاق یولداش‌لاری اولوب. اونلارلا پایلاشماغی دوشونورسن. شیرزاد، اونلاری یولا سالماغا گلمیشدی، یولا سالانمادی. ایبراهیم قوجاغیندا جان وئرمیشدی، هر کسدن تئز دردلنمیشدی. قبیره قویماغا ماجال تاپمادی. ماحمود اؤلوم خبرینی دوستاقدا ائشیتدی. ایبراهیمین دوستاق یولداشی، خرج‌بیری موصطافا عوض‌پور، او دا دوستاقدا، ماحمود ایلا بیرگه دوستاقدان ایبراهیم گیلی یولا سالدیلار. بلکه ده اونلار بیر یئرده اولدق‌لاری اوچون هئچ اولماسا بیر-بیرلری ایله پایلاشیرلار.
عطا؛ هر زامان ایبراهیم گیل ایله اولان، اؤزو دئمیشکن دونیادا تکجه دوست دئیه بیلن، ائشیتدیم النده یول‌لانیب. غنی، ایبراهیمی سورگون دوشدویو یئره گئتدیک‌ده اونا یول‌بیر اولان، ایبراهیم سورگون دوشموش یئرینه، چؤرک قازانماق اوچون اؤزونو چوخدان دیر سورگون سالیب. اکبر ده ایش اوچون خویدان اوشنویا یول‌لانیب. اوزاقداکی یولداش‌لار دردی تک یاشامالی‌دیرلار. ایندیکی دردی تک یاشاماق دیر، هر کس اؤزونه یاشامالی دیر!
سئودیک‌لریمیزی پایلاشاق
بو گونکو دونیانین ایلگی دونیاسی اولدوغو اوچون، ایلگی‌له‌نن کیمسه‌لر گوندمده اؤزلرینی سرگی‌له‌دیک‌لری اوچون، ایلگی‌لنمه‌ین‌لره سرگی‌لنمک ایمکانی وئرمیرلر. گونده‌لیک، هفته‌لیک، آیلیق قازئته‌لردن توتوب، دوشرگه‌لر، تئلویزیون‌لار، رادیو، سینمالار، کیتاب‌لار، میتینگ‌لر، آچیق اوتوروم، کونفئرانس‌لارا دک سرگی‌لنمک نسنه‌لرینی اولوشدورورلار. سرگی‌لنمک نسنه‌له‌ری ایله ایلگی‌له‌نن‌لر واقت‌لارینی بو ایلگی‌لنمه‌یه قویدوقدا، ایشله‌دیک‌له‌رینه واقت قالمیر. ایشله‌ین‌لر ده ایلگی‌لنمه‌یه واقت ائله‌میرلر. بیزیم ماراق‌لی دوروموموز بودور.
دونیادا گئدن سرگی‌لنمک‌لردن بیزه پای قالسا، گؤزه گلمز اؤلچو ده قالار. بو گؤزه گلمه‌ین پای‌دا دا، سرگی‌لنمک‌لر ایله ایلگی‌لنمه‌ین‌له‌ره بیر چیمدیک‌لیک ده پای قالمیر. سرگی‌لنمک‌له‌ره یول وئریلیب-وئریلمه‌دیـیینه باخمایاراق، ایلگی‌ده اولان کیمسه‌له‌ری ایزله‌مه‌یه ایمکان واردیر. سرگی‌له‌نن کیمسه‌له‌ری سرگی‌لنمک‌لریینین یئترلی اولوب-اولمادیغینی نظره آلمادان، سرگی‌لندیک‌لرینده اؤزلرینه آز اولسا بئله، ایلگی‌له‌نن‌له‌ره چاتدیریرلار.
یان-یؤوره‌میزده بیرلری اولور، ایسته‌ییریک اونلاری چوخلاری ایلا پایلاشاق. بیر آز پاخیل اولساق بئله بیرلرینی پایلاشمایا دا بیله‌ریک. آمما دوشونجه‌لی، سؤزلری اولان بیرلرینی گیزله‌تدیکده، او دوشونجه‌نی گیزله‌دیریک. هر دن ده اولور، سرگی‌له‌دیک‌لریمیزی اؤزوموزدن اولان بیرلری، سوسدورماغی دوشونورلر. ایکی دورومدا(بیزیم پاخیل‌لیغیمیزلا گؤزلرین گؤتورمه‌دیک‌لری) دا ایسته‌دی‌ییمیز کیمسه‌له‌ری پایلاشانمیریق. پایلاشماغی اؤنمسه‌سک ده پایلاشماق اوچون چالیشمالاریمیز یئترلی اولمور. باشی سویوق‌لوق آلیشیدیغیمیز دوروم اولور، الیمیزدن هئچ بیر ایش گلمه‌ین زامان اویانیریق. نئجه دئییب‌لر "دالدان آتان داش توپوغا ده‌یر".
یولداش‌لار، بیلر، بایان‌لار؛ آیریلیق‌لار هر ندن یاخین‌دیرلار. الینیز چاتان، یارارلانا بیلن کیمسه‌لردن یارارلانین. ایسته‌دی‌ییز، پایلاشا بیله‌جک بیرلرینی تانی‌ییرسیز گئجیکدیرمه‌دن پایلاشین.
دوشونجه قایناغی
دونیادا چوخ اینسان یاشاییر. یاشایان اینسان‌لارین بوتونلویو، دونیالارین ده‌ییشمک زوروندا دیرلار. بو سؤزه اینانماق او قدر ده آسان دئییل. آسان اولوب-اولمادیغینا باخمایاراق، ده‌ییشمک قاچیلماز دیر. اؤلوم‌لرینه اینانان اینسانلار، یاشاماغی دادین چکیب گئدرلر. ماراق‌لار فرقلی اولدوغوندان هر کس یاشاماغین دادین بیرجور چیخاریر. یاشاماغین دادینا یاشایان‌لار بیلسه‌لر نه ایچون دادیرلار، اونلارا سؤز قالمیر. آمما چوخو بیلمیر، هئچ اولماسا من بئله دوشونورم.
دونیادا اولان دادلارین دادلی‌سی‌نی سئچمه‌یه گلنده بیر اورتاما چاتماق چتین اولور. هر کس نه دادیر دادسین منیم سئچدی‌ییم داد، اوخویوب، یازیب، پوزوب، دوشونجه‌‌یه چاتماق دیر. بلکه گولمه‌یینیز گله، دئیه‌سیز دونیادا نه بول دوشونجه! تاریخ بویو دونیاگؤروش‌لری، دوشونجه‌لر یارانیب، یاشاییب، ده‌ییشیب، ایچ‌لریندن بیر سیرالاری قالیب، بیر سیرالاری تاریخه تاپشیریلیب‌لار. من ده سیزین دئدیک‌لرینیزی گؤروب-اوخویوب ائشیدیرم. دونیادا اولان بوتون دونیاگؤروش‌لر، دوشونجه‌لر فرقلی اینسان‌لارین سعادتینه گؤره اولوشوب‌لار. بیزیم ده کئچمیشدن قالان، دونیاگؤروش‌لریمیز واردیر. اونلاری آیین‌دوشونجه‌میزده، دب‌لریمیزده، گوندم یاشامیمیزدا تاپا بیله‌ریک. آمما بیزی ایچینه آلان دوشونجه، داها دوغروسو بیزی منیمسه‌دن دوشونجه‌نین یئری بوش گؤرونور.
آما نه قدر گؤسته‌ریلن دوشونجه‌لره باخیرسان، هره‌سینده بیر شئی آخساییر. هئچ اولماسا بیزیم اوچون آخساییر. بو آخساقلیغین ساغالتماغا، اؤزوموزون اولان دوشونجه‌لری آختارمالی‌ییق. بوتونلوک‌له تاپانماساق دا، بیر یئرلرینی اؤزوموزو دانیشان بیرلریندن تاپا بیلیریک. بلکه بیرلری اؤزوموزو دانیشماغی دانیشماییب، یانسیلاییرلار. آنجاق تیتیزلننده اؤزوموزو دانیشان بیرلرینی تاپیرسان. گئت-گئده آلیشیرسان. گؤرمه‌دیک‌لریوی گؤرورسن. باخمادیغین آچی‌لاردان باخا بیلیرسن. هر دن ده دارتیشیرسان. دارتیشدیغیوی ایچ ائله‌مه‌لی اولورسان.
بو دوشونجه‌ده گؤرن اینسان‌لاری فرقلی گؤرورسن. اونلار گیزله‌دیلمیش‌لری آشکارا چیخاریرلار. بئله بیر دوروم‌لاردا اولان کیمسه‌لر چوخ راحات تاپیلمیرلار. اوزون زامان چکیر بیری بو یئره گلیب چاتماسی. بیرینی بئله تاپاندا راحاتلاییرسان.
بیلیرسن دوشونجه‌لری دارتمالیسان، دارتماق اوچون دارتا بیلن بیری وارین‌دیر. بیر دن بیرینین اؤلوم خبری گلیر. ایلک تپگی‌لر اورکدن اولور. آغلاییرسان، باشی دؤیورسن، توموب قالیرسان، باش‌ساغلیغی وئریب-آلیرسان. آجی گونلری سووشدورورسان. توختاغلیق وئرن‌لر وئریر. توختامیرسان. اؤزووو تاپشیریرسان زامانا!
ایش گلیر چاتیر دوشونمه‌یه، دارتیشان بیرینی آختاریرسان. تاپا بیلمیرسن. خاطیره‌له‌ریوی واراق‌لاییرسان، چئشیت‌لی دوروم‌لاردا اولان تپگی‌له‌ری یادیوا دوشور. اوموت‌لانیرسان دوشونجه قایناغی‌نی تاپیرسان، خاطیره‌له‌ری باخیب، دئییب، گولوب یاشاییر.