داش قاپی

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام
داش قاپی

داش قاپی

دوشوندوک‌لریمین پارچالارینی هردن ایسته‌دیـییم کیمی یازیرام

قیرخ گون جعفرزاده عائیله‌سی‌نین اؤلوموندن کئچدی

   زامانی دایاندیرا بیلسه‌یدیک، نه وئجیمیزه ایدی. ایسته‌دیـییمیز آنلاری اوزالدیب تیکرالاییب، ایسته‌مه‌دیـییمیز آنلاری پوزوب، یئنی‌دن فرقلی آنلاری یاشاداردیق. بئله بیر دورومو مندن اؤنجه دوشونن‌لر چوخ اولوب. آمما آن من آن دوردورماغا، اؤزومه گرک‌لی اولان واقت یئتیشیرم. مئهرین بئشی من دایاندیرماق ایسته‌دیـییم گون دیر. نه اولاردی، او گونو آتلایا بیلسه‌یدیک! دونیادا بیر بئله گون، نه اولاردی او گون اولماسایدی!  گؤرورسوز واقت گلیر چاتیر، آدام کاش، نه اولایدی، اولماسایدی، و بونلارا تای بیر چوخ "آیدی" ایشله‌دیر. دوغرولاری ایسته‌میر دوغرولویا!  

 

  دونیا ایسته‌سه‌یدی بیز آدام‌لارین سؤزونه باخا، دونیا بیزلردن اؤنجه یاشایان‌لارا قالاردی. گؤرونن دونیا اؤز ایشینده، هئچ کیمین ده سؤزونه باخمیر. دونیانی دولاندیرانلارین دا سؤزونه باخمایاجاق. اونلار اؤزلرینه دولاندیرمیش اولاجاق‌لار. بیزیم سؤزوموزه باخمایان دونیا، دونیانین آجیلیغین دادیزدیردی بیزه. گؤزموزو آجیلیغا آچدیق یومانمادیق،" یوموروق یوماق، یومموروق یوممویاق" زامان سورعتله کئچیب گئدیر. 

 

  ایبراهیم، مینا، آیلا هره‌سی قیرخ گون اولاردی بیزدن اوزاق‌لاشالی. بیز ده قیرخ‌لاریندا اولمالیدیق. بیلمیرم قیرخ، ایل دؤنومونو خاطیرلاماق اوچون قویوب‌لار، یا دا یاددان چیخارماق اوچون. آمما هر نه اوچون قویسالار بیزه زامانی خاطیرلادیر. زامانین کئچمه‌یین، آپ-آیدین اؤنوموزه سرگی‌له‌ییر. قیرخ گون کئچیر، هر دؤنه خویا گئتدیک‌ده کیمین کؤچمه‌سی قولاقلاریمیزا چالینیر. بیر بؤیوک بوشلوق دویولور. بوشلوغو دولدوران بیرینی آختارساق دا، بیر ائل‌له اوزله‌شیریک. تک-تک ده دولدورانمیرلار. دئمیرم ال-اله وئره‌لر.  

 

ارکیمیز

  "ارک" کلمه‌سینی ائشیدنده ایلک ذئهن‌لر تبریزین ارک قالاسینا گئدیر. بو کی ‌نی‌یه تبریزین ارکی ذئهن‌لریمیزده قالیب، اؤزونه بؤیوک بیر قونو دیر. من بیله‌لی تبریزدن سونرا تئهراندا دا ارک واردیر. ارک اولماغی حوکومه‌تی گؤرسه‌دیر. ارکـده اؤلکه‌یه حوکومت ائله‌ییردیلر. بو بیر بالا آچیق‌لاما، آنجاق منیم قصدیم بوردا بئله بیر ارک‌دن یازماق دگیل ایدی.   

  " ارک" سؤزجویونون بیزیم آرامیزدا بیر باشقا ایشله‌وی ده واردیر. اوزوموز توتوب بیرینه سؤز دئدیـییمیز دوروما ارکیمیز چاتیر دئییرلر. ارک اولدوغوموز کس‌له‌ره ایسته‌دیـییمیز کیمی داوراناریق. البت ارکیمیز اولدوغوموز اوچون ده ارکیمیز چاتدیغیمیز آدام‌لاردان سرت تپگی‌له‌ری، گؤزله‌مه‌ریک. بیلمیرم بلکه ده ارکیمیز چاتماق، ائله یوخاریدا دئدیـییمیز ارکدن قالیب. ارک‌ده حوکوم سورن‌لر، قارالارا هر زامان ارک‌لری چاتاردی. داها دوغروسو ارک‌لرینین گوجو قارالارا دا یئری‌یردی دئمک.  

 

  "ارک" سؤزجویون نئجه یاراندیغینا باخمایاراق، ایندیلیک‌ده اولوملو آنلام داشی‌ییر. بو گون ارکیمیز چاتان‌لار چوخ یاخین چئوره‌میز اولدوغونو وورغولویور. اولا بیلر بیری بیزه ارک ائله‌یه یا دا بیز بیرینه ارک ائله‌یک. دده-بالا آراسیندا، بؤیوک قارداش-باجی ایله کیچیک قارداش-باجی‌لارین آراسیندا، موعلیم-شاییرد آراسیندا بئله بیر ارک‌لر اولار. ارک‌لرین هارالاردا کئچدیـیینه باخاراق، اولوملو آنلام داشیدیغینا باخمایاراق، ایچینده اولان ترس آنلامی دا ایشاریر. بو اوزدن گؤزله‌مه‌لی‌ییک، ارکیمیز چاتان‌لارا ارکیمیزی سینیرلاندیراق، یوخسا ارکیمیزه سو باغلایا بیلرلر!

فیلیسطینین یونیسکودا تانینماغی

    فیلیسطین، دونیا یئنی دؤنمه آیاق قویدوغو واقت، اؤزونه باغیمسیز بیر دوولت ایدی. البت اوندان اؤنجه عوثمانلی ایمپیراطورلوغوندا اولوردو. بیر چوخ باشقا عرب اؤلکه‌رینه تای. بیرینجی دونیا ساواشی، بیر چوخ اسگی قودرت‌لرین او جومله‌دن عوثمانلی ایمپراتورلوغونون داغیلماغی ایلا باشا چاتدی. بیرینجی دونیا ساواشی ایلا، ایکینجی دونیا ساواشی‌ خیریستی‌یانلیغین آقالیغینی دونیادا ساغلادی. بیرینجی دونیا ساواشیندان سونرا عوثمانلی ایمپراتورلوغونو ساواشی قازانان‌لار اؤز آرالاریندا پایلاشدیلار. فیلسطین ایله شام دا اینگیلیسه پای دوشدو.  

 

  ایکینجی دونیا ساواشی، بیر چوخ یئنی دوولت‌لرله اؤلکه‌لرین یارانماغینا ندن اولدو. اورتادوغو آدلاندیردیق‌لاری یئرده اولدوقجا دوولت‌لر خیردا و گوجسوز اولمالی ایدی‌لار. ائله‌کی موسلمان اؤلکه‌لرین ایچینده بیر بؤیوک دوولت‌له اؤلکویه یئر اولمادی. اورتا دوغو ایلاهی دین‌لرین قایناغی ساییلیردی. اورتادوغونون اؤزونده ده، فیلیسطین اؤزل‌لیک‌له بیت‌المقدس، بو اوچ دینین تاریخی میراثی ساییلیردی.  

 

  فیلیسطین‌ده ایلک اولاراق فیلیسطین دوولتی عرب‌لرین چوخونلوغو ایله یاراندی. آنجاق هم خیریستی‌یان‌لارین هم ده یهودلرین گؤزلری او تورپاق‌لاردا ایدی. خیریستی‌یان‌لارین بؤیوک گوجلری اؤزلرینی دیندن اوزاق گؤروشلو گؤرست‌دیک‌لری اوچون بؤلگه‌نین دینی پایلاشماغینا آشکار گیریشمه‌دیلر. بو پایلاشمانین یهودلرین ال‌لری ایله گؤردوردولر. فیلیسطین، اؤزونو رسمی‌لشدیرسه ده، رسمی‌لی‌یینی ایسرائیل ایله پایلاشمالی اولدو. بئله بیر پایلاشمانی هئچ بیر موسلمان و موسلمان اؤلکه‌سی قبول ائله‌مه‌سه ده، دونیادا اولان موسلماندان باشقا اؤلکه‌لر بوتونلوک‌له اونایلادیلار. بو اونای‌لاما بیر رسمی‌لشمیشین یئرینه باشقا رسمی دوولتی قویماق دئمک ایدی. بئله بیر دورومو به‌یه‌نمه‌ین فیلیسطین‌لی‌لر، یئنی یارانمیش دوولتین اؤنونده دایانانماییب، بوتون تورپاق‌لارینی الدن وئریب، اؤزلرینی رسمی‌لیک‌دن سالدیلار. اونلار تورپاقلاریندان آتیلیب، بیر چوخو سورگون اولدولار. اللی ایله یاخین سورگون اولان‌لار، بیر نسیل اولاراق سورگون دوشدولر.    

  بیر میللت بوتونلوک‌له آرادان گئده بیلمزدی. اونا گؤره ده فیلیسطینین میللتی میللت اولاراق وارلیق‌لارینی قایتارماق اوچون بیر عؤمور ساواشدیلار و ساواشیرلار. اون ایلده الدن گئدن وارلیغی اللی ایللیک ساواشدا قایتارا بیلمه‌دیلر. رسمی‌لشمه‌لرینه، دونیادا اولان باشقا رسمی دوولت‌لرله قوروملارین اونای‌لاماغی گرکیردی. گولمه‌لی‌سی اونلاری رسمی‌لیک‌دن سالان یهودیلرین اونای‌لاماغی ایدی! 

 

  فیلیسطین‌لی‌لر رسمی اولاراق اؤز ایستک‌لرینی بیرلشمیش میللت‌لر تشکیلاتینا چاتدیرسا دا، دونیادا اولان رسمی گوجلر اونو قارشی‌سیندا دوروب‌لار. قارشی دورماق‌لارینی ندنی هر نه اولور اولسون، گؤرونن و اولان اللی ایل بوندان اؤنجه رسمی اولوب، رسمی‌لی‌یی زورولا پوزولان بیر رسمی دوولتین، یئنی‌دن رسمی اولماغینا اؤزلرینی طرفسیز گؤرسه‌دیب، دینسل گؤروش‌لری اولمایان خیریستی‌یان دوولت‌لری اولوب‌دور.  

 

  آمما هر نه ایدی، فیلیسطین‌لی‌لر اؤزله‌رینی بیرلشمیش‌ میللت‌لر تشکیلاتی‌نا باغلی اولان کولتورل قوروم  "یونیسکو"-یا اویه ائله‌دیلر. آمریکانین هده‌له‌مه‌یینه باخمایاراق باشقا رسمی دوولت‌لر، فیلیسطینین رسمی‌لی‌یین قایتارماغینا هه دئدی‌لر. بونو دا نظرده آلاق سون ایل‌لر بیر چوخلو اؤلکه‌لر(گونئی سودان،  اؤزلرینه رسمی‌لیک قازاندیلار. فیلیسطین‌لی‌لر باشقالارینین اونلاری رسمی تانیـییب تانیمادیق‌لارینا باخمایاراق هر زامان اؤزلرینی رسمی تانیدیلار.  

نه‌لر رسمی‌له‌شیب‌لر

   کئچن یازیدا، بیزلرله رسمی‌لشمیش‌لردن دانیشدیق. رسمی‌لشمیش‌لر نه‌لردیر بو یازیدا گله‌جک. رسمی‌لشمیش‌ نسنه‌لر بیر شئی‌لردن باشلانیب، ایره‌لیله‌دیک‌ده گرک‌لیک‌لری دویولان‌لار رسمی‌له‌شیر‌لر. رسمی‌لشمک آخینی یولا دوشندن سونرا، رسمی‌لشدیرمه‌لر او قدر ده چتین نظره گلمیر. رسمی‌لشمیش‌لر هر کسین طرفیندن آلینیر.  رسمی‌له‌شن‌لرین گؤزوموزه گلنلریندن اؤنملی‌لرینه بیرلیکده باخاق:  

  1.  دوولت‌لر: رسمی‌له‌شن هر بیر وارلیق بوردان باشانیر. رسمی‌لشمیش دوولت‌لر آراسی اورتاق‌لیق‌لار دا یارانیر. بیرلشمیش میللت‌لر، رسمی‌لشمیش دوولت‌لرین بیرلی‌ییندن یارانیب. دوولت‌لرین آراسیندا اولان ائلچی‌لیک‌لر رسمی‌لشمیش دوولت‌لرین بلیرگه‌سی دیر. دوولت‌لری رسمی‌لشدیرمه‌یه، رسمی‌لشمک‌دن یارارلانان دوولت‌لرین چیخارلاری ندن اولدو. دونیادا قالان گوجلو دوولت‌لره باخساق دئییلن سؤزو راحات دوشونمک اولار.  
  2. دین‌لر: رسمی‌لشمیش دین‌لر، دین‌له‌رینی خطرده گؤرن دوولت‌لرین طرفیندن یاراندی. گوجلو دوولت‌لر دین‌له‌رین رسمی‌لشدیرمه‌یینی آچیق‌جاسینا دئمک یئرینه، دین اؤزگورلویونه ال باسدی‌لار. آنجاق بللی اولمادان اؤز دین‌له‌رینده اولان موناسیبت‌لری دونیادا رسمی‌لشدیردیلر. 
  3. دیل‌لر: رسمی‌لشمیش دوولت‌لرین سئچدیک‌لری دیل‌لردن رسمی دیل‌لر یاراندی. دیل‌لر ایلک دونیادا رسمی‌لشدی. بیر بؤیوک دیل قوهوملوغونو اورتایا قویوب، اوردان یولا چیخاراق، دیل‌لرین رسمی‌لشمه‌یینه ایسته‌دیک‌لری کیمی یئر وئریلدی. اسکی دونیادان دا بیر نئچه دیلی سئچیب رسمی‌لشدیردیلر. 
  4. تاریخ‌‌لر: دوولت‌لرله دیل‌لر رسمی‌لشمه‌دن اؤنجه، تاریخ‌لری رسمی‌لشدیرمه‌یه چالیشدی‌لار. ال‌لریندن گله‌نی تاریخده ائله‌دیلر. بلکه هئچ قونو دونیادا تاریخ کیمی رسمی‌لشمه‌ییب. چیزدیـک‌لری تاریخ‌لر، دوولت‌لر یارانمادان، سینیرلارین یاراتدی‌لار. هله ده وار تاریخ‌لر یازیلیر. تاریخ‌لر تکجه یازیلمیر، تاریخی آبیده‌لر تاپیلیب، ایسته‌دیک‌لری کیمی یورولور. 
  5. کولتور: کولتور کلمه‌سی بئله اونلارین طرفیندن رسمی‌لشدی. کولتورون ایچینده کیملی‌یی بلیرله‌ین بیر چوخ فاکت‌لار واردیر. دبـلر، موسیقی‌لر، داورانیش‌لار، توپلوم‌لاشمالار، یاشام طرزلری و بیر چوخ باشقا‌لارینی کولتورلرین ایچینده یئرلشدیرمک اولار. یوخاریدا سایدیق‌لاریمین بیر چوخو دونیادا اولان لاپ رسمی کولتوردن ائتگی‌له‌نیب‌دیر.  
  6. اوسطوره‌لر، دونیا گؤروش‌لر: اوسطوره‌لری اوسطوره اولاراق گؤرمک، دونیادا رسمی‌لشمه‌یین بینؤوره‌سینی قویانلاردان باشلاندی. اونا گؤره ده ایلک اؤز اوسطوره‌لرینی رسمی‌لشدیریب، اوسطوره‌لرینده اولان دونیا گؤروش‌لرینی ده رسمی‌لشدیردی‌لر.  
  7. یئرلر، شخصیت‌لر،یازیچی‌لار: رسمی‌لشمیش‌لرین یئرلری، شخصیت‌لری، یازیچی‌لاری باشقالاریندان چوخ تانیتدیریلیب، رسمی دون گئیدیلدی. دونیادا اولان ایلک اونلاری تانیمالی‌دیرلار، سونرا باشقالارینا باش قویمالی‌دیرلار. تانینمالارین اؤزو رسمی‌لشدیرمه‌له‌ری گوجلندیریر. 
  8. ائییتیم، ائییتیم‌مرکزلری: رسمی‌لشمک‌لر باشلانمامیشدان اؤنجه، اؤز ائییتیم‌لری ایله، ائییتیم مرکزلرینی یئرلرینه اوتورتدولار. بوگونکو دونیا هر بیر ائییتیم، ائییتیم مرکزی رسمی‌لشدیک ایسته‌دی‌یینده اؤنجه‌دن رسمی‌لشمیش ائییتیم‌مرکزلریندن رسمی‌لیک‌لرینی قازانمالی‌دیرلار. 
  9. خبر آژانس‌لاری، خبرلر، درگی‌لر: رسمی‌لشمیش یئنی دونیانین لاپ گوجلو، ائتگی‌لی نسنه‌سی ساییلیر. دونیادا رسمی‌لشمیش خبر آژانس‌لاری، درگی‌لر، هر بیر دوز اولایی اونایلاماسالار، او اولای خبر اولاراق رسمی‌لشمه‌یه‌جک. خبر آژانس‌لارین دایاندیق‌لاری یئر، رسمی‌لشمیش دوولت‌لر اولور. رسمی‌لشمیش دوولت رسمی‌لیـیین ایتیرن واقت، باشقا‌لارینین دا اولایلاری رسمی‌لشمک شانسی تاپا بیلیرلر. 
  10. اینتئرنئت، اینتئرنئت‌ده‌کی رسمی قایناق‌لار: اینتئرنئت رسمی‌لشمک‌لردن سونرا یاراندی. اینتئرنئتین رسمی‌لشمه‌یینی، رسمی‌لشمیش‌لر اونایلامالی ایدی‌لار. اینتئرنئتین ایچینده رسمی اورگان‌لار دا یاراندی، او جومله‌دن آختاران سئرورلر(google ، yahoo, amazon, ...)، بلگه‌لنمیش یئرلر(wikipedia)، سوسیال پایلاشیم سیته‌لری  (facebook , twitter ,+google) . بو گون گلوبال‌لاشمیش دونیانین رسمی‌لشمه‌سی اینتئرنئت‌دن داوام‌لانیر.  
  11. بؤلگه‌سل، دونیالاشمیش بیرلشمه‌لر: بئله بیر بیرلشمه‌لر نئچه یؤنلو اولورلار. یر سیرالاری ایقتیصادی(آوروپا اؤلکه‌لرین آراسیندا یارانان بیرلشمه)، نیظامی(ناتو)، دینی(ایسلام ایسلام کونفورانسی )، کیملیک( اینگیلیس دیل‌لی‌لر، عرب دیل‌لی‌لر، فرانسیز دیل‌لی‌لر). بئله بؤلمه‌لر رسمی‌لشمیش‌لرین ایستک‌لرینی دوغروتماق اساسیندا یارانیر.

 

بیز و رسمی‌لشمیش‌لر

  دونیادا رسمی‌لشمه‌لر باشلاندیغی چاغ، بیز رسمی‌لشمه‌دیک. رسمی‌لشمه‌ییمیزه ایکی ندن اولا بیلردی.  

  • بیرینجی‌سی بیزایدیک،اوندا رسمی اولماغی دوشونموردوک یا دا دوشونسه‌یدیک ده اؤنمسه‌میردیک. بلکه ایناندیغیمیز بو ایدی؛ "کاغیذدا یازیلانلارا هئچ نه وئرمزلر، هر کس بیلیر کیم واردیر و کیم نئجه‌دیر. گئرچک اولان بیر شئی‌لری نئجه دانماق اولار. یئته‌رینجه اؤزوموزه گؤره واریق، اؤزوموز سهل ایک، اؤزگه‌له‌ره ده اولاجاق قدر واریق!!!!"   

  • ایکینجی‌سی اؤزگه‌لر ایدی. بیزی گؤره-گؤره رسمی‌لشدیرمیردیلر. اونلار دا دوشونوردو، بیز یئته‌رینجه اولموش. کاغیذدا اولماساق دا اولمامیشیق. آنجاق اؤزلری ایسته‌دیک‌لری کیمین یوخ ایدی‌لار. کاغیذدا ایسته‌دیک‌لری کیمی اولمالی ایدی‌لار. اونلار ایسته‌دیک‌لرینی ایلک اولاراق اؤزلری اوچون کاغاذا گتیریب ساخلامیشدی‌لار. اونلار دوشونوردولر اوندا اوجور اولماسالار دا، هئچ اولماسا نئجه اولدوق‌لارینی ایسته‌دیک‌لری کیمی کاغیذا چیزیب، باشقالارینا سرگی‌له‌یه بیلرلر. او زامان بیری یوخ ایدی گلیب اینجه‌له‌ین باخان. هر کس هر نه دئییردی او دا اولورودو. دئدیک‌لر یازیلیب، یازیلار سندله‌نیب، سندلر رسمی‌لشدیریلیب، رسمی‌لر قاضی اولوب، قاضی‌لر ده قودرته مینیردیلر. باشقالاری رسمی‌له‌شن زامان، بیز اؤزوموز اوچون یاشاییردیق. باشقالارین دئدیک‌لرینه ده باش قوشموردوق.  

 رسمی‌لشمه‌لر رسمی‌لشدیک‌دن سونرا، اؤزلرینده یاشایان‌لار اؤزلرینی یاشانمادیلار. یاشاماق اوچون رسمی‌لشدیرن‌لردن ایزن آلمالی ایدی‌لار دئیه‌سن. ائله ده اولوردو. رسمی‌لر دونیانین هر یئرینی بوروموشدو. رسمی اولمایان‌لار یاشاماق اوچون، رسمی اولموش‌لارین چیزدیک‌لری کیمی یاشامالی ایدی‌لار. بیر بیزدن، نئچه فرقلی بیزلر آیریلیردی. هر بیز بیر رسمی‌اولموش بیزه چئوریلیردی. بیرینجی بیز اولان‌لاری دا قیناییردیلار. بیز اولماغین تعریفی ده‌ییشیلمیشدی. بیز بیز اولماق اوچون رسمی‌لشمیش‌لردن بیرلرینین چرچیوه‌سینده دانیشمالی ایدیق. اونلارین چرچیوه‌سینده دانیشان‌لار  اونلارین بیزلری اولوب، چرچیوه‌ده دانیشمایان‌لار بیز گؤرونموردولر. دونیادا رسمی‌لشمه‌میش هئچ بیر بیزین وارلیغینا، داها ایمکان وئریلمیر.

 

   ا