دانیلان دیل، یاندیریلان کیتابلار

      ۱۳۲۵-جی گونش ایلی، آ1324-جی گونش ایلینه تای ذربایجانین تاریخینده قاباریق فورمادا دورور. بو بیر ایل بویوندا سورن ایکی ایلین آراسیندا یئرله شن اولای، بؤلگه نین گئچمیشی ایله گله جه یینی قوووشدوران بیر ایل اولدو. باشلانیشی، آذربایجانین یئرسیز حاقلارینین تاپدالانماسینین اؤنونه آلماق، بیتیشی ایسه، یئرسیز تاپدالانمالارین اولوسلارآراسی رسمیلشمیش بیر دون گئییندیرمه ایدی. آذربایجاندا ایستکلر باشقا بیر سیاسی دون گئیمه یینه باخمایاراق، ایلک گؤروشده آذربایجانلیلارین الدن گئتمه دوروموندا اولان حاقلارینا بیر تپگی ایدی. آنجاق درین باخاق بیلسک آذربایجانلیلارین حاقلارینا تپگی، اؤلکه ده اولان میللتلرین، کئچمیشدن یارانان ایش بیرلیکلرینین نیفرت یارانمادان سوره بیلمک قارانتیسی ایدی. بو سؤزه بلکه ایندی ده اینانلار بارماق ساییندا بئله اولمایالار، آنجاق یاخین گله جک اولماسا دا سونوندا چاتاجاقلار. او سون چوخ گئج اولاجاق، بلکه بئله گئج اولوب دیر.

      1234-جی ایل آذربایجانین نه هر یئری، نه ده کی آذربایجانلیلارین بوتونلویو قاتیلمادیلار. آنجاق بوتون اؤلکةنین باشکندی اولمادان ، بوتون اؤلکه نین سیاسی مرکزلری اولان تبریز شهرینده یاراندیغی اوچون، آذربایجانین بوتون آدینا یاراندی. بئله بیر یارانیشین بوتون ندنلرینی آچیقلاماق بو قیسا یازیدا اولماز. آنجاق ان ائتگیلی بیر ندنی تورکو دیلی ایدی. تورکو دیلی گئچمیشدن دیوان دیلی اولمادان، بوتون اؤلکه نین بیرینجی دیلی ساییلیردی. اونا گؤره، بو دیل اؤز گوجوله، باشقا بیر دیللری باسقییا باسمادان یاشاییردی. تورک دیلینین اؤزوندن آسیلی ایدی، یوخسا دانیشانلاریندان بیلمیرم. الیمیزه چاتان ایسلام دونیاسینین باشقا دیللرله میللتلرینین تورک دیللی لر حاکیم اولان بوتون یئرلرده تورکلرله بیرگه گلیشمه لریدی. بو گلیشمه، تکجه ایسلام دیللرینه یوخ، بلکه باشقا دینلرین دیللرینی ده قاپساییردی. بئله بیر یاناشمانی ایندیکی گلیشمیش آوروپا کؤکنلی یئرلرده، گؤره بیلسک، ان آزی ایکی یوز ایلدن اؤنجه بیز آذربایجاندا گؤره بیلیریک.

   بئله بیر توتومو اولان میللت، بیرلیگی ساغلایا بیلر. گوجلر مئیدانی اولان دونیادا، گوج قازانماق ایسته ینلر، بیرلیک یارادا بیلیب، گوجلری بیر گوج آلتیندا بیرلشدیره بیلن گوجو یوخ ائتمه یه چالیشارلار. آذربایجانلیلار اوچون ده، اونلار بیلمه دن، بیلدیگی واقتلار دا اینانمادان بئله بیر یاناشمالار اوز وئردی. آذربایجانلیلاری اؤزلرینه اؤزگه لشدیرمکله بو ایش یئرینه اوتورا بیلردی. آذربایجانلیلار اؤزلرینه اؤزگه لشدیرمه یین ایلک و تمل آددیمی تورکو دیلینین قول-قانادی سیندیریب، یازیب-اوخوماغینین اؤنونو آلیب، دوشوننلرینین دوشونجه لرینه باشقا بیر یؤن وئرمک اولا بیلردی. دیله تکجه بیر ایلگی آراجی کیمی باخساق، بلکه چوخ سورون یاراتمایا، آنجاق بیر دوشونجه طرزینین قایناغی کیمی باخساق هر نه ده ییشیر.

     1324-جی ایلین ایستکلرینین باشیندا باسقیدا اولان تورکو دیلینین رسمی لشیب اوخوللارلا بیرلیکده بوتون یئرلرده باسقی اولمادان ایشلةنیلمةیی دورموشدو. "فیرقةنین باشچیلاری بونو دوشونردولر، یوخسا او گونکو آذربایجان توپلومونون توپلو ایستةییدیمی؟" سورغوسونا بو اولایلاری آراشدیرانلار جاواب تاپمالیدیرلار. آذربایجانلیلار یاشایان یئرلرین بیر بؤلومونده بیر ایللیک رسمی اولان دیل، اوندان سونرا یاساق دیل اولماغینا باخمایاراق 50 ایللیک تورکجه یازارلاری یئتیشدیره بیلمةیی باشارمیشدی.

    آذربایجانلیلاری یئنیک دورومونا سالان دوشونجه یئیه لری، 1325-جی ایلده هر ندن چوخ اونون دیلینی هدف آلدیلار. تورکو دیلینده اولان بوتون کیتابلار، یاندیریلیدی. یانانلار تکجه کیتاب اولمادی بلکه او گونکو آذربایجانلیلیق دوشونجةسی ده یاندی. تورکجه اوخویوب، یازیب-پوزماق یاساق اولان آذربایجانلیلار، زامان سوره سینده فارسجا، روسجا، اینگیلیسجه، فیرانساجا، عربجه... یازیلارا، یازیلاردا اولان گؤروشلره، دونیا گؤروشلرینه، دوشونجه طرزلرینه، یاشام طرزلرینه آلیشدیلار. بیر عؤمور اؤزگةلشن آذربایجانلی اؤز گووةنجینی ایتیریب، یئنیدن اؤز گووةن آختارماغا، آلیشدیغی دیللرده اولان قایناقلارا دایاندی. بو دایانما هله ده وار دالیسی واردیر. آذربایجانی دوشونوب، آذربایجانلیلاری دوشونوب، تورک دیلینه اؤزونو وورغون گؤرسدیب، تورک دیلینده مدرسه-اولمالیدی هر کسه شوعارینی وئرن، یازیلاری اوخولسون دئیه، یاخشی یازا بیلسین دئیه، یازیلاری یاخشی آلینسین دئیه، 76 ایل بوندان اؤنجه باشلانمیش دیل یاساقلیغینی ایسته مدن سوردومه ده دیرلر. چوخ سئونلری، تورکو دیلی یازیلسین دئیه تورکیه تورکجه نی، اوردا اولان دوشونجه نی، دونیا گؤروشونو آذربایجانلیلار اوچون، پای وئریرلر. هر دیلی اؤیرنمک اؤز یئرینده فایدالی اولدوغونو نظرده توتماقلا بیرگه تورکیه تورکجه سینین اؤز تورکوموزله چوخ یاخین اولوب، بیر آز فرقلی اولدوغونو نظرده آلاراق باشلانیشدا اونون دیلیمیزین اؤیرنمةیینه چوخ فایدالی گؤرمةییمه باخمایاراق، اوردا اولان دوشونجه، دونیا گؤروشونو آذربایجانلیلار اوچون اولمادیغینی دوشونورم.

    آخیردا آرتیرمالییام، هر بیر دیل، اؤز آلانیندا یوغرولور. اؤز دیلیمیزی یوغرولتماق اوچون، بو دیلین آلانینی گئنیشلندیرمةلیییک. بو دا، بو دیلی اؤنمسةمةییب، یازیب-یاراتمادان اولاسی دئییل.

قارانلیقدان قاچانلار

   گئجه چیراقلاری سوندوروب، ائشیکده ایشیق اولمادیغی واقت، بیردن بیره هر یئر ظولوماتا چئوریلیر. گؤزلر ظولوماتا آلیشینا دک، آتدیم آتدیغیمیز هر آن، آیاغیمیزین آلتیندا اولان بالاجا هر بیر نه، بیزی یارالاییب، یئره وورا بیلر. آیاغیمیزین آلتینداکینین نه اولدوغونو بیلمه ییب، اؤزوموزو ایتیرسک، باشیمیزا گلنلری تکجه یان-یؤوره میزده اولان نسنه لر چیزه بیلرلر.   

  بو دورومون ترسه سینده ده چاتیشمازلیق اولور. قارانلیغا گؤزو آلیشان بیرینی، زیل قارانلقیدان ایشیغا چیخاردیقدا، ایشیق گؤزون قاماشدیرار. گؤزلری ایشیغا آلیشمایانا دک، گرزونون قاباغین بئله گؤره بیلمز. آتدیغی هر آددیم دا، بیر شئیه توخونوب ییخیلا بیلر.  

  ایشیغی آیارلامادیغیمیزدا، گؤره بیلمک ایمکانیمیز، آز اولاجاق دیر. ایشیق قونوسونو هر کس دئنه یه بیلر. بئله بیر باخیش اچیسینی اینسانلارین ایچینده اولان ایلگیلره یانسیتدیغیمیز آن، اینسانین نئچه بویوتلوغوندان اؤترو، دوروما آلیشیب، اورتا بیر دورومو چاتماق چتین اولاجاق دیر. توپلومدا اولان باغلیلیقلارا کور اولوب، کور باخماق توپلومون بوتونلویونو یئره وورا بیله جک دورومدا دیر.   

  قارانلیغی ایشیق گؤرسدنلر آرادا اولدوغو واقت، ایشیغین نه اولدوغونو عؤمور بویو گیزلتمک زوروندا اولاجاقلار. بو گیزلَدیملر توپلوملارین ایشیق سَویه لرینی دَییشدیره بیلر. قارانلیقدا قورتولماغا اؤزوموزو بیزیم اؤلچوموزده اولمایان بیر ایشیغا آتساق، سونوجو قارانلیغا باخدیغیمیز کیمی اولاجاق، تکجه فرقی آتدیم آتماق ایمکانی اولمادان اؤزوموزو ایشیقدا گؤردویوموز اوچون یئرییب یئره دوشمه ییمیز اولاجاق دیر.

80 ایل حیکایه میز(حمید آرغیش)

    "80 ایل حیکایه میز"، گونئی آذربایجان حیکایه آنتولوژیسی دیر. یازاری، حمید روستمی(حمید آرغیش)، تانینمیش حئکایه یازاری دیر. حمید آذربایجانین نثرینین یئنی دؤنمینین، ایلکین یازارلاریندان ساییلیر. حمیدی تانیمایانلار، اونو اؤزوندن بیر نسیل بؤیوک یاشدا سانیرلار. 

    بو کیتابین 452 صحیفه سی واردیر. کیتابین قابیغینین طرحینین گؤزللیی ایلک باخیشدا گؤزه چارپیر. قابیق، کیتابین ایچریسینی گؤرسه ده بیلیب-بیلمه دی_یینه گرافیکدن باشی چیخانلار نظر وئرمه لی دیرلر.   

    کیتابین تانیتیم صحفه سینین دوزنلنمه سینده یئترسیزلیک دویغوسو کیمی بیر دویغو ایلک باخیشدا آدامین ایچینده جانلانیر. تانیتیمیندان همن سونرا، کیتابین باشلیق لاری یئر آلیر. یازیچی باشلیق لاری ایکی یئره بؤلوب. بیرینجی بؤلومده؛ اؤن سؤزلری، ایکینجی بؤلومده؛ یازارلارین لیسته سی، اؤیکولرین آدلاری و سونوندا قایناقلاری یئرلشدیریبدیر. 

   آرغیش کیتابا ایکی باش سؤز یازیب: 

   بیرینجی سی، "بیر نئچه سؤز" عونوانیندا بو کیتابین نئجه توپلانماسینا آچیقلاما وئریب دیر. یازیچینین یازدیغینا گؤره، کیتابین باشلانیشی 1373 اولوب، 1386 دا سونا چاتمیشیمش کی، یازیچینین توتوقلاندی واقت، بو کیتابین فایلی بیلگی سایاری ایله بیرلیکده گئدر گلمزه گئدیب، یئنیدن توپلاماسی بو گونه دک اوزانیب دیر. یازیچینین ایلک اؤن سؤزونده  قایناق قیتلیغینی قاباریق فورمادا اوزه چکیر(گونئی آذربایجان اوچون آراشدیرماق ایسته ین هر بیر آراشدیریجینین سورونو ساییلیر). 

   ایکینجی یازی؛ "ادبیات، حئکایه ادبیاتی و حئکایه ادبیاتیمیزین تاریخینه بیر باخیش" باشلیغیندا بیر یازی دیر. ایلک اؤنجه ادبیاتین نه اولدوغونا توخونوب، سونرا ادبیاتین چئشیتلرینی، حئکایه نی، اؤیکونو دونیادا تانینمیش یازارلارین یازدیقلارینا دایاناراق آچیقلاییب دیر. یازینین آردیندا نثرین گونئیده نئجه آیاق توتدوغولا تاریخی گئدیشیندن سؤز آچیب دیر. یازیچی نین یازدیغینا گؤره میللی حوکومت دؤنمینده گونئیده یازیلار پیشگینله شیبلر. ایکینجی ائتگی لی دؤنم 1357-جی اینقیلاب دؤنمینده اولوب دیر. تورکو دیلی یئنیدن یاییلماق ایمکانی تاپیب، بو دیلده درگیلر، کیتابلار ایشیق اوزو گؤروبلر. اوچونجو ائتگی لی دؤنم، 1376-جی ایلدن باشلانیب، گونوگوندن یئنی آداملاری یئتیشدیریب. گئنل ایلگیلرین گئنیشلنمه آراجلاری، یازیچیلارین ایمکانلارینا آرتیریلیب دیر. 

  کیتاب، 1380-جی ایله دک کیتابلاری، اثرلری یاییلان یازیچیلاری ایچه ریر. آرغیش کیتابین بو بؤلومونده تاخما آدلارین سورون یاراتدیقلارینا توخونوب، تاخما آدلارین، دوغما آدلارینی تاپماغین نئجه چتین اولدوغونو وورغولویوب. عئینی حالدا تاخما آدلارین، او دؤنملرده ائتگیلرینی ده وورغولویوب دیر.  

  کیتابین اؤن سؤزلری اؤزلویونده، بیلگی وئرن بؤلوم دیر. اؤن سؤزونو اوخوماقلا، نئجه دورومدا اولدوغوموز گؤره بیلیریک. 

   کیتابی تمل بؤلومونده 39 یازارین بیوگرافیسی له، هره سیندن ان آزی بیر اؤیکو، ان چوخو ایکی اؤیکو  گتیریلیب دیر. یازارلارین بیر چوخ قیسمی تانینمیشلار دیرلار. آرالاریندا بیزیم نسله تانیش اولمایان کیمسه لر ده واردیرلار(البت منیم باخیشیملا). عباس پناهی ماکوئی، قهرمان قهرمانزاده، محمدلوی عباسی، بیگلر حائیلی، محمدرضا عافیت، فیروز صادق زاده دادرس، الف.نورانلی، ع.اورمولو، ج.میاندابلی، محمد قاضی، ع.آغ چایلی... کیمی یازیچیلاری تانیتدیرغا ندن اولوب دیر. اونلارلا بیرلیکده تانینمیش یازارلاریمیزدان( م.میشوولو، حبیب ساهر، علیقلی کاتبی، صمد بهرنگی، مرضیه احمدی، اسماعیل هادی، ناصر منظوری، حئیدر عباسی باریشماز... ) اؤرنکلر گتیریب دیر.

   کیتابین سون بؤلولومو؛ قایناقلار بؤلومو اولوب دیر. کیتابین ان یوخسول بؤلومو اولوب دیر. آرغیش دئمیشکن بئلنچی بیر  قایناق یوخسوللوغوندا  بؤیوک بیر قایناق یارانیب دیر.  

   بو کیتاب گونئی آذربایجانین گئنللیکله نثر تاریخینده، اؤزللیک له حئکایه تاریخینده ایز قویان بیر کیتاب دیر. 

  کیتابین بوتون دَیرلریله بیرلیکده آخساقلیق لاری دا واردیر. آنجاق بو آخساقلیقلار کیتابین بوتونلویونون قارشیسیندا گؤزه گلمزدیلر. بئله بیر کیتابلارین یازیلیب یاییلماسی نی یئری هر زامان بوش گؤرونوب. کیتابین باشقا وورغولاناجاق دَیری، یازارین، تانیتدیردیغی یازیچیلارین یازدیقلارینی اولدوقلاری کیمی، ال دَییلمه دن گتیرمه سی دیر.  گونئی آذربایجانین نثریله تانیش اولماق ایسته ین هر کسه بو کیتاب بیر جووهر کیمی ساییلیر.

اؤز آرامیز دیر

   اؤز آرامیز دیر، "البت اؤز آرامیز دئدیم، اؤزلرینی بیزدن بیلن‌لره دئییرم، اولا بیلر بیرلری بیزیم آرامیزدا اولا، دئیه بیز سندن دئییلیک کی بیزه دئییرسن اؤز آرامیز دیر. بوردا یازی‌لانلاری هر کیم اوخویور، اؤز آرامیزدا ساییرام. هله اؤز آرامیزین نه اولدوغوندان کئچک." هر کیمی دیندیریرسن، دورومدان گیلئی‌لی‌دیر. بو گیلئی‌لی‌لیک‌ اؤزوموزدن دئییل ها، اؤزگه‌لردن دیر. اؤزوموزدن سونرا هر کسی بو دورومو یاراتدیغیندا سوچلو بیلیریک. ایندی گیلئی‌لی‌لیک‌لری ساییرام، یادیمدان چیخان‌لار کسین‌لیک‌له چوخ دیر.   

1- ایشله‌مک یوخ دیر. بو گئنل‌لیک‌ده هر ندن چوخ ایشله‌نیلیر. بیریندن سوروشولمور، نی‌یه ایشله‌میرسن، تکجه دئییلیر ایشله‌ین یوخ دیر. ایشین نه اولدوغو، دارتیشیلان بیر قونو اولا بیلر. 

2- هئچ کیم گؤزله‌میر.(گؤزله‌مک؛ هر نه‌یه ایشله‌نیلیر، باشقالارین حاقلاریندان توتوب، دانیشیق‌لارا کیمی اوزانیر. البت گؤزله‌نیلمه‌لرین سینیرلاری قونوشولمالی دیر.)   

3- ساوادسیزلیق دیر. ساوادلی‌نی نئجه تعریف‌لنمه‌یی‌نه اورتاق گؤروش سهل‌دیر، بیر تعریف یوخ دیر. 

4- اخلاسیزلیق هر یئی بورویوب دیر. اخلاق نه دیر، اخلاق‌سیزلیق نه دیر. هاردا اخلاق‌لی اولماق اولار، هاردا اخلاسیز، هله اوستونده دانیشیلماییب دیر.   

5- هامی بیزدن دانیشیر، بیزی دوشونمه‌مک‌دن، آنجاق بیز؛ کیمه دئییلدیـیینی، بیری آچیقلامیر: بیز دئدیـییمیز، هاردان اورتایا گلیر. 

6- باهالیقدان دانیشیلیر، باهالیغی سالان‌لاردان، اؤزوموزه گلنده الیمیزده اولانی باشاردیقجا باها ساتیریق، البت ساتدیق‌لاریمیزین یئرین دورلدورماق اوچون. 

7- یارادیجیلیق اولمادیغیندان دانیشیریق. یارادیلان‌لاری گؤرمه‌یه ماراقلی اولموروق. (ماراغیمیزی چکن‌لر قیسادیلمیش‌لار اولور. شکیل اولسا لاپ یاخشی اولار). گؤردوک دوشونه بیلک، هئچ بیر دوشونمه‌دن.  

8- پوپولیستی ایش‌لری قیناماقدان دانیشیریق، ایلگی‌لندیـییمیز قونولار پوپولار قونولار اولور. 

9-گونده‌مه گیرمه‌مک‌دن دانیشیریق. ایل‌لر بویو گوندمده اوزوروق. گوندمده اولماساق، یوخ کیمی ساییلاریق دئیه، گوندمده اولان‌لاری، گوندمده اولماغی قینایاراق، ده‌ستکله‌ییریک.   

10- حوصله‌سیزلیک‌دن دانیشیریق.  

11- یوخلوقدان دانیشیریق، هامی‌میز اؤز یئریمیزده اولاراق!!!!!

...

    سایا بیله‌جه‌ییمیز یوزلرجه بونلارا تای قونولار واردیر. اؤز آرامیزدا یازیشیریق، "اؤزگه‌لر وارسالار اگر ائشیتمه‌‌سین‌لر" آخی نه وئرمیشیک، کی نه ایستی‌ییریک! 

تانینان کیملیک‌سیزلر

   کیملیک؛  توپلوموموزون، ایل‌لر بؤیو ده‌ییشدیریلیب، آنا ایزلری قویلانان سورونو دیر. سورونو یارادان‌لارین کیم اولدوقلارینی گؤره بیلیب، نییت‌لرینی بیلسه‌یدیک، بلکه ده‌ییشدیریلمیش یؤنلرینی یئرینه قایتارا بیلردیک. اونلاری تام گؤره بیلمه‌سک بئله، تانینمیش بیرلرینی گؤره بیلیریک. اوزده گؤرونلره قارشی، تپگی‌لریمیز دیلده اولدوقجا سرت اولوبدور. بو ده‌ییشیم‌لره ال آتان‌لار، تکجه دیلده یوخ، عملده بئله ایش‌لرینی یئرینه قویوب، بللی بیر کیملیک‌لرله کیملی‌ییمیزی داغیتماغا چالیشیب‌لار. اؤنجه‌دن بَللنمیش بیر آماجا دوغرو، نسیل‌لر آراسی ایلگی‌له، آخینی یارادیب‌لار. بو آخینی سورمه‌یه اؤز ایچیمیزدن کیملیک‌لری بللی اولان بیرلرینی، اؤزلرینه وورغون یارادیب، بئجردیب‌لر.

    ده‌ییشیم چوخدان باشلانسا بئله، آچیق‌جاسینا اورتایا قویولان آن باشا دوشن‌لر اولوب. ده‌ییشیمی گؤرمک اوچون، میللتیمیز بیر چوخ زامان الدن وئریب، گؤردویو واقتدان اینانماغی واقتا خئیلک چکیب. اینان‌لارین ایچینده ده‌ییشیمه قارشی دوروب، آددیم آتماغا چوخ آزلاری دوشونوب دیرلر. دوشونن‌لرین ایچیندن بارماق سایی‌لاری آددیم آتیب‌لار. بئله دوشونوب، آددیم آتانلار، اؤز آدلاریلا اورتایا گلیب، یاشایاییب، یاشادیب‌لار.  

   ایلگی‌ آراجلاری گلیشندن سونرا کیملیک ده‌ییشیمینه اوغراماغین تووو چوخالیب، بو تووون اؤنونه کَسمه‌یه ایلگی آراجلاریندان یارارلانا بیلمه‌دیـییمیز اوچون، دئنگه‌سیزلی‌یین آغیرلیغی، کیملیک ده‌ییشدیرن‌لره ساری اولوب‌دیر.  

   ییرمی ایله یاخین‌دیر، بو دوروما قارشی‌دوران‌لار سایی، دیلده ده اولسون دئیه، توپلومون یوزده اؤنونون قولاغینا چاتدیرا بیله‌جک قدر چوخالیب دیر. بو چوخالمالار، توپلومون ایچینده اولدوق‌لاری واقت‌لار تانینمیش بیر کیملیک‌لرله اورتایا گلیب‌لر. اورتایا گلن‌لر، زامان‌لا اؤزلرینه توپلوم ایچینده یئر قازانیب‌لار.  

 ایله‌تیشیم آراجلاری، سون اون‌بئش ایلده داها چوخ فرقله‌نیب، قارشی‌دورمالار باشقا بیر یؤن گؤرتوروب‌لر. ائله کی، بیر چوخلاری مجازی دونیادا اؤزلرینه یاتاق سالیب‌، آدام قازانیب‌لار. مجازی دونیادا چالیشماق، چالیشمالارا باشقا بیر یؤن وئریب‌دیر، او دا قوندارما کیملیک‌لرله، ایسته‌دیک‌لری سؤزلری ایسته‌دیک‌لری کیمی، هئچ بیر ایز قویمادان پایلاشماقلاری دیر. قوندارما آدلار، هردن اؤزلرینه، دوغرو آدلاردان چوخ یئر قازانیب‌لار.    

    بئله بیر یاناشمانین ایکی باشی اولور:   

بیرینجی‌سی: اولوملو یؤنو دیر؛ تانینمادیقدا، هئچ بیر  باسقی‌یا قالمادان، ایسته‌دیک‌لری کیمی چالیشمالاری دیر. اؤز آدلاریلا اورتادا اولمادیق‌لاری اوچون هئچ بیر سوروملولوق بوینولارینا آلمیرلار. سوروملو اولمادیق‌لاری اوچون، سالیب-چیخمادان هر نه‌یی اورتایا آتیرلار.  

 ایکینجی‌سی: اولومسوز اوزو دیر. بللی بیر کیملیک‌ اولمادیق‌لاری اوچون، اورتایا قویدوق‌لاری، دوز مسئله‌لر ده، اولدوغو کیمی آلینمیرلار. بیری اؤز آدیلا اورتادا اولمادیغی واقت، دئدیـیی سؤزه نه قدر اینامی اولدوغو دا بللی اولمور. دوروم‌لارین فرقلندیـیینده ده او سؤزلری اورتایا قویوب-قویانمادیغی سؤز قونوسو اولور. هر ندن اؤنملی‌سی، بللی بیر کیملیک‌لرله هَده‌‌له‌نن‌لره، بلیرسیز بیر کیملیک‌لرله ساوونمالار، هده‌له‌ین‌لرین سؤزلرینین ائتگی‌لرینی چوخالدار. بونون تکجه بیر ندنی واردیر: او دا بللی اولوب-اولمایان‌لارین توپلومون ایچینده فرقلی‌ ائتگی‌لریندن آسیلی دیر. اولومسوز اوزونون باشقا بیر یؤنو ده اولا بیلر؛ او دا هده‌له‌ین‌لرین قوندارما آدلارلا ساوونوب، یئری گلنده ترسه ساوونمالاری دیر.  

   هر ایشده آیدینجا‌سینا اورتادا اولوب، گؤروب، آددیم آتماق توتدوغوموز توتوم‌لارین اسکیگ‌لرینی لاپ آزا یئندیریب، باشقالارینین بو آلاندان یارارلانماق‌لارینین اؤنونو کسدیره بیلر. قوندارما آدلارلا اورتایا گلن‌لرین دیغدیغالارینی نظرده توتاراق بو یازی یازیلدی. اومودوم وار، کیملیک‌سیز، قوندارما آدلاردان قورتولوب، اولدوغوموز کیمی اورتایا چیخا بیلک.